Kadın Sağlığı

İnfertilite (Kısırlık)

Her yedi evli çiftten bir tanesi çocuk sahibi olmakta zorluk çekebilir. Bu durumda çiftler suçluluk, kızgınlık ve umutsuzluk hissedebilir, halbuki tıbbi incelemeler yapıldıktan ve kısırlığın nedeni anlaşıldıktan sonra yeni gelişen tedavi yöntemleriyle çiftlerin birçoğu sağlıklı çocuk sahibi olabilir.

İlk Muayene
Çocuğu olmayan çiftler kısırlık ve tedavisi alanında uzmanlaşmış bir hekime başvurmalıdır. Kısırlık hem erkek hem de kadın eşe bağlı olabileceği için ilk görüşmede mutlaka çiftlerin ikisi birden bulunur. İlk görüşmede doktorunuz sizden detaylı bilgi almak için size şu soruları yöneltir;
- Adetleriniz düzenli mi?
- Adetleriniz ağrılı mı?
- Anormal kanama ve akıntınız var mı?
- Genital enfeksiyon geçirdiniz mi?
- Önce ki gebelikleriniz varsa bunlarla ilgili bilgi
- Geçirdiğiniz ameliyatlar neler?
- Önceden gördüğünüz tedaviler var mı?
- Uyguladığınız doğum kontrol yöntemi nedir?
- Erkek eşin geçirdiği ameliyat, tıbbi tedavi ve genital yaralanmalar neler?
- Cinsel yaşamınız, ne sıklıkta cinsel ilişkide bulunduğunuz, lubrikant (kayganlaştırıcı) kullanımı

Çocuğu olmayan çiftlerin yüzde 25’inde kısırlık birden fazla nedene bağlı olduğu için hem erkek hem de kadın eşin çok detaylı olarak incelenmesi gerekir.

Kısırlık Nedenleri

Tübal Faktör: Çocuğu olmayan kadınların yüzde 25’inde Fallop tüpleri zarar görmüştür. Yumurtalık kanalları olarak da bilinen Fallop tüpleri rahmin her iki yanından başlar ve rahimle yumurtalıklar arasındaki bağlantıyı sağlar. Tüpler zarar görmüşse döllenme gerçekleşmez, tıkanıklık olduğunda ise döllenen yumurta rahme ulaşamaz.

Tüplerdeki tıkanıklıklar enfeksiyonlar, endometriozis ve önceden geçirilmiş ameliyatlar nedeniyle oluşabilir. Tüplerin yapısını değerlendirebilmek için Histerosalpingografi ve Diagnostik Laparoskopi yapılabilir. Histerosalpingografi basit bir radyolojik incelemedir. Rahim ağzından enjekte edilen özel bir boyayla rahim ve tüpler değerlendirilir. Bu işlem adet kanamasından sonraki ilk hafta içinde uygulanır. Diagnostik Laporoskopi de ise karında açılan ufak bir kesiden teleskop benzeri bir cihaz ile karın içine girilerek üreme organları değerlendirilir. Laparoskopiyle üreme organları detaylı olarak incelenir ve aynı seansta tüplerdeki yapışıklıklar giderilebilir.

Ovulasyon Faktörü: Çocuk sahibi olamayan kadınların yüzde 25’inde ovulasyon (yumurtlama) düzensizlikleri vardır. Bazal vücut ısısı ölçümüyle yumurtlamanın gerçekleşip, gerçekleşmediği anlaşılabilir. Yumurtlama gerçekleştikten hemen sonra vücut ısısı 0.5 C derece artar. Kanda veya idrarda Luteinize hormon düzeyi belirlenerek ve ultrasonla yapılan takiplerle yumurtalıklarda ki folikül gelişimi ve yumurtlamanın olup olmadığı kesin olarak belirlenebilir. Yumurtlama gerçekleşmeyen hastalarda ilaç kullanılarak follikül gelişimi ve yumurtlama sağlanır. Uygulanan tedaviyle hastaların yaklaşık yüzde 50’si altı ay içinde gebe kalır.

Servikal Faktör: Rahim ağzına bağlı nedenler de kısırlığa neden olabilir. Servikal faktörlerin belirlenebilmesi için postkoital test (cinsel ilişki sonrası test) yapılması önerilir. Servikal mukustaki problemlere bağlı kısırlık antibiyotikler, hormonlar veya intrauterin inseminasyonla (aşılama) tedavi edilebilir.

Uterin Faktör: Çocuğu olmayan kadınların yüzde 5’inde rahimde yapısal bozukluklar, yapışıklıklar, polip ve myomlar görülür. Bunlar döllenmiş yumurtanın tutunmasını engelleyerek veya düşüklere neden olarak normal gebeliği önler. Histerosalpingografiyle rahmin iç yapısı değerlendirilir ve tespit edilen bozukluk cerrahi olarak tedavi edilir.

Endometriozis: Endometriozis yaptığı yapışıklıklar ve yaralarla yumurtalıkları, rahmi ve bağırsakları birbirine bağlayarak üreme organlarının normal anatomisini bozabilir. Ayrıca endometriozis dokularından salgılanan bazı kimyasalların yumurtlamayı, yumurtanın spermle döllenmesini ve döllenmiş embryonun ana rahmine yerleşmesini engeller. Endometriozisli hastalarda düşük riski daha fazladır. Endometriozis tanısı laporoskopiyle konur ve aynı seansta cerrahi tedavi uygulanabilir.

Erkek Faktörü: Çocuk sahibi olamayan çiftlerin yüzde 40’ında erkeğe bağlı faktörler ya tek başına kısırlık nedenidir ya da diğer nedenlere eşlik eder. Çocuğu olmayan çiftlerin değerlendirilmesinde semen analizi ilk basamaklardan biridir. Semen örneği 3 - 5 günlük cinsel perhizden sonra verilmelidir. Semen analizinde konsantrasyon (ml’deki sperm sayısı), hareket ve morfoloji (yapı) değerlendirilir. Semen sperm hücrelerinin bir araya gelerek hareketsizleşmesine neden olan antisperm antikorlarının varlığı yönünden de araştırılmalıdır. Mikroskopik inceleme sırasında fazla sayıda iltihabi hücre görüldüğünde mikrobiyolojik incelemelerin yapılması gerekir.

Erkek Kısırlığının Nedenleri
Erkek kısırlığı birçok değişik nedene bağlı olabilir. Bunlardan en sık rastlanan sperm üretimindeki yetersizliklerdir. Azospermi semende hiç spermin bulunmamasıdır. Olifospermi semendeki sperm sayısının normalden az olmasıdır. Hormonal bozukluklar, ileri yaşta geçirilen kabakulak, sperm kanallarında geçirilmiş enfeksiyonlar, travmaya veya operasyonlara bağlı oluşan tıkanıklıklar azospermi ve oligospermiye neden olur.

Nedeni Belli Olmayan Kısırlık:
Çocuk sahibi olamayan çiftlerin yüzde 5 - 10’unda kısırlığın nedeni tespit edilemez. Bu grup hastada intrauterin inseminasyon (aşılama) gibi yöntemler kullanılır. Eğer 3 ile 6 kez aşılamayla gebelik elde edilemezse tetkikler yinelenir ve bu hastalara tüp bebek gibi daha ileri tedavi yöntemleri uygulanır.

Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Murat Taşdemir

MsXLabs Üye Girişi