OSMAN HAMDI BEY
türk ressam, arkeolog, müzeci
(İstanbul 1842 - ay. y. 1910).

İbrahim Ethem Paşa’nın oğludur. Ortaöğrenimini tamamladıktan sonra on iki yıl Paris'te kaldı. Burada bir yandan hukuk derslerine devam ederken, bir yandan da Jean-Löon Göröme ve Gustave Boulanger’den resim dersleri aldı, ayrıca arkeolojiyle ilgilendi. 1867’de Paris’te açılan Uluslararası sergi’de OsmanlI devleti komiseri olarak bulundu, 1869'dan başlayarak çeşitli devlet hizmetlerinde çalıştı. 1881'de, kuruluş halindeki Müze-i hümayun (sonra İstanbul Arkeoloji müzesi) üdürü Anton Dethier’nin ölümü üzerine kurumun müdürlüğüne getirildi.

O sırada Çinili köşk'te bulunan bu müzeyi yeniden düzenleyip geliştirdi. Bu görevine ek olarak 1882’de Sanayii nefise mekte- bi’nin müdürlüğü de kendisine verildi. Aynı yıllarda H. Schliemann’ın Truva’da (Çanakkale) yaptığı kazıya katıldı. Nemrut dağında ve C. Humann'ın Bergama kazılarında araştırmalar yaptı. Sayda'daki kral mezarlarını ortaya çıkardı (1887), Milas yakınlarındaki Lagina kazılarını yönetti. Bugünkü Arkeoloji müzesi de onun zamanında tamamlanarak açıldı (1891).
Osman Hamdi Bey portre ressamı olarak da tanındı.

Özellikle insan figürünün türk resmine girmesinde katkısı büyük oldu. Tablolarında daha çok fotoğraftan yararlanmasına karşın, ayrıntılarda titiz işçiliğe önem verdi. Kaplumbağa terbiyecisi. Yeşil cami'de Kuran okuma. Mimozalı kadın, Şehzade türbesinde derviş gibi çalışmaları günümüzde de türk resminin özsan senesinde elbise-i Osmaniye, Yervant Oskan’la birlikte te Tumulus de Nemrouddagh (Nemrut dağı tümülüsü [1883]), T. Reinach ile birlikte Une nöcropole royale de Sidon, fouilles de Hamdi Bey (Sidon’ da bir kral mezarlığı, Hamdi Bey'in kazıları [1892]) vb. adlı yapıtları vardır.