Arama

Tuğrul Bey - Tek Mesaj #1

The Unique - avatarı
The Unique
Kayıtlı Üye
25 Eylül 2007       Mesaj #1
The Unique - avatarı
Kayıtlı Üye

Tuğrul Bey

Ad:  Tuğrulbey.JPG
Gösterim: 3421
Boyut:  24.5 KB

(d. y. 990 - ö. 4/7 Eylül 1063, Rey, İran)
Büyük Selçuklu Devleti’nin kurucusu ve ilk hükümdarı (1038-63)


Gaznelilerin denetiminde Horasan’a yerleşmiş olan Oğuz beyi Selçuk’un torunu, Mikail’in oğluydu. Babasının ölümünden sonra kardeşi Çağrı Bey’le birlikte amcası Arslan Yabgu’nun himayesine girdi. Sama- nilerin yıkılmasıyla Maveraünnehir’e egemen olan Karahanlı Gazneli ittifakı, Tuğrul ve Çağrı beyleri Karahanlı Buğra Han’ı tanımak zorunda bıraktı. Talaş bölgesinde Buğra Han’ın bir süre tutsak ettiği Tuğrul Bey, Çağrı Bey tarafından kurtarıldıktan sonra onunla birlikte Maveraünnehir’e gitti. 1025’te Arslan Yabgu’nun Gazneli Mahmud’a tutsak düşmesinden sonra, Çağrı Bey Doğu Anadolu’ya yeni akınlar düzenlerken Tuğrul Bey de öndersiz kalan Oğuzların birliğini sağlamaya çalıştı.

Gazneli Mahmud’un ölümünden (1030) sonra iki kardeş Horasan’a girerek kendilerine yaylak vermeyen Gazneli sultanı Me- sud’un kuvvetlerini yenilgiye uğrattılar. Tuğrul ve Çağrı beylerle Musa Yabgu, Gaznelilerle yaptıkları bir antlaşmayla Nasâ, Ferave ve Dehistan’ın yönetimini ele geçirerek bu toprakların ortak yöneticisi oldular. 1038’de Serahs yakınlarında Gaznelilerin ağır yenilgisiyle sonuçlanan savaş sonucunda Horasan kesin olarak Selçuklulara geçti ve geleneğe uyularak topraklar ortak beylik edenler arasında bölüşüldü. Musa Yabgu Serahs’ı, Çağrı Bey Merv’i, Tuğrul Bey de Nişabur’u aldı. Aynı yıl üvey kardeşi İbrahim Yınal, Tuğrul Bey adına hutbe okutarak Büyük Selçuklu egemenliğini ilan etti.

1040’ta Gaznelilerin yenilgisiyle sonuçlanan Dandanakan Savaşı’yla Büyük Selçuklu egemenliği pekiştikten sonra Tuğrul Bey, Memlûkler ve Türkmenlerden oluşan düzenli ordusuyla yeni fetihler için batıya yöneldi. Fetihleri İbrahim Yınal komutasındaki Türkmen akıncılar gerçekleştiriyor, Tuğrul Bey de bu topraklan yönetmek üzere onlan izliyordu. 1040-44 arasında Rey ve Hemedan’ın Hazar Denizi kıyısındaki toprakları ele geçirildi. 1049 ve 1054’te Anadolu’daki Bizans topraklarına akınlar yapıldı. Bu akınlar sırasında ele geçirdiği topraklann yönetiminin kendisine verilmemesi üzerine ayaklanan İbrahim Yınal, Tuğrul Bey karşısında bozguna uğradı. 1054’te Gence ve Tebriz’i alan Tuğrul Bey 1055’te Bağdat’a girerek Abbasi halifesi Kaim’i Büveyhilerin baskısından kurtardı. Böylece dinsel ve siyasal birliğin yeniden Abbasi halifesi çevresinde toplanmasını sağlayarak Sünni İslam dünyasının önderi durumuna geldi. 1058’de İbrahim Yınal ikinci kez ayaklanırken Kahire’deki Fatımi- lerin desteklediği el-Besasiri komutasındaki Şii güçleri Bağdat’a girerek halifeyi tutukladı. Tuğrul Bey İbrahim Ymal’m ayaklanmasını bastırdığı gibi Bağdat’ı da yeniden ele geçirdi. 1062’de amcası Arslan Yabgu’ nun oğlu Kutalmış’ın ayaklanmasını bastırmak üzere gittiği Rey’de sorunu çözemeden öldü.

Güçlü bir önder ve ileri görüşlü bir devlet adamı olan Tuğrul Bey, Orta ve Batı İran ile Bağdat ve Mezopotamya’yı kapsayan güçlü bir devlet kurmayı başardı. Sultanlığı süresince birbirini izleyen savaşlara karşın uzlaşmacı bir siyaset güttü. Kendi oğlu olmadığından ölümünden sonra Büyük Selçuklu tahtına Çağrı Bey’in oğlu Alp Arslan geçti.

Kaynak: Ana Britannica
BEĞEN Paylaş Paylaş
Bu mesajı 1 üye beğendi.
Son düzenleyen Baturalp; 15 Kasım 2016 01:47
Bir bildiğim varsa hiç bir şey bilmediğimdir. (: