Tifo

DİKKAT:
, Nabzın birden bire hızlanması tehlikeli kanamalarolduğuna işarettir. Tedavi edilmeyen tifo vakalarında bronşit ve bademcik iltihabı da görülür. Direnci az, zayıf bünyelerde tifobakterilerinin salgıladığı zehirler beyni, kalbi, sinir sistemini, böbrekleri, safrakesesini ve karaciğeri etkilerler. En tehlikeli yan etkileri kalp ve böbreklerde görülür.

Ne Yapmalı?
* Temizliğe çok dikkat ediniz.
* Salgın halinde tifo görüldüğü zaman aşı yaptırınız. Tifo aşısı bir haftada üç defa tekrarlanarak verilir. Bir sene müddetle vücuda bağışıklık kazandırır. Aşılanmış kişiler tifoyu çok hafifatlatırlar. Bir sene sonra aşının tekrarlanmağı (yine haftada üç sefer) gerekir.
* Aile üyelerinin birinde tifo belirtileri başlayınca mutlaka doktora gösterilmeli, tıbbî tedavi uygulanması sağlanmalıdır.Tedaviye ne kadar erken başlanırsı, hastalık o kadar kolay atlatılır.
* Tifolu hasta diğer aile üyelerinden ayrı bir odada yatırılmalı; kullandığı eşyalar dezenfekte edilmelidir.

TİFO NASIL YAYILIR?


Salmonella Typhi bakterisi sadece insanlarda yasar. Tifolu insanlar kanlarinda ve bagirsak sistemlerinde bakteriyi tasirlar. Ayrica bazi insanlar da tifodan iyilesirler ama bakteriyi tasimaga devam ederler, bunlara tasiyici denir. Tifo olanlar ve tasiyicilar bu bakterileri diskilarinda tasirlar, yayarlar. Bu tip tifolu ve tasiyicilarin hazirladigi yemek vs yi yiyen, eliyle hazirladigi icecekleri vs icen kisilere de tifo bulastirirlar. Eger bu bakterili diskilarin atildigi kanalizasyondan , kullandiginiz, ictiginiz, yiyecekleri yikadiginiz sulara karisma , sizma olursa da tifo olabilirsiniz. Ellerin sikca sabunlanip yikanmadigi ve de sulara kanalizasyon sizan yerlerde tifoya cok sik rastlanir.Her vesile ile, tuvaletten cikinca, yemek vs hazirlamadan, yiyecek ellleyeceginizde, meyva soyacaginizda,
HER FIRSATTA ELLERINIZI SABUNLA BOL SUYLA AMELIYATA GIRECEK CERRAH GIBI OVALAYARAK, BILEKLERINIZE KADAR SIK SIK YIKAYIN.
Tifo bakterisi yendiginde, icildiginde, cogalirlar ve kana karisirlar. Vucut ise ateslenerek , semptomlar gostererek tepki gosterir.

TIFO NASIL YAYILIR? Salmonella Typhi bakterisi sadece insanlarda yasar. Tifolu insanlar kanlarinda ve bagirsak sistemlerinde bakteriyi tasirlar. Ayrica bazi insanlar da tifodan iyilesirler ama bakteriyi tasimaga devam ederler, bunlara tasiyici denir. Tifo olanlar ve tasiyicilar bu bakterileri diskilarinda tasirlar, yayarlar. Bu tip tifolu ve tasiyicilarin hazirladigi yemek vs yi yiyen, eliyle hazirladigi icecekleri vs icen kisilere de tifo bulastirirlar. Eger bu bakterili diskilarin atildigi kanalizasyondan , kullandiginiz, ictiginiz, yiyecekleri yikadiginiz sulara karisma , sizma olursa da tifo olabilirsiniz. Ellerin sikca sabunlanip yikanmadigi ve de sulara kanalizasyon sizan yerlerde tifoya cok sik rastlanir.Her vesile ile, tuvaletten cikinca, yemek vs hazirlamadan, yiyecek ellleyeceginizde, meyva soyacaginizda, HER FIRSATTA ELLERINIZI SABUNLA BOL SUYLA AMELIYATA GIRECEK CERRAH GIBI OVALAYARAK, BILEKLERINIZE KADAR SIK SIK YIKAYIN.
Tifo bakterisi yendiginde, icildiginde, cogalirlar ve kana karisirlar. Vucut ise ateslenerek , semptomlar gostererek tepki gosterir.

TIFOYU NASIL ONLERSINIZ? Iki temel kural vardir:
· Riskli yiyecekleri ve icecekleri yemeyin, icmeyin.
· Tifoya karsi asilanin.

