Sosyoloji (Genel Bilgi)

Sosyolog Behice Boran

Behice Boran (1 Mayıs, 1910 - 7 Ekim, 1987) Sosyolog ve sosyalist siyasetçi
1 Mayıs 1910’da Bursa’da doğan Boran, Arnavutköy Amerikan Kız Koleji’ni bitirdikten sonra ABD’ye gitti. Michigan Üniversitesi’nde sosyoloji doktorasını tamamladıktan sonra 1939’da yurda döndü ve AÜ Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’ne doçent olarak atandı.

Öğretim üyeliği yıllarında (1939-1948) çıkardığı Yurt ve Dünya, Adımlar dergilerinde sınıflar arası akışkanlık, işçi, köylü ve gençlik sorunları, demokrasi ve hümanizm konularında yazılar kaleme aldı.

1946’da Nevzat Hatko ile evlenen Boran 1948’de siyasal görüşleri yüzünden Pertev Naili Boratav ve Niyazi Berkes ile birlikte üniversiteden uzaklaştırıldı. 1950’de kurucuları arasında yer aldığı Barışseverler Cemiyeti’nin ilk genel başkanı seçildi. Cemiyet, Menderes hükümetinin Kore’ye asker göndermesini kınayan bir bildiri yayımlayınca kapatıldı ve Boran 15 ay hapis cezasına çarptırıldı. 1953’te Türkiye Komünist Partisi (TKP) davasıyla ilgili görülerek tutuklanmasına karşın, kanıt yetersizliğinden salıverildi. 1962’de Türkiye İşçi Partisi’ne üye oldu. Birinci Büyük Kongre’de (1964) MYK’ya seçildi. 1965 genek seçimlerinde TBMM’ye Urfa milletvekili olarak giren Boran, SSCB’nin Çekoslovakya’nın işgalinden (Ağustos 1968) sonra, Genel Başkan Mehmet Ali Aybar ile görüş ayrılığına düşen grubun içinde yer aldı. Aybar ve arkadaşlarının partiden ayrılmalarının ardından, Dördüncü Büyük Kongre’de genel başkanlığa getirildi (1970). 12 Mart 1971 Muhtırasını izleyen günlerde tutuklandı; TİP, Anayasa Mahkemesi’nce kapatıldı, Boran 15 yıla mahkûm oldu. 1974 genel affından yararlanılarak salıverildi. 1975’te ikinci kez kurulan TİP’in genel başkanlığına getirildi. 12 Eylül Darbesinde (1980) kısa bir süre evinde gözetim altında tutulan ve Kasım 1980’de sağlık sorunu nedeniyle yurtdışına çıkan Boran 1981’de yurttaşlıktan çıkarıldı. 12 Eylül’de kapatılan Türkiye İşçi Partisi’nin son genel başkanı, siyasetçi ve sosyolog Behice Boran (Hatko) 7 Ekim’de 1987'de Brüksel’de öldü.

Ölümünden birkaç saat önce Türkiye Komünist Partisi (TBKP) adını aldığını kamuoyuna duyurdu. Cenazesi Türkiye’ye getirilen Boran, TBMM ve İstanbul’da düzenlenen törenlerin ardından 18 Ekim’de İstanbul Zincirlikuyu Mezarlığında toprağa verildi.

MsXLabs Üye Girişi