Kolesterol sorununu çözmek için öneriler

Zararlı kolesterolün (LDL) yüksekliği koroner kalp hastalığına yakalanma olasılığını arttıran çok önemli bir etkendir ama bu hastalığa yakalanmayı kolaylaştıran daha başka faktörler de vardır.

Bunların en iyi bilinenleri iyi (hayırlı) kolesterol HDL’nin düşük olması, trigliserit seviyesinin çok yükselmesi, kan şekerinin artması, kan basıncı yüksekliği, hareketsiz bir yaşam tarzı, stres yönetimi bozukluğudur.

KOLESTEROL sorununun çözümünde doktorunuzla birlikte çalışmalısınız. Doktorunuzla iyi bir iletişim kurarsanız çözümü daha kolay anlar, başarı şansınızı artırırsınız. Kolesterol problemini çözerken doktorunuzun beslenme uzmanlarından ve/veya fiziksel aktivite desteğinden de yararlanmak isteyeceği aklınızda olsun. Sorunun uzun dönemli ve muhtemelen yaşam boyu gereken bir süreç olduğunu unutmayın. Anlamadığınız şeyleri mutlaka sorun. Tedavi sürecine siz de katılın. İyi ve kötü kolesterol ile trigliserit seviyelerinizi çizelgelerle izlemeye çalışın. Hedeflerinizi iyi anlamaya ve bu hedeflere nasıl ulaşacağınızı kavramaya bakın. Yaptığınız hataları, kaçamakları, aklınıza gelen soruları, yaşadığınız sorunları doktorunuza, diyet ve egzersiz uzmanınıza samimiyetle anlatın. Problemin çözümüne yaşam tarzı değişikliklerinin tedavi edici yararlar sağladığını lütfen unutmayın. Kısacası, siz de bir kolesterol uzmanı olmaya bakın!

İLAÇSIZ AZALIR MI?

Yüksek olduğu kesinleşmiş LDL kolesterolün düşürülmesi gerektiğinde bilim insanları hemfikirdir. Eğer yüksek LDL kolesterolünüz varsa bunu azaltmak zorundasınız. Bu işe önce kolesterol ve doymuş yağlardan zengin besinleri azaltarak başlamalı, kan şekeri artışı veya trigliserit fazlalığı gibi hazırlayıcı sorunları önleyen yeni bir beslenme planı yapmalısınız. Bu önlemleri egzersiz-aktivite artışı ile desteklemelisiniz. Ek olarak, kolesterol kontrolünü kolaylaştırdığı bilinen besinlerden (yulaf kepeği, elma, yeşil çay, incir, ceviz, fındık) yararlanmanızda fayda var. Olanağınız varsa bitki stanol ve sterolleri ile güçlendirilmiş şifalı besinlerden de yararlanabilirsiniz. Bu önlemlerin hafif veya orta düzeydeki bir kolesterol sorununu çözmeye yeteceğini bilmelisiniz. Anlayacağınız kolesterol ilaçlarına başlamadan önce atacağınız pek çok adım var.

Bu adımlardan biri de besin destekleri olabilir mi? Bu sorunun yanıtı henüz tam açık değil. Besin desteği üreticileri bitkisel stanol ve sterolleri ve LDL kolesterolü azaltabileceği ileri sürülen diğer bazı doğal ürünleri (Octaconazol, Red yeast extract) içeren kapsül veya tabletlerden de yararlanabileceğinizi ileri sürüyor. Bu besin desteklerinden yararlanmadan önce doktorunuzdan yardım isteyebilirsiniz.

İLAÇ NE ZAMAN?

Eğer LDL kolesterolünüz hala yüksek seyrediyorsa, ilaca başlama konusunu bir kez daha düşünün! Çünkü kolesterol ilaçlarına kimlere, ne zaman ve ne dozda başlanacağı konusunda henüz tam bir fikir birliği yoktur. Bunun nedeni tıbbın o meşhur "hastalık yok, hasta vardır" yaklaşımının yüksek kolesterolün tedavisinde geçerli olmasıdır. LDL kolesterolü 180-200 arasında seyreden, iyi kolesterolü (HDL) 80-100 aralığında olan, ailesinde kalp-damar hastalığı öyküsü bulunmayan ve hiçbir şikayeti olmayan yeni menopoza girmiş bir kadına kolesterol düşürücü ilaç kullanmak gerekmeyebilir. Kötü kolesterolü 160 civarında olan buna karşılık iyi kolesterolü (HDL) 35’i bir türlü aşamayan, annesi 50 yaşından önce kalp krizi geçirmiş, teyzesi diyabet ve felç sorunu yaşamış aynı yaşta bir kadın kolesterol düşürücü ilaç programına alınabilir. Bu hasta daha önce kalp krizi geçirmiş, baypas veya stent tatbik edilmiş biriyse, LDL kolesterolünü 70’lere kadar düşürmekte, agresif bir tedavi planını ısrarla sürdürmekte fayda vardır. Eğer böyle bir öyküsü yoksa, kötü kolesterolü 100 civarında tutmak yetecektir. Kısacası, kolesterol tedavisine ne zaman ve ne gibi araçlarla başlanacağı hekimin tecrübesinde, hastanın kişisel sağlık hikayesi ve mevcut sağlık düzeyinde saklıdır.

HASTALIK HASTALIK ÜRETİR

Kolesterol yüksekliğinin bazen başka bir sağlık sorununa bağlı olabileceğini de bilmelisiniz. Şeker hastalığı veya tiroid bezi tembelliği sonucu ortaya çıkan bir kolesterol yüksekliği sorununu, kan şekerini düşürmeden ya da tiroid bezi yetersizliğini düzeltmeden çözemezsiniz. İkincil sebeplere bağlı kolesterol yüksekliklerinin böbrek hastalıkları ve bazı metabolik sendromlar nedeniyle de oluşabileceğini hatırlatalım. Fazla miktarda alkol tüketiminin de trigliserit ve LDL kolesterolde artışa neden olabileceğini unutmayalım!

