Hak Arama Yollari
YARGIYA BASVURMA
Türkiye cumhuriyeti anayasasi madde 36:
"Herkes, mesru vasita ve yollardan faydalanmak suretiyle yargi mercileri önünde davaci veya davali olarak iddia ve savunma adil yargilanma hakkina sahiptir."
Hakkinin ihlal edildigini, hukuka aykiri bir eylem ya da islemle karsi karsiya kaldigini düsünen veya iddia eden her kisi hakkini aramakta özgürdür. Ülkemizin hukuk sisteminde bu yollar yargi ve yasama organlarina yapilacak bir takim basvurular seklinde düzenlenmistir.
Bir hukuki anlasmazlik olustugunda sorunun çözümü için yargi mercilerine, yani mahkemelere basvururuz. Ülkemizde yürürlükte olan hukuk sistemine göre, kisiler arasindaki davalar ile yurttas-devlet arasindaki davalara ayri yargi yerlerinde ayri usullerle bakilir. Buna göre, bir yanda genel yargi adi da verilen adli yargi, öte yanda da taraflardan en az birinin "devlet" oldugu idari yargi mevcuttur.
Türk hukuk sisteminde haklarimizi asagidaki yollarla arayabiliriz:
DIGER KISILERE KARSI YARGI YOLUNA BASVURU
1-Hukuk Mahkemeleri
2-Ceza Mahkemeleri
IDAREYE (DEVLETE) KARSI YARGI YOLUNA BASVURU
1-Idare ve Vergi Mahkemeleri
2-Danistay
YASAMA ORGANINA BASVURU
Dilekçe Hakki
SIKAYET VE DILEKÇE HAKKIMIZ
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasi MADDE 74:
Vatandaslar karsiliklilik esasi gözetilmek kaydiyla Türkiye'de kendileri veya kamu ile ilgili dilek ve sikâyetleri hakkinda yetkili makamlara ve Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne yazi ile basvurma hakkina sahiptir.Kendileriyle ilgili basvurmalarin sonucu gecikmeksizin dilekçe sahiplerine yazili olarak bildirilir.Bu hakkin kullanilma biçimi kanunla düzenlenmistir. (Anayasa Hukuku'na göre sinirlama bir hak ve özgürlügün kullanilmasini önlemek amaciyla, düzenleme ise bir hak ve özgürlükten yararlandirma amaciyla yapilir.)
Sikâyet ve dilekçe hakki yurttas olarak yasama organina basvurma hakkidir; dilek veya sikâyet biçiminde gerçeklestirilir ve temsili hükümet sisteminin gerçeklestirilmesini saglayan bir yoldur.
Anayasa Hukuku'na göre sinirlama bir hak ve özgürlügün kullanilmasini önlemek amaciyla, düzenleme ise bir hak ve özgürlükten yararlandirma amaciyla yapilir.
Sikâyet niteligindeki basvurular bir kisinin ya da kamunun çikarlarini zedeleyen veya hukuk düzenindeki bir aksakligi ortaya koyan bir durumla ilgili olduklari için, konulan da ister istemez sinirli olmak durumundadir. [Savciliklara hitaben Sikâyet Dilekçesi örnegine bakiniz]
Dilek niteligindeki basvurular bir ya da birden fazla kisinin kendilerini veya kamuyu ilgilendiren konularda alinmasi gereken önlem ya da istekleri dile getirmeleri ve siyasal içerikli olmalari nedeniyle sinirli degildir; ancak düzenlenebilir niteliklidir.
Bu yasal haklarla ilgili islemler 1984 tarihli ve 3071 sayili "Dilekçe Hakkinin Kullanilmasina Dair Kanun'la düzenlenmistir.
Dilekçe Nasil Yazilir?
Postane, belediye, karakol, sular idaresi ve benzerlerinden hangisine basvurursak basvuralim, bizden bir dilekçe vermemiz istenir. Peki, dilekçe nasil yazilir? Dilekçede nelerin yer almasi gerekir?
