Gazeteci, yazar ve siyaset adamı. 1851 senesinde Kırım'da, Bahçesaray ın Gaspıra köyünde doğdu. İlk tahsîlini Bahçesaray da yaptı; ortaokulu, Akmescit teki Rus ortaokulunda okudu ve daha sonra Veronej deki Rus askerî okuluna devâm etti. Bu okuldan Moskova askerî okuluna nakledildi. Buradaki Panislavizme tepki duyarak Türkçülük fikrine yöneldi. Okuldan da ayrıldı. Bir sene Bahçesaray ve Yalta da öğretmenlik yaptı. 1872 de Paris e gitti. 1874 te İstanbul a geldi. Subay olmak istedi. Bu mümkün olmayınca, 1875 te tekrar Kırım a döndü. Kırım da yazı hayatına başladı. 1878 de Bahçesaray Belediye Reisliğine seçildi. 1879 da gazete çıkarma teşebbüsünde bulundu. Bu teşebbüsüne Rusya hükümetince izin verilmeyince, Rusya Müslümanları isimli eserini, Akmescit te Rusça yayınlanan Tavrida Gazetesi nde tefrika ettirdi. 1881 senesinde Tonguç isimli bir dergi çıkardı. İki yıl sonra Tercümân-ı Ahvâl-i Zaman Gazetesi ni (1883-1918) neşretti. Bu gazete, İsmâil Bey'in fikrî ve siyâsî görüşünün ağırlık yönü olan, dil birliği dâvâsını savunuyordu.
Eğitim meseleleriyle de ilgilenen İsmâil Bey, Rusya daki Türklerin kolay okuyup yazmalarını sağlamak için usûl-i cedîd denilen bir usûl geliştirdi. Bu arada Türkistan a, Mısır a, Hindistan a giderek buralardaki Müslümanları uyandırmaya çalıştı. 1909 da İstanbul a geldi. Büyük ilgi gördü. İttihatçıların Türkçü kanadınca teklif edilen âyân âzâlığını kabul etmedi. Hayâtının sonuna kadar gazetesinin başında kaldı. Kızı Şefika nın idâresinde Âlem-i Nisvân ı (kadın dergisi), 1906 da Kahkaha mîzah dergisini çıkardı. 1914 senesinde vefât etti.
İsmâil Bey, fikrî bakımdan Nâmık Kemâl, Ziyâ Paşa ve Şinâsi nin fikirlerini benimsemiş; dînî yönden, meşhur reformcu, Mısır mason locası başkanı Cemâleddîn Efgânî nin tesirinde kalmıştır.
Dilde ve fikirde birlik, İmâil Bey'in temel görüşüydü. Rusya Türklerinin, varlıklarını korumaları için, ortak bir yazı diline sâhip olmaları tezini, ortak hareketin ancak bu birlik sağlandıktan sonra gerçekleşebileceği fikrini, hayâtı boyunca savunmuş ve bunun için çalışmıştır.
Eserleri:
Rusya Müslümanları (Rusça, 1881), Mir'ât-ı Cedîd (1882), Avrupa Medeniyetinde Bir Nazar-ı Muvâzene (1885), Hâce-i Sıbyân (1893), Atlaslı Cihannümâ (1894), Mekteb ve Usûl-i Cedîd Nedir (1894).