Aile ve Eğitim

D) Ailedeki Eğitimi Etkileyen Faktörler

Her nesil, kendinden sonrakilere, sahip olduğu serveti, alet ve avedanlıklarını, evini, tarlası, çiftini çubuğunu devreder. Bunlar bir nevi, miras olarak geride kalanlara geçer. Yani;

“Eğitim, insani ve beşeri bir fonksiyondur” (ÖYMEN, 1967, s:16).

Ailenin eğitsel ortamını niteleyen bazı koşullar vardır. Bunlar ailenin yapısı, yönetimi, geçimi, dirliği, çocuğun aile içindeki konumu, ailenin çocuğa karşı tutumu, evdeki akrabalar, ailedeki disiplin, anne ve baba arasındaki ilişki, ailenin ait olduğu alt kültürlerin özellikleri, aile üyelerinin eğitim durumu ve karşı tutumu, aile içindeki huzursuzluklar, vb. Bunlardan bazıların şu şekilde açıklayabiliriz:

Ailenin Yapısı

“Anne, baba ve çocuklardan oluşan bir ailenin yapısından kaynaklanan davranış bozukluklarına pek rastlanmaz. Ama aile birliğinin bozulması veya aile yapısına akrabaların katılması gibi durumlarda olay değişebilir” (BAŞARAN, 1996, s:223).

* Aile Birliğinin Bozulması
Aile birliğinin bozulması çocukları yoğun bir biçimde etkiler. Bu olay anne ya da babanın vefat etmesi ya da boşanma şeklinde karşımıza çıkabilir. Özellikle boşanma sırasında çocuklar annesiz ya da babasız yeni bir yaşama ortamına uyum sağlamada güçlük çekerler.

“Hatta bazı çocuklar anne ve babalarının ilişkilerinin aksamasından kendilerini sorumlu tutar. Bu suçluluk duygusu beraberinde bazı patolojik tutumları da getirir” (YAVUZER, 1999, s:81).

Kısacası toplum içinde ailesiz kalmak ve ailesiz yetişmek çocukların ve gençlerin toplumsallaşması üzerinde bölüntüler yapmaktadır.

“Toplum içinde dışlanan insanların, itilme dışlanma koşullarında yaşanılan çelişkilerin karşılanmasında kurum bakımı yeterli kabulü, korumayı ve yetiştirmeyi üretememektedir. Yatacak yer, yiyecek, denetim ve gözetim ortamı olarak nitelik kazanan kurum ortamında da ailenin yerini alacak bir etmene ulaşılamamaktadır” (CILGA, 1994, s:358).

* Evdeki Akrabalar
Bazı durumlarda yaşlı akrabalardan bir ya da bir kaçı aile içinde bulunurlar. Bu akrabalar çocuğun kişiliği üzerinde belirgin olumsuz etkileri olabildiği gibi bazı yönlerden ailede iyi bir eğitim ortamının oluşmasında yardımda edebilir. Fakat çoğ4unlukla bu akrabalar çocuğun eğitiminde anne-babanın işlerine karışmaktan kendini alamazlar. Özellikle çocuğu aşırı derecede korumaya çalışmaları anne ve babanın eğitim yönetimini kusurlu bulmaları onları eleştirmeleri temel problemler arasındadır.

Ailenin Yönetimi
* Demokratik Aile
Bu tür ailelerde aileye ilişkin bütün kararlar birlikte verilir. Anne ve baba erken yaşlardan başlayarak çocuklarının aile içindeki konumlarını bilir bağımsız ama sorumlu birer kişi olarak yetişmesi için gerekli eğitim ortamını hazırlarlar.
* Ailenin Geliri
Yoksul bir aile gereksinmelerini gideremediği için birçok sorunla karşılaşır. Bu sorunlar çocukların gelişimi sağlamada önemli olan aile dirliğinin bozulmasına yol açabilir. Yoksulluk kadar zenginlikte ailedeki eğitimi etkileyebilir.
Bununla birlikte ailenin sık sık yer değiştirmesi bile ailedeki eğitimi etkiler. Bu yer değiştirmeler sık olursa çocuğun bir kümeye katılması arkadaş edinmesi olanaksızlaşır.
* Çocuğun Ailedeki Konumu
Bireyin tek çocuk olması, aileye geliş sırası kız ya da erkek olması bunu etkiler. Örneğin ailede tek çocuğun bulunması aile üyelerinin ilgisinin çocuk üzerine çevrilmesine yol açar. Çocuk aşırı bir koruyuculuğun baskısı altındadır. Böyle bir çocuk bağımsızlık kazanamaz.
* Anne – Baba İlişkileri
Anne ve baba arasında iyi bir ilişkinin olması ailedeki eğitimi etkileyen en önemli sebeplerdendir. Yani;

“Çocuğun kendi kendini yöneten, yüksek benlik saygısına sahip, doyumlu bir birey olarak gelişmesi, büyük ölçüde ona sağlanan fırsatlara ve anne-babanın yaklaşımına bağlıdır” (YAVUZER, 1999, s:56).

Anne ve baba yaklaşımlarını “denetleyici”, “destekleyici” ve “pasif” olmak üzere 3 başlık altında toplayabiliriz. Bu yaklaşımları şu şekille açıklayabiliriz.

Ad: aile_egitim.PNG
Gösterim: 1550
Boyut: 19.8 KB

Bu açıklamalar ile birlikte ailedeki düzeni bozan en önemli olumsuzluklar şunlardır:

Alkollü içki yada uyuşturucu kullanma alışkanlığı
Ruh hastalıkları
Çocuğun eğitiminde anlaşamama
Kişilik bozuklukları (huzursuzluk, kavgacılık, inatçılık .. gibi)
Akrabalarla ilişkilerde anlaşamama

Kısacası aile ortamının eğitime elverişli olması için ailede bulunması gereken koşullar en azından şunlardır:

Ailenin öğrenciyi öğrenmeye ve başarılı olmaya güdülemesi
Ailede öğrenciye ödevlerinde kılavuzluk edecek kişilerin olması
Ailenin eğitime elverişli yerlerinin olması
Çocuğun oyun, eğlenme, televizyon izleme, müzik dinleme gibi etkinlikleriyle birlikte ödevlerini yapmaya elverişli bir çalışma programı izlemesine yardım edilmesi
Çocuğun öğrenmeyi öğrenmesini, bazı denemeler yapmasını, yaratıcılığını destekleyici bir ortamın olması
Çocuğun düşüncelerine saygı gösterilmesi, düşüncelerini düzgün ve doğru bir dille anlatmasına yardım edilmesi

Gül DAŞTAN

MsXLabs Üye Girişi