Besiyerleri
03.01. Genel Bilgiler
03.02. Kısa Tarihçe
03.03. Besiyeri Hazırlama Şekilleri
03.03.01. Formülden Hazırlama
03.03.02. Dehidre Besiyerlerinden Hazırlama
03.03.03. Kullanıma Hazır Besiyerleri
03.03.04. Özel Uygulamalar
03.04. Besiyeri Bileşimine Giren Maddeler
03.04.01. Su
03.04.02. Peptonlar
03.04.03. Maya Ekstraktı
03.04.04. Et Ekstraktı
03.04.05. Malt Ekstraktı
03.04.06. Beyin ve Kalp Ekstraktı
03.04.07. Agar
03.04.08. Karbohidratlar
03.04.09. Tuz
03.04.10. Tampon Maddeler
03.04.11. pH İndikatörleri
03.04.12. Redoks İndikatörleri
03.04.13. Diğer İndikatörler
03.04.14. İnhibitörler
03.04.15. Diğer Maddeler
Ü03.05. Besiyeri Çeşitleri
03.05.01. Genel Besiyerleri
03.05.02. Selektif Besiyerleri
03.05.03. Diferansiyel (Ayırt Edici; Fark Ettirici) Besiyerleri
03.05.04. Zenginleştirme Besiyerleri
03.05.05. İdentifikasyon Besiyerleri
03.05.06. Diğerleri
03.06. Besiyerlerinin Hazırlanması
03.06.01. Cam Malzeme
03.06.02. Tartım ve Eritme
03.06.03. pH Ayarlama
03.06.04. Katkıların İlavesi
03.06.05. Petri Kutularına Döküm
03.06.06. Kurutma
03.06.07. Yeniden Eritme
03.07. Depolama
03.07.01. Dehidre Besiyerlerinin Depolanması
03.07.02. Çözeltilerin Depolanması
03.07.03. Katkıların Depolanması
03.07.04. Hazırlanmış Besiyerlerinin Depolanması
03.08. Çözeltilerin Hazırlanması
03.09. Besiyeri Kalite Kontrolü
03.10. Besiyeri Hataları
03.11. Tehlikeli Maddeler

Mikroorganizma Arama
aboratuvara getirilen bir materyalde belirli bir mikroorganizma olup olmadığının aranması mikrobiyolojinin çeşitli dallarında sıklıkla ancak materyale göre değişen farklı yöntemlerle yapılan bir analizdir.
Mikroorganizma arama analizleri gıda, çevresel ve klinik materyalde genellikle patojenlerin varlığının araştırılması şeklinde iken, endüstriyel mikrobiyolojide tam tersine olarak yüksek nitelikteki izolatların elde edilmesi amaçlanır.
İstenmeyen bir mikroorganizmanın aranmasında gıda mikrobiyolojisi örneğinde olduğu gibi belirli bir miktar gıdada hedef mikroorganizmanın (örneğin Salmonella) bulunmaması yasa ile hükme bağlanmış ise basit olarak o miktardaki gıda hedef mikroorganizma açısından analiz edilir ve sonuç var ya da yok şeklinde verilir. Burada amaç belirli bir miktar analiz örneğinde hedef mikroorganizma sayısının 0 olmasıdır. Sayı 0 değil ise kaç olduğu hiç önemli değildir ve bu amaca yönelik olarak sayım yapmaya gerek yoktur. Nitekim gıdalarda Salmonella gibi patojenlerin analizinde kullanılan yöntem sayının ne olduğunu değil sadece hedef mikroorganizmanın varlığı ya da yokluğunu belirlemeye yöneliktir. Kuşkusuz gıdada Salmonella sayısının belirleneceği yöntemler de vardır. Klinik ve veteriner mikrobiyolojide de benzer şekilde hastalık etmeni aranır. Bu analizlerde örnek miktarı önemli olmayabilir. Materyalden uygun besiyerine öze ile sürmek çoğu kez yeterlidir.
Burada dikkat edilmesi gereken husus belirli bir mikroorganizmayı aramak ile ne olduğu bilinmeyen hastalık (ya da örneğin gıdada bozulma) etmeninin aranması arasındaki farktır. Bu fark doğal olarak analiz yöntemini tümüyle değiştirecek kadar büyüktür.
Belirli bir mikroorganizma aranırken sadece o mikroorganizma ile az sayıda refakatçı mikroorganizmanın gelişebileceği selektif besiyerleri, inkübasyon koşulları sağlanır. Yine gıda mikrobiyolojisinde Salmonella aranması örneğinde olduğu gibi analiz önce bir genel besiyeri ile başlayıp daha sonra selektif besiyeri aşamalarını geçirip, en son olarak katı besiyerinde tipik koloninin biyokimyasal ve serolojik olarak doğrulanması ile biterken, sularda enterokok aranması örneğinde olduğu gibi 100 ml su örneğine steril dehidre besiyeri katılıp, inkübasyondan sonra oluşan renge göre karar verilen basit analiz yöntemleri de vardır. Ne olduğu bilinmeyen, ancak hastalığın semptomlarından (ya da gıdada bozulmanın biçiminden) kuşku duyulan bir mikroorganizmanın aranması da bu şekilde yapılır. Endüstriyel mikrobiyolojide aranan mikroorganizmalar hemen hemen tümü ile belirli bir mikroorganizmanın elde edilmesine yöneliktir ve analiz yöntemi buna göre seçilir.
Belirli bir mikroorganizmanın aranmasında mutlaka selektif besiyeri kullanımı gerekli değildir. Örneğin ekstrem termofil bir bakterinin aranması amacıyla yapılan analizde genel bir besiyerinde yüksek inkübasyon sıcaklığı yeterlidir.
Ne olduğu bilinmeyen bir mikroorganizmanın aranmasında ise analiz bir genel besiyerine ekim ile başlar. Mikroorganizmanın potansiyel sayısı ve aktivitesi yüksek olarak tahmin ediliyor ise doğrudan genel bir katı besiyerine sürme yapılabileceği gibi tersine olarak materyalin özelliğine göre (örneğin kurumuş materyalde) sıvı bir genel besiyerinde canlandırma amacıyla ön inkübasyon yapılır.
Gıdalarda yapılan biyolojik stabilite testi bir anlamda mikroorganizma arama yöntemleri içinde yer alırsa da testin yapılışı ve değerlendirilmesi farklıdır.