Bir diğer adı da enterik ateş olan tifo ve paratifo hastalıkları hemen hemen aynıdır; tek farkları hastalıkları oluşturan mikroplardır. Bilinç bulanıklığı, düşmeyen ateş, baş ağrısı, karın ağrısı ile karakterize hastalık; kirli besinler ve sularla ağız yolundan bulaşır, bazı ülkelerde zaman zaman salgınlar yapar, tedavi edilmezse ölümle bile sonuçlanabilir.

Tanım:
Tifo, S.typhi ; paratifo ise S.paratyphi A, B, C isimli basil türü bakterilerin neden olduğu hastalıklardır. Bilinç bulanıklığı, düşmeyen ateş, baş ağrısı, karın ağrısı, (ateşin yükselmesine rağmen) nabız sayısının azalması, dalakta büyüme,kandaki akyuvar hücrelerinin sayısında azalma, göğüs-karın cildinde gül kurusu renginde lekeler ile karakterize, insanlara özgü sistemik infeksiyon hastalıklarıdır. Daha çok kirli besinler ve sularla ağız yolundan bulaşan, bazı ülkelerde zaman zaman salgın yapan, tedavi edilmezse çeşitli komplikasyonlar ile ölümle sonuçlanabilen hastalıklardır.

Etkenler:
S.typhi ve S.paratyphi A, B ve C sadece insan infeksiyonlarından sorumludur, insan-insan bulaşı söz konusudur, mikrobun yaşadığı tek canlı insandır. Genelde hasta insanın basil yüklü çıkartıları yoluyla mikrobun bulaştığı besin ve sularla bulaşır.Hastalığın su yoluyla sakgın yapması nadir değildir. Hastalar dışkı ve idrarlarıyla bol miktarda basil çıkardıkları gibi, diğer çıkartılarında da (solunum yolu salgıları, kusmuk v.s) bulunabilir. Taşıyıcılar çok fazla sayıda bakteri yayarlar, bu kişilerin dışkılarının 1 gramında 1,000,000,000-100,000,000,000 tifo basili olduğu saptanmıştır.

Tavuk Tifosu
Çok tehlikeli bir tavuk hastalığıdır. Kümese bulaşınca bazen %80'e varan oranlarda ölümler görülür. Yumurta ile bulaşabilen hastalıklardandır. Yani hasta tavuğun yumurtalarından çıkan civciv de hasta olur. Bu yüzden hasta hayvanların yumurtaları damızlık olarak kullanılmaz . Tavuk tifosu ayrıca, yem ve hayvanların birbirlerine teması ile de bulaşır.
Hasta hayvanların ibikleri solar, tüyleri kabarır ve yeşil renkli bir ishal görülür.
Hastalık görülünce hemen tedaviye başlanmalıdır. Ancak tedavi her zaman mümkün değildir. Bazen bütün çabalara rağmen hayvanlar ölür. En iyisi tedbir alıp hastalığı kümese sokmamaktır. Tifodan korunmak kolaydır. Kümesleri temiz tutmak ,hastalıklı yumurtaları ve bulardan çıkan civcivleri kümese sokmamak tavuk tifosunu önemli ölçüde engeller

TİFO

BELİRTİLERİ
- Ateş;
- Baş ağrısı;
- Zayıflık ve Yorgunluk;
- Boğaz ağrısı;
- Öksürük;
- İshal;

ACİL BELİRTİLER
- Vücudun ısısında ani düşme;
- Şokla birlikte idrarda azalma, uyuşukluk ve bilinç düzeyi değişiklikleri


Tifo Salmonella Typhi tipi bakteriyer tarafından meydana getirilir. Gelişmiş ülkelerde ender görülür.Bakteriler ince bağırsakların duvarlarına yapışır ve dalak ile lenf nödüllerinin iltihaplanmasına sebep olurlar. Taşıyıcılar bu hastalığın yayılmasında oldukça etkendirler. Bunlar bağırsak yollarında tifoid bakteri taşıyan insanlar olup yıllarca yıllarca herhangi bir şikayetleri olmadan yaşarlar. Gelişmiş ülkeler de yetersiz sağlık koşulları ve sağlıksız su kullanılması tifo salgını meydana getirebilir.