Dilekçeye ilk önce hangi kuruma yazilacaksa, o kurumun tam adi, bulundugu il ve ilçe baslik olarak yazilmalidir. Biraz bosluk biraktiktan sonra, dilekçenin konusu özet olarak ancak eksiksiz yer almalidir. Bundan sonra da o kurumdan neyi talep ediyorsak, o talep açik ve net olarak belirtilmelidir. Dilekçeye mutlaka tarih konulmali, ad-soyad belirtilmeli ve alti imzalanmalidir. Adres yazmayi sakin unutmayin. Ayrica dilekçeye eklenecek belgeler varsa, bu belgelerin de dilekçenin arkasina konulmasi, bunlarin neler oldugunun da dilekçenin altina konulacak ekler bölümünde belirtilmesi gerekir.
Iste bir örnek:
..............................TÜRK TELEKOM A.S. MÜDÜRLÜGÜ'NE............................................................... ..............Kadiköy-Istanbul ,Adima kayitli olan 0216-349 49 49 No.lu telefonumun kurulu bulundugu adres Rihtim Cad. No.25/1 Kadiköy'dür.Tasinmam nedeniyle telefonumun yeni adresim olan Moda Cad. No. 42 Kadiköy adresine naklini talep ederim
..../.../.....Saygilarimla
Adres
Ad
Imza
Ek: Nüfus cüzdani fotokopisi Borcu yoktur yazisi.
SAVCILIGA HITABEN SIKAYET DILEKÇESI
Size yönelik bir eylemin ya da hak ihlalinin Ceza Hukuku açisindan bir suç olusturdugunu düsünüyorsaniz, suçun gerçeklestigi yer savciligina bir dilekçeyle bas vurabilirsiniz. Örnegin eylem Kadiköy ilçesi sinirlan içinde gerçeklesmisse, Kadiköy Cumhuriyet Savciligi'na basvurmak gerekir.
Savciliga yazilacak dilekçede dikkat edilmesi gereken noktalar sunlardir:
1. Hangi savciliga basvuruluyorsa, o savciligin adi baslik olarak konulmalidir.
2. Eylemden zarar gören sikâyetçi ya da sikâyetçilerin ad ve adresleri yazilmalidir.
3. Eylemi gerçeklestiren sanik veya saniklarin ad ve adresleri belirtilmelidir.
4. Suç tarihi yer almalidir.
5. Olaylar basligi altinda suça konu olan olay kisa, öz ve mümkünse sira takip edecek sekilde anlatilmalidir.
6. Deliller basligi altinda sikâyeti kanitlayan tüm deliller bildirilmeli; elde hazir bulunan belge, varsa tutanak gibi yazili deliller sikâyet dilekçesine eklenmelidir. Olayin taniklari varsa, bunlarin ad ve adresleri de belirtilmelidir.
7. Kamu davasi açilmasi talebi, dilekçenin sonuç bölümünde dile getirilmelidir.
Örnek Sikayet Dilekçesi;
KADIKÖY CUMHURIYET SAVCILIGI'NA
Müsteki: Mehmet Temiz (Adres)
Sanik: Kerem Bilir (Adres)
Suç Tarihi: 15.08.1999
Olaylar:
1. Oturdugum apartmanda alt kat komsum olan kisi birçok kere tartisma yaratarak benim kendisine uymamam nedeniyle olaylar büyümemistir. Ancak olay tarihinde sanik evimin kapisina gelerek üzerime yürümüs, benim kapiyi kapatmak istemem üzerine de diger komsularin engelleme çabalarini hiçe sayarak evimin içine girmis ve yüzüme yumruk atmistir.
2. Yumrukla yaralanmam üzerine mahalle karakoluna giderek sanik hakkinda sikâyetçi oldum ve gittigim Adli Tabiplikten on günlük rapor aldim.
3. Sanigin eylemi suç teskil ettiginden gerekli kovusturmanin yapilarak sanigin cezalandirilmasi için Savciliginiza müracaat zorunlulugu dogmustur.Deliller: Adli Tabiplik raporu, asagida ad ve adresleri belirtilen taniklar, her türlü delil.Sonuç ve Istem: Sanik hakkinda gerekli kovusturmanin yapilarak cezalandirilmasi için kamu davasi açilmasina karar verilmesini arz ve talep ederim.