Kolesterol seviyenizi bazı ilaçların etkileyebileceği aklınızda olsun. İdrar söktürücü Tiazid diüretikleri, tansiyon düşürücü Beta blokerler, bağışıklık baskılayıcı Siklo siporinler ve akne tedavisinde kullanılan Retinoidler bazı kişilerde kolesterol seviyesini arttırabilirler.

Kolesterol yüksekliği deyip geçmeyin. Kolesterol yüksekliği olan bir hastaya doğru teşhisi koymak ve onu tedavi etmek ciddi bir deneyim ve bilgi ister. Kolesterol düşürücü ilaçların oluşturabildikleri yan etkilerin önemi dikkate alınırsa, bilgiye ve uzmanlığa en çok bu sorunda ihtiyaç vardır.

Düşük Kolesterol

Düşük kolesterol, aynı kolesterol yüksekliği gibi değerlendirilmelidir. Kolesterolün düşük olması, yüksek olması gibi sağlığa zararlı etki yapar. Ldl kötü kolesterolün yüksekliği damarlar açısından risk faktörü sayılır. Kalp krizinden, felçten korunmak amacıyla kanda yüksek orandaki Ldl kolesterolün düşürülmesi gerekir. Düşük kolesterol değerleri burada çok önemli konuma gelmektedir. Eğer Hdl iyi kolesterol oranı düşük seviyede olursa, kötü kolesterolle savaşmak ta mümkün olmaz. Çünkü damarlarda biriken kolesterolü toparlayan karaciğere gönderen iyi kolesteroldür. Bu yüzden sadece kötü kolesterolün normal seviyelere düşürülmesi için bir tedavi uygulanması çözüm değildir. Uzmanlar bu konuda iyi kolesterol düşüklüğünün de dikkate alınmasını tavsiye ederler. Kişiler kolesterole bağlı olarak damar risklerini belirlemek istiyorlarsa, sadece kötü kolesterolü değil, iyi kolesterolünde düzeyini kontrol altında tutmaları gerekir.

Hdl iyi kolesterolün düşük olması genellikle genetik etkenlerden kaynaklanır. İnsülin direnci bulunanlarda, şeker hastası olanlarda, kilosu fazla olanlarda, tansiyonu yüksek olanlarda, ürik asit seviyesi yüksek kişilerde, trigliserid yüksekliği bulunanlarda genellikle düşük kolesterol sorunu oluyor. Buna sigara alışkanlığı, kilo alma hareketsiz yaşam, doymuş yağ tüketiminin fazla olması gibi etkenler eşlik ederse, Hdl iyi kolesterol oranı daha fazla düşebiliyor.

Düşük kolesterol sağlık açısından risktir

Hdl iyi kolesterol oranı düşük kişiler damar sağlığı bakımından en riskli olan bireyler olarak kabul edilir. Kadınlarda iyi kolesterol 50-55, erkeklerde de 45-50 mg / dl oranlarının altında olmamalıdır. Bu oranların 40 mg / dl altına düşmesi halinde, risk daha fazla artmaktadır. Bu durumda düşük kolesterol arttırılmalı ve kalp hastalıkları, inme gibi sorunlar önlenmelidir. İyi kolesterolün yükseltilmesi için kullanılan etkin bir ilaç bulunmamaktadır. Ancak kötü kolesterolün düşürülmesi için uygulanan tedavide kullanılan ilaçlar % 5-35 arasında iyi kolesterolün yükselmesine neden olabiliyor. Bu yüzden düşük kolesterol için alınacak en iyi yöntem egzersiz yapmaktır. Çünkü beslenme bile iyi kolesterolün yükseltilmesinde fazla etkili olmuyor.

Kişilerin düzenli olarak kolesterol tetkiklerin yaptırması, hem kötü kolesterolü, hem de iyi kolesterolü kontrol altına almaları gerekir. Ölçüm sırasında sadece Ldl kolesterolü değil, her ikisinin birden ölçülmesi gerekir.

Düşük kolesterolü yükseltmek mümkündür

Hdl iyi kolesterolün düşüklüğü, aynı L dl kötü kolesterolün yüksekliği kadar önemlidir. Damar hastalıkları bakımından başka risk faktörleri olan kişilerde bu daha önemlidir. Düşük kolesterol durumunda, omega 3 almaya, düzenli egzersiz yapmaya, kilo vermeye dikkat edilmelidir. Sigara içenler sigarayı bırakmalı, günde 1000-1500 mg niasin almaya dikkat edilmelidir. Bir B vitamini olan niasin bu oranlarda alındığında, % 15-25 oranında Hdl kolesterolün yükselmesine etkili oluyor. Ancak bu konuda doktorun tavsiyesinin alınması önemlidir. Kötü kolesterolü yüksek kişilerde, doktora danışarak statin grubu ilaçları kullanabilir. Bunlarda belli oranda iyi kolesterol düşüklüğüne iyi gelmektedir. Bir yandan kötü kolesterolü yükseltir, diğer taraftan iyi kolesterolde yükselmeye neden olurlar. Fibrik asit seviyesi yüksek olan kişilerde, fibrik asit türevi kullanırsa iyi kolesterol düşüklüğünde yararlı etkileri oluyor. Düşük kolesterol seviyesini % 5-15 oranında yükseltebiliyor.