Biyolojik Stabilite Testi
Biyolojik stabilite testi mikroorganizma arama ya da sayma analizlerinden tümüyle farklı bir kavramdır ve sadece gıda mikrobiyolojisini ilgilendirir. Kavram olarak gıdada belirli ya da herhangi bir mikroorganizma varlığının araştırılması değildir.
Bu testin uygulanışında gıda maddesinde sadece normal depolama koşullarında gelişebilen mikroorganizma arlığı araştırılır. Bu açıdan bakıldığında mikroorganizma arama yöntemleri içinde de yer alabilir. Ancak testin yapılışı ve yorumlanması farklıdır.
Steril içme sütünde kesinlikle hiçbir mikroorganizma bulunmaması gerekir. Sütün besin maddelerinin zenginliği, su miktarı ve asitliği dikkate alındığında pakette tek bir bakteri kalmış olsa bile hızla gelişerek ürünü bozar. Düşük asitli sebze konserveleri için de aynı durum söz konusudur. Ayrıca çok az sayıda canlı kalmış mikroorganizmaların standart analiz yöntemleri ile saptanamama, ancak bunların zamanla gelişerek ürünü bozma olasılığı da yüksektir.
Meyve suyunda ise durum farklıdır. Yapılan pastörizasyon işlemi sonunda sporlu bakteriler canlı kalmış olabilir. Ancak meyve suyunun yüksek asitliği bu sporların çimlenerek gelişmesine ve ürünü bozmalarına izin vermez. Bu duruma göre meyve suyunda sporlu bakteri sayımı pratik olarak ürünün bozulacağı anlamına gelmez. Salça ve reçeller de bu gruba girer.
Dolayısı ile bu tip gıdalarda yapılması gereken en önemli analiz ambalajın açılmadan doğrudan farklı sıcaklıklarda inkübasyona bırakılmasıdır. Bu inkübasyon sonunda ambalaj açılarak kontrol edilir ve bir bozukluk gözleniyor ise ürün laboratuvar tarafından red edilir. Aksi halde ürünün depodan çıkarılarak pazara gitmesine izin verilir.


Gıdalarda biyolojik stabilite testi amacıyla inkübasyon sonunda sayım yapılması da gerekebilir ve hatta çoğu defa daha kesin sonuçlar verir.

alıntıdır