Saygilarimla
(Tarih)
Sikâyetçi: Mehmet Temiz
DAVA NASIL AÇILIR?
Dava, dava dilekçesiyle (arzuhal) açilir. Mahkemede dava açan tarafa davaci kendisine dava açilan kisiye de davali denir. Bu taraflardan birisi olan kisinin dava ehliyetine sahip olmasi gerekir.; bu, kendiniz ya da vekiliniz (avukatiniz) araciligiyla davaci ya da davali olarak bir davanin gerektirdigi islemleri yapabilme yetenegi olarak tanimlaniyor.
Örnek Dava Dilekçesi:
ISTANBUL ASLIYE HUKUK MAHKEMESINE
Davaci: Nese Güler
Adres : (Örnegin: Acibadem Sakiz Sok. No. 21/1 Kadiköy-istanbul)
Davali : Ali Güler
Adresi : (Örnegin: Hava Sok. No 10/6 Eminönü-istanbul)
Talep Konusu: Siddetli geçimsizlik nedeniyle bosanmaya, küçük kizim Eda'nin velayetinin tarafima verilmesine, Eda için aylik 50.000.000 (elli milyon) TL, benim için 50.000.000 (elli milyon) TL olmak üzere, aylik toplam 100.000.000 (yüz milyon) TL nafaka ödenmesine karar verilmesi talebidir.
AÇIKLAMALAR:
1. Davali esimle 29.01.1990 tarihinde evlendik. Bu evlilikten 13.06.1993 tarihinde kizimiz Eda dünyaya geldi.
2. Son yillarda esimden kaynaklanan fikri ve ruhi anlasmazlik giderek büyümüs, tüm çabalarima ragmen evlilik birliginin sürmesi imkânsiz hale gelmistir. Aramizdaki duygusal bag koptugu gibi, evliligin devamini saglayacak hiçbir neden kalmamistir. Her bir araya gelisimiz ciddi tartisma ve kavgalara neden olmaktadir. Esimin bana karsi olan soguklugu, ilgisizligi, yükümlülüklerini yerine getiremeyisi nedeniyle,evliligin devami mümkün degildir.
3. Müsterek çocugumuz Eda benim yanimdadir. Yasinin küçüklügü, anne sefkatine olan ihtiyaci dikkate alinarak çocugun velayetinin tarafima verilmesini talep ediyorum.
4. Esimin ekonomik durumu iyidir. Ben ise çalismamaktayim. Bu hususlar dikkate alinarak aylik 50.000.000 TL tarafima, aylik 50.000.000 TL Eda'ya olmak üzere aylik toplam 100.000.000 TL nafaka talep etmekteyim.
DELILLER: Nüfus kaydi, taniklar, her türlü delil.
SONUÇ VE ISTEM: Yukarida sunulan nedenlerle bosanmamiza, çocugumuz Eda'nin velayetinin tarafima verilmesine, dava tarihinden itibaren Eda için aylik 50.000.000 TL, benim için aylik 50.000.000 TL olmak üzere aylik 100.000.000 TL tedbir nafakasi tayinine, bu nafakalarin bosanma kararindan sonra, istirak ve yoksulluk nafakasi olarak devamina, yargilama giderlerinin davaliya yükletilmesine karar verilmesini arz ve talep ederim.
Saygilarimla
24.09.1999
Davaci
Nese Güler
Nüfus Kaydi: Nüfus kâgidinda yazili bilgiler belirtilecek
Dilekçenin mahkeme kalemine kaydi tarihinde dava açilmis sayilir. Dava açilirken belirli bir harç ödenir, iki türlü harç vardir: Basvurma harci ile karar ve ilam harci. Basvurma harçlari zamanla artsa da, miktari bellidir. Karar ve ilam harçlari ise davanin degerine göre belirlenir. Eger davaciysaniz basvurma harcinin ya da karar ve ilam harcinin dörtte birini davayi açarken ödemek zorundasiniz. Dilekçeyi veren ve basvuru harcini ödeyen davaci olarak ayni zamanda dilekçenin davaliya iletilmesi için gereken posta ücretini vermeyi de unutmamak gerekiyor.
Son düzenleyen GusinapsE; 17 Nisan 2006 01:53
