Mehmed VI, tam adı MEHMED VAHÎDEDDÎN
(d. 2 Şubat 1861, İstanbul - ö. 16 Mayıs 1926, San Remo, İtalya), son Osmanlı padişahı (1918-22).
Kurtuluş Savaşı’nın başarıya ulaşmasından sonra padişahlığına son verilmiştir.
Abdülmecid’in oğludur. Annesi Gülustu Hanım’dır. Çocukluğu ve gençliği sarayda, kapalı bir ortamda geçti. İslami ilimler öğrendi. Yusuf İzzeddin Efendi’nin ölümü üzerine 1916’da veliaht ilan edildi. 4 Temmuz 1918’de ağabeyi V. Mehmed’in yerine tahta çıktı. Büyük ağabeyi olan II. Abdülhamid’in yolunu izleyerek hükümeti denetimine almaya çalıştı. Tahta çıkmasından birkaç ay sonra I. Dünya Savaşı, Osmanlı Devleti’nin de aralarında bulunduğu İttifak Devletlerinin yenilgisiyle sona erdi ve 30 Ekim 1918’de Osmanlı topraklarının İtilaf Devletlerince işgal edilmesini öngören Mondros Mütarekesi imzalandı. II. Meşrutiyet Döneminde, bazı aralıklar dışında Osmanlı Devleti’ni fiilen yönetmiş olan İttihat ve Terakki Fırkası’nın önde gelen yöneticilerinin bazıları mütarekenin ardından yurtdışna kaçtı, bazıları da tutuklandı. Başta İstanbul olmak üzere Osmanlı toprakları işgal edilmeye başladı. İtilaf Devletleri’ nin isteklerine boyun eğen VI. Mehmed, işgallere karşı çıkan Heyet-i Mebusan’ı, 21 Aralık 1918’de kapattı. Anadolu’da gelişen direniş hareketine karşı tutum takınarak Kurtuluş Savaşı’nı bastırmak için Kuva-yı İnzibatiye gibi birlikler kurdurdu ve direnişe karşı çıkan ayaklanmaları destekledi.
1919 sonlarında yapılan seçimlerden sonra, 12 Ocak 1920’de Kurtuluş Savaşı yanlısı mebusların da yer aldığı Heyet-i Mebusan yeniden çalışmalarına başladı. Kurtuluş Savaşı yanlısı mebusların meclisteki etkinliğinden endişeye düşen İtilaf güçleri işgalleri yaygınlaştırdılar ve 16 Mart 1920’de İstanbul’u kesin olarak işgal ettiler. Padişah 11 Nisan 1920’de meclisi yeniden kapattı. 23 Nisan 1920’de ise Ankara’da son Heyet-i Mebusan’a seçilen temsilcilerin bir bölümünün de katılmasıyla Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) açıldı ve yeni bir hükümet kuruldu. Bu gelişmeler karşısında VI. Mehmed, eniştesi Damad Ferid Paşa’nın da etkisiyle Kurtuluş Savaşı karşıtı tutumunu sürdürdü. 24 Mayıs 1920’de, Mustafa Kemal’in gıyabında verilen idam hükmünü onayladı. 10 Ağustos 1920’de imzalanan ve Osmanlı topraklarının paylaşılmasını öngören Sevres Antlaşması koşullarını kabul etti. Ama Kurtuluş Savaşı’nm zaferle sonuçlanmasından ve 1 Kasım 1922’de TBMM’nin saltanatı kaldırmasından sonra, 17 Kasım’da bir İngiliz gemisiyle ülkeyi terk ederek Malta’ya gitti. Bu olayın ertesi günü TBMM onu halifelikten aldı. Bir süre Mekke’de kaldıktan sonra San Remo’ya yerleşen ve bu kentte ölen VI. Mehmed’in cenazesi Şam’a götürülerek gömüldü.
Müzikle ilgilenen, hanende ve kanuni olan VI. Mehmed, Hacı Faik Bey’den Türk müziği, Necip Paşa’dan Batı müziği dersleri almış, birçoğu şarkı olan 70’ten çok beste yapmıştır.
Kaynak: Ana Britannica
