Doğu Göktürk Devleti
Çin'in bölme ve parçalama siyaseti sonunda Doğu Göktürk Devleti'nin başında bulunan Işbara'nın ve devletinin içinde bulunduğu şartlar çok ağırlaşmıştı. Yüksek rütbeli subaylardan kuşkulanan Işbara bunları öldürtmeye başladı. Bunun üzerine bu komutanlar Çin'e sığındılar. Kudretinden çok şeyler kaybeden Işbara da Çin'e başvurarak barış yapılmasını istedi.
Barış yapmak için Göktürk ülkesine gelen ünlü Çin diplomatı ve generali Çang-sun Şeng, herkesin önünde Işbara'ya hakaret etmiş, Işbara'dan Göktürkleri Çinlileştirebilecek bazı işler yapmasını istemiştir. "Çin İmparatorunun oğlu" olmayı ve siyasî bakımdan Çin'e bağlanmayı kabul etmek zorunda kalan Işbara, Türk milletini Çinlileştirme isteğini reddetti. O, 585 yılında Çin imparatoruna gönderdiği bir mektupta bu konudaki istekleri şöyle cevaplandırıyordu: "Size bağlı kalacak, haraç verecek, kıymetli atlar hediye edeceğim. Fakat, dilimizi değiştiremem. Uzun saçlarımızı kestiremem. Halkıma Çinli elbisesi giydiremem. Âdetlerinizi, kanunlarınızı alamam. İmkân yoktur. Çünkü, bu bakımlardan bütün milletim hassasiyetle çarpan tek bir yürektir."
Çin baskısı devlet üzerinde gün geçtikçe artıyor, devlete bağlı boylar ayaklanıyordu. Bu sırada Işbara öldü (587). Kardeşi Yehu yerine geçtiyse de, o da durumu düzeltemedi. Doğu Göktürk Devleti, Şipi Kağan (609-619) zamanında biraz toparlandı. Çin'in siyasî oyunlarına alet olmayarak, bunları önleyen Şipi Kağan, devleti güçlendirdi. Çin'in içişlerine karışmaya başladı. Kendi ülkesine sığınan bir Çinli komutanı "Batı Çin Kağanı" ilân etti. Çin genel valilerinden birisini destekledi. Böylece Çin'de Sui hanedanı yıkılarak, yerine Tang sülalesi tahta çıkmış oldu.
Şipi Kağan'ın ölümü üzerine kardeşi Çulo (619-621) tahta geçti ise de, bu kağan Çinli karısı İçing Hatun tarafından zehirlendi. Hakan olan kardeşi Kieli (621-630) dirayetli birisi değildi. Çin'e karşı açtığı bir savaşta Çinlilerce esir alındı. Böylece Doğu Göktürk Devleti'nin bağımsızlığı 630 yılında sona erdi. 680 yılına kadar 50 sene sürecek olan bir Çin esaret hayatı başlamış oldu.
Bu esaret yıllarında Türkler çeşitli ayaklanmalarla hürriyet mücadeleleri verdiler. Mesela, 639 yılında bir Türk prensi olan Kürşad 40 arkadaşı ile Çin sarayını bastı. İmparatoru tutsak etmek istiyorlardı. Fakat Çinliler, bu girişimi kanlı bir şekilde bastırdılar. Fakat Kürşad'ın Türk Milletini tutsaklıktan kurtarma mücadelesi daha sonra diğer Türk boylarına ışık oldu. Önderlik yaptı.
