Tho­mas Edison

Dünyanın en büyük mucitlerinden biri olan Tho­mas Edison ABD'nin Ohio eyaletindeki Milan'da dünyaya geldi. Geniş bir düş gücü olan çok meraklı bir çocuktu. Öğretmeni onun bitmek bilmeyen sorularını aptallık belirtisi olarak gördüğünden, okuyamayacağına karar vererek üç ay sonra okuldan uzaklaştırdı. O yıllarda kimyaya büyük ilgi duyan Edison bu konuda bulabildiği her şeyi okudu ve daha 10 yaşındayken kendi eliyle sebze yetiştirip sata­rak, kazandığı parayla evlerinin kilerinde kimya deneyleri yapmaya başladı. 12 yaşınday­ken bir trende dergi ve meyve satıyor, bir yandan da trenin vük vagonuna yerleştirdiği küçük bir baskı makinesiyle haftalık bir gaze­te basıyordu. Ama bir gün. içinde kimyasal madde bulunan şişelerden biri kırılıp vagonda yangın çıkınca Edison hem trendeki işinden oldu. hem de ömür boyu ağır işitmesine yol açacak biçimde yaralandı.

Daha sonra telgrafçılık öğrenmeye karar veren Edison, 1863-68 arasında ABD ve Kanada'da birkaç telgrafhanede çalıştı. 1868'de bir atölye kurdu, ama yaptığı elek­trikli oy kayıt aygıtının patentini satamayınca bir yıl sonra parasız ve borçlu olarak Boston' dan Nevv York'a gitti. Altın borsasındaki telgraf aygıtının bozulduğu bir sırada rastlan­tıyla orada bulunması bir şans oldu. Edison aygıtı ustalıkla onardı ve başarısı telgraf şirketinde iş bulmasına yol açtı. Edison daha sonra, kayıt yapabilen ve borsadaki fiyatların duyurulmasında kullanılan bir telgraf aygıtı (geliştirdi ve patentini iyi bir fiyatla sattı. Sattığı patentlerden kazandığı parayla bir atölye kurdu ve kendi buluşlarının yapımına girişti.

Edison ilk başarılı yazı makinesinin yapıl­masına da katkıda bulundu. Bir telgraf teli üzerinden aynı anda altı mesajın birbirine karışmadan gönderilmesinin yolunu buldu. Edison 1877'de sesi kaydedip tekrarlayabilen gramofonu icat etti. Bu ona büyük bir sevinç verdi. İlk başarılı gramofon denemesinde aygıta "Mary'nin küçük bir kuzusu vardı" şiirini okuduktan sonra, gramofonu ikinci kez çalıştırdığında aynı sözcükler cızırtılı ama oldukça net bir biçimde yeniden duyulmuştu. O zaman fonograf adı verilen bu ilk gramofo­nun huniye benzer bir hoparlörü vardı ve mumdan yapılmış, silindir biçiminde plaklar kullanılıyordu. Edison'un öbür buluşları ara­sında telefon ağızlığı (verici), elektrik ampulü, demir-nikelli akümülatör, elektrikli oy kayıt makinesi, diktafon ("Edifon") da vardır. Günümüzde kullanılan film makinele­rinin öncüsü olan kinetoskopu ticari amaçla kullanılabilecek biçimde geliştiren de Edison'dur . Edi­son, elektrik ampulü üzerinde çalışırken bir rastlantı sonucunda "Edison etkisi" olarak bilinen olayı buldu. Ampulün filamanındaki karbon taneciklerinin zamanla buharlaşarak lambanın yüzeyinde biriktiği bu termoiyonik salım olayı sonradan radyo lambalarının te­melini oluşturmuştur.

Edison, I. Dünya Savaşı (1914-18) sırasında elde edilmesi güç olan kimyasal maddelerin yerini tutacak yeni maddeler yapmanın yolla­rını aradı. Başarısını zekâdan çok sıkı çalışmaya borçlu olduğunu söyleyen Edison yemek ve dinlenmeye zaman ayırmayı çok görür, kimi zaman laboratuvarındaki masalardan birinin üzerinde, giyinik olarak uyurdu.