RAHİM AĞZI KANSERÖNCESİ HASTALIKLARI
RAHİM AĞZI KANSERLERİ
· Meme ve rahimiçi kanserlerinden sonra 3. sırada
Ø 40 yaş kadınlarda % 2 oranında görülür.
· Erken tanı ile % 95 iyileşme
· Yavaş gelişir. Çoğu kanser öncüsü hastalık (displazi) şeklinde başlar , 7 – 10 yıl içinde açık kanser ’ e dönüşür.
· Rahim ağzını örten çok katlı hücrelerin rahim içine doğru giden tek katlı hücreler ile birleştiği yerlerde (transformasyon hattı) başlar , % 90 çok katlı epitele , % 10 tek katlı epitele yayılarak ilerler.
· Çünkü bu epitel kadının yaşına göre sürekli yer değiştirir .
· Tek katlı kolumnar epitel , genç kadında östrojen etkisi ile daha dışarda , menapozda daha içerde yerleşmiştir ( Fizyolojik )
· Tek katlı kolumnar epitel vajenin asit pH ’ sına uygun değildir. Bu nedenle squamoz metaplazi oluşur. Bu sırada karsinojen bir ajan gelirse ca başlamasına neden olur.
HAZIRLAYICI FAKTÖRLER VE ETYOLOJİ
HPV tip 16 , 18 , 31 , 33 , 35 (Yüksek risk )
HPV Tip 16 daha sık , tip 18 daha agresif
Tip 6 , 11 , 14 , 42 – 44 (düşük risk)
HSV tip 2
CMV ve Klamidya trahomatis
Erken yaşta cinsel temas ve sık partner değiştirme
( bakirelerde serviks ca görülmez )
Düşük sosyo – ekonomik seviye
Doğum yapmış olanlarda sık
Folik asit ve A vit eksikliğinde
Musevi kadınlarda 1/5 oranında daha az görülür .
Bu heredite ile ilgili olabileceği gibi sünnet olayı ile ilgili de olabilir .
Sigara , OKS , immün yetmezlik
KANSER ÖNCESİ HASTALIKLAR :
HAFİF DİSPLAZİ (CIN 1) : Epitelin bazal membrandan itibaren 1/3 ’ lük kısmının tutulması ( 5-7 yılda CIS , % 30 geriler )
ORTA DİSPLAZİ (CIN 2) : 2/3 ’ lük kısmının tutulması ( 3 yılda CIS )
AĞIR DİSPLAZİ (CIN 3) : Bazal memb. yakın bir sıra epitel hc hariç tüm epitelin tutulması( 1 yılda CIS )
Carcinoma in situ : Tüm epitelin tutulması (10 yılda invaziv ca)
RAHİM AĞZININ ADENO İN SİTU KANSER VE ADENO KANSER TİPİ TİPİ
Yayıma gösteren rahim kanserlerinin % 5 – 10 ’ u
CIN ’ e karşılık GIN ( glandüler intraepitelyal neoplazi ) kullanılır.
Transformasyon zonunun daha iç kısımlarından gelişirler.
Müsinöz adeno kanser en sık olanıdır.
Kanseröncesi hastalık (displazi) ortalama yaşı 35 , kanser ort. Yaşı 45 ’ dir.
DİSPLAZİLERİN TEŞHİSİ
n 1) SİTOLOJİK İNCELEME = PAP SMEAR : Hem rahimağzından hem kanal içinden örnek alınır. % 90 doğru sonuç verir .
• CLASS 1 : N hücreler
• CLASS 2 : İltihabi hücreler var , malinite yok
• CLASS 3 : Malinite şüpheli hcler var , hafif veya orta
displazi
• CLASS 4 : Ağır displazi veya in situ ca
• CLASS 5 : İnvaziv ca
BETHESDA SINIFLAMASI
Orijinal Papanicolaou sınıflamasının yeniden düzenlenmiş şeklidir.
n N sınırlarda
n ASCUS : Önemi belirsiz atipik yassı epitel hcleri
n A) LGSIL : Low grade squamoz intraepitelyal lezyon (CIN 1 ’ e uyar)
B) HGSIL : High grade SIL ( CIN 2-3 )
LGSIL ’ den itibaren kolposkopi endikasyonu vardır.
2) SCHILLER TESTİ
n Serviksin Normal ise squamoz epiteli glikojen içerir . Bu da , iyot ile boyanırsa koyu kahverengi bir renk alır .
n Lugol de kullanılabilir.
n Displazik hücreler glikojen içermez ve açık renkte kalır .
n Bu kanser için spesifik değildir , çünkü skarlar ve kistlerde boya almayabilir.
3) KOLPOSKOPİ
İyi bir kolposkopik muayene için squamoz epitel , transf. bölgesi ve kolumnar epitelinde görülmesi gereklidir.
Doğruluk payı % 97-100 arasındadır .
Esası , epitelin ve kapiller damarların anormal görüntülerinin izlenmesine dayanır.
Anormal pap-smear’ı olanlara yapılır.
Önce SF ’ le silinip %3 ’ lük asetik asit sürüldükten sonra anormal görüntüler aranır .
A) Beyaz epitelin görülmesi : Artmış nükleer yoğunluk
B) Mozaik görüntüsü : Yassı epitelin , stromaya ve ektopik guddeler içine uzanması ve buralarda damarların yan yana gelmesi ile ilgilidir.
C) Keratozis : Lökoplazileri gösterir .
D) Anormal tipte damarlanmalar : Tribüşon , virgül , spagetti şeklinde . Yeşil filtre ile görülür. İnvaziv ca lehinedir.
E) Benekli ( punktasyon ) bölge :
4) PUNCH BİOPSİ : Kolposkopik veya Schiller testi şüpheli olanlarda yapılır.
5) KON BİOPSİ VEYA ENDOSERVİKAL KÜRETAJ : Kon biopsi , tüm yassı epitelle silindirik epitel bileşkesinin daire şeklinde çıkarılmasıdır ( soğuk ,lazer ,loop vs.).
TARAMA : İntraepitelyal lezyonun hiçbir makroskopik görüntüsü yoktur .Bu nedenle şikayeti olsun olmasın her kadında cinsel yaşamın başladığı dönemde pap-smear başlanmalıdır.
KANSER ÖNCESİ HASTALIK (DİSPLAZİ, CIN) TEDAVİSİ
n CIN 1 : %30 gerileme ihtimali vardır . Takiple yetinenler olmasına rağmen doğru olan tedavi edilmesidir.
n Tedavide elektrokoterizasyon , kriyoterapi , CO2 lazerle tahrip , -100 °C ’ de soğuk koagülasyon ve LEEP kullanılabilir .
n CIN 2 : Aynı
n CIN 3 : Çocuk isteyenlerde konizasyon , istemeyenlerde amputasyon veya daha iyisi histerektomi yapılır .
n CIN’in invaziv ca ’ ya dönme olasılığı değişiktir.
n Her ne kadar ca in situ ile invaziv ca arasında 10 yıl geçtiği kabul ediliyorsada 3 yıl içindede bu değişimin olbileceği görülmüştür.
n Bu , nedenle teşhis edildikten sonra hiç beklemeden tedavi yapılmalıdır .
n Tarama testleri pozitifliği sadece biopsi kararı verdirtir .
n Biopsi neticeleri pozitif ise operasyon kararı alınır .