TEŞHİS
Aniden ateş ve üşümeyle ortaya çıkmasına rağmen özellikle çocuklarda olmak üzere çok yavaş ilerler. Hastalık, başağrısı, öksürük, zayıflık, yorgunluk, kabızlık ve karın ağrısı ile başlar. Ayrıca ishal, kusma, kabızlık ve karın ağrısı da sık olarak görülür. Ateş sabaha nazaran akşamları daha yüksektir. Tifo tedavi edilmezse, 7-10 gün süren hastalığın 2. safhası başlar. Şiddetli vakalarda ağır ishal ve kabızlık olabilir.
Hasta bitkin yarı, yarı kapalı gözlerle, hareketsiz bir şekilde yatar. 2. haftadan sonra göğüs ve bacaklardaki deride kızarıklık meydan gelir. Bu da 2-3 gün içinde kaybolur.Eğer hiç komplikasyon yoksa kişi yavaş yavaş iyileşmeye başlar. Bağırsak enfeksiyonları derece derece kaybolur ve ateş düşer. Normale dönme 10-15 gün sonra başlar. Bununla birlikte hastalık herhangi bir zamanda 2 hafta içinde olmak üzere ateş düştükten sonra tekrar başlayabilir. Hastaların çoğunda genellikle 3. hafta esnasında kan basıncında ani düşme, vucüt sıcaklığında yükselme, kalp atımlarında artma sertlik, karın ağrısı ve rahatsızlık gibi komplikasyonlar olabilir. Diğer ender olan komplikasyonlar psikos, menenjit, idrar yolu iltihabı, omurga enfeksiyonları ve zatürredir.
Teşhis için doktor kan ve idrar örneği alabilir,laboratuvar ve örneklerdeki organizmaları çoğaltarak teşhis konusunda yardımcı olabilir.

TİFO NE KADAR CİDDİDİR?
Tedavi edilemeyen tifo çok ciddidir. Tedavi edilse bile bu hastalığa yakalanların pek azı yaşayabilmektedir. Yaşlı insanlar ve sürekli yorulan insnalar bu hastalığa daha kolay yakalanırlar. Komplikasyonlar gelişirse klinik tablo ağırlaşır. Pek çok hasta uzun süreli taşıyıcı durumunda olabilir.

TEDAVİ
İyi bir beslenme olamıyacağından dolayı yüksek kalorili ve küçük boyutlu gıdalar sıvıyla birlikte hastaya verilmektedir. İdrarda ve dışkıda bakteri olması nedeni ile hastanın giyim eşyalarına ve yatağına dikkat edilmesi gerekir. Hasta aynı zaman da damardan da beslenmelidir.

İLAÇ TEŞHİSİ
Doktor organizmaların hassas olduğu antibiyotikler önerebilir. İlaç seçimi bakterilerin yayılma şiddetine göre değişir.

ÖNLEM
Araları bir aydan daha uzun olmamak üzere 2 kez aşı olunmalıdır. Bu aşılar sadece kısmi bir etki gösterir. Hastalığın yaygın olduğu yere gitmek zorunda olan insanlar ve mikrop taşıyıcılarla ilişkide bulunmak zorunda olan insanların aşı vurularak bağışıklık kazanmaları sağlanır. Uygun çevresel temizlik önemlidir ve mikrop taşıyıcıların elleri ile iş yapmasına izin verilmemelidir. Yeni ve oldukça etkili olan aşılar ileride üretilecektir.

TİFO
MsXLabs.Org & Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi

Belirtileri
Karahumma adıyla da bilinen, ateşli ve çok tehlikeli bir bağırsak hastalığı. Etmeni basil tipinde bir bakteridir (Salmonella typhi). İlk çağlardan beri bilinen bu hastalık kirli su ve sebzelerle bulaşır. Mikrop vücuda doğrudan doğruya mide yoluyla girer. Bağırsaktaki lenf damarları yoluyla da kana karışır.

Teşhis
Bulaşıcı bir hastalıktır. Yayılmasında tifolu hastalar önemli bir rol oynar. Su tesisatının bozuk olduğu yerlerde suya karışan tifo mikroplarının açtığı salgınlar felâket hâlini alır. Klinik belirtileriyse nöbet hâlinde gelen ateş, sinir ve bağırsak bozuklukları, dalak büyümesi ve karındaki mercimek büyüklüğündeki lekelerdir. Mikrobun kuluçka süresi 5-10 gün arasıdır. Tifonun en büyük tehlikesi de bağırsak delinmesidir.

Tedavi
Bu tehlikeli hastalıktan korunma yollarından en önemlisi tifo aşısı olmaktır. Özellikle salgınlar sırasında mutlaka herkesin aşı olması gerekir. Tifolu bir hastanın tedavisi kesinlikle hastanede yapılmalıdır. Tedavide perhizin rolü büyüktür. Ampisilin ve kloramfenikol içeren antibiyotiklerin kullanılmasıyla eskiden %12 olan tifodan ölüm oranı günümüzde %2-3'e düşmüştür. Tifonun hafifi paratifo da tifoya çok benzer. Hastalık titreme ve baş ağrısı ile başlar. Tifoda görülen pembe döküntüler paratifoda da görülür. Paratifo, tifodan daha kısa sürer. Paratifo için de tifoda uygulanan tedavi şeklinin aynısı uygulanmalıdır.