Fizikçiler 'ışık hızı'nı bile geçti!
Efsane fizikçi Einstein'ın düşünü Fransız uzmanlar gerçekleştirdi. Işığın en küçük parçacığı sayılan foton, ilk kez doğumundan ölümüne dek izlenebildi

PARİS - Fransız fizikçiler, ışığın en küçük parçacığı fotonu doğumundan ölümüne kadar izlemeyi başardı. Nature dergisinde yayımlanan çalışmayı gerçekleştiren uzmanlar, 20. yüzyılın en büyük teorisyeni kabul edilen Albert Einstein'ın fotonu yakalama hayaline çok yaklaştıklarını açıkladı.
Fizikçiler, deneyde iç duvarları süper-iletken aynayla donatılmış özel bir 'kutucuk' kullandı. Fotonlar kutucukta ortalama 0.13 saniye kaldı. Paris'teki Kastler Brossel laboratuvarından Jean-Michel Raimond, fotonları tespit etmenin aslında kolay olduğunu söyledi: "Gözün yaptığı, fotonun ölüm sonrası analizidir. Oysa biz laboratuvar şartlarında canlı analiz
edebildik. Yani yaşarken gördük."
Madde ve elektromanyetik ışıma parçacıklarının özelliklerini paylaşan fotonlar, ışık hızıyla hareket ediyor. Bu da onları incelemek isteyenlerin işini zora sokuyor. Dâhi teorisyen Einstein, "Bir fotonu bir kutucuğa koyup tartın. Bileceksiniz ki, foton orada" diyordu. Fransız fizikçi Raimond da Einstein'in söylediğine en yakın deneyi yaptıklarını söylüyor.


'Deneysel fizikte başarı'
Uzmanlar fotonları saymak için parçacıkların yaydığı enerjiyi ölçen dedektörler kullanıyor. Parçacıklar dedektöre çarpınca enerji
açığa çıkıyor ama çarpışmayla foton da yok oluyor. Bu nedenle fotonun çeşitli evrelerde nasıl tespit edileceği bilinmiyordu. Ekip kutucuğa her biri duvar saati gibi çalışan rubidyum atomları gönderdi. Elektronlar da sarkaç görevini gördü. Elektrik alanı zayıf olsa da foton, sarkacın salınımını yavaşlattı. Ekipten Ferdinand Schmidt-Kaler'e göre, deney, verilerin ışıkta depolanıp yönlendirilebileceği 'kuantum bilgisayarları'nın geliştirilmesi yolunda bir adım.
Boğaziçi Üniversitesi Fizik Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Metin Arık, deneyi şöyle yorumladı: "Işığı, hızından dolayı izleyemeyiz. İzleyecek kadar yakalayabilmemiz için yansıtmak gerekir.
Ama bir odada ışığı kapattığınızda hemen yok olur, izi kalmaz,
emilir. İşte bunu izleyebilmek için Fransız fizikçiler duvarları süper iletken aynayla kapladılar. İzleme yöntemini de değiştirerek fotonları yok etmeden, onların atomlar üzerinde bıraktığı etkiyi ölçerek fotonu izlemeyi başardılar. Böylece ışık parçacığının, yani fotonun tüm hareketini izlediler. Bu, deneysel fizik alanında önemli bir başarıdır."
(aa, Yaşam Servisi)