TEORİK BİLGİ Akım kaynakları iki türlüdür. Alternatif akım kaynakları (ac) ve doğrusal akım kaynakları (dc).Doğrusal akım kaynaklarında üretilen sinyalin zamanla genliği ve yönü dönüşmez sabittir. Fakat alternatif akım kaynaklarında üretilen sinyalin genliği ve yönü periyodik olarak değişir. Osiloskop bir elektrik devresinde bulunan , devre elemanları üzerinden geçen akımın veya bir devre elemanının iki ucu arasındaki gerilimin şeklini görmek ve bu şekil üzerinden genlik , periyot ve diğer karakteristikleri ölçmek için kullanılır. Osiloskop temelde 3 ana kısımdan meydana gelmiştir. 1)Elektronların üretildiği kısım. 2)Elektronların hızlandırıldığı ve odaklandığı kısım. 3)Yatay düşey plakalar ve ekran. 1)1. kısımda flaman üzerinden geçen akım sayesinde elde edilen ısı enerjisinin bir kısmı ile katot dan elektron kopartılır ve geri kalan enerjide elektrona hareketi için kinetik enerji olarak aktarılır. Katot’un etrafında bir denetim ızgarası (A1 ızgarası) vardır ve bu ızgara katot’a göre daha negatif gerilimdedir. Izgara ve katot arasındaki potansiyel farktan elektrik alan elde edilir ve bu elektrik alan sayesinde elektronların bir araya gelmesi ve ızgaradan geçecek elektronların sayısı denetlenebilir. A1 ızgarasından çıktıktan sonra silindirik A2 kafesine girer. 2)2. kısım elektronların hızlandırıldığı ve odaklandığı kısımdır. A2 kafesi silindirik olduğu için içinde potansiyel fark yoktur ve bu yüzden A2 ‘nin içinde elektrik alan yoktur asıl hızlandırma ve odaklama işlemi A2 ve A3 kafesleri arasında gerçekleşir. A3 kafesi A2 kafesine göre daha pozitif bir gerilimde tutulmaktadır ve bu yüzden elektronlar elektrik alanın etkisinde A2 ‘den A3 e doğru hızlanırlar.Aşağıdaki şekilde de görüldüğü gibi elektronlar elektrik alan kuvvetinin etkisinde sağa doğru bir Fx kuvvetinin etkisinde hızlanırlar ve aşağı doğru bir Fy kuvvetinin etkisinde ise odaklanırlar. Bu Fy kuvveti A3 kafesine çok yakın yerlerde elektronları kafese girmesini engelleyecek şekilde olsa da oraya gelene kadar elektronlar çok hızlandığı için bu kuvvetin etkisinde fazla kalmazlar.Artık elektronlar odaklanmış ve yeterince hızlandırılmışlardır. 3)3. kısımda elektronun hareket doğrultusuna dik olacak şekilde yatay ve dikey plakalar yerleştirilmiştir. Bu plakalara dışarıdan AC ve DC gerilimleri uygulanarak elektronların fosforlu ekrana düşmeleri sağlanır. Elektronlar bu ekrana çarparak enerjilerini ekrana aktarırılar ve bu enerji ekranı oluşturan maddenin atomları da, bir yörüngedeki elektronu bir üst yörüngeye çıkararak uyarır. Bir üst yörüngeye çıkan elektron tekrar eski yörüngesine dönerken bir ışıma yapar ve bizde böylece ekran üzerinde parlak bir nokta görebiliriz.Biz düşey plakaların potansiyeli ile oynayarak ekranda şekilleri görürüz. Osiloskop yatay plakalara testere dişi adı verilen bir gerilim uygulanır. Elektronun A3 kafesinden çıkış hızı V0 sabit kalır çünkü x doğrultusunda hiç kuvvet uygulanmamaktadır. Elektron 1 mesafesini t kadar sürede alıyor ise; t = 1/Vo Elektron’a uygulanan elektromanyetik kuvvet; F = q . E ‘den F = e . E Ve newton’un 2 yasası F = m .a ‘dan bunları eşitlersek F = e. E = m. a ve a = (e . E)/m çıkar. V1: hızlandırma gerilimi Vd: Saptırıcı plakalar arasına uygulanan gerilim Elektron’un y doğrultusunda aldığı yol ; y = 1/2. a. t 2 ‘den yerlerine koyulursa; y = 1/2. (e.E)/m . 12/Vo2 bulunur. Kinetik enerji; K= 1/2 mVo2 = e V1 ‘dir . Vd = E .d E = Vd / d y = Vd 12 / 4.d.V1 tanθ = Vy / V0 Vy = a .t = e .E.1 / (m.V0) Vy = e.Vd.l / (m.d.V0) tanθ = e .Vd.1 / (m.d.Vo2) ve 1/2.mV02=e.V1’den tanθ = Vd.l / (V1.2d) olarak çıkar. Ve uzunluklardan; tanθ = D / L D = L .e.Vd.1 / (m.d.Vo2) çıkar. Eğer sabit olan değerlere A dersek; A = L.1 /(2.d.V1) ‘dan D = A.Vd olarak bulunur. Yani buda ekrandaki kayma miktarının düşey plakalara uygulanan saptırıcı gerilim ile doğru orantılı olduğunu gösterir. Yörünge bükülmesi Vd ve l ile artar. Daha uzun levha ile elektrik alan elektronları daha uzun süre etkileyerek sapmanın daha büyük olmasını sağlar. Verilen toplam potansiyel farkı için levhalar birbirine ne kadar yakın olursa saptırıcı alanda o kadar büyük olu