Zil Nedir?

ZİL, -Ilı a. (ar. zili). Esk.
1. Gölge: "Bir zil olayın bu halde memdud / Yarın açılır ya bâb-ı mesdud" (A. H. Tarhan).
2. Koruma, himaye altına alma.
3. ^ıll ü ziya, gölge ve ışık: "... yer yer zili ü ziyadan mürekkeb resimler teşkil ediyor" (H. Z. Uşaklıgil). || Zıll-alud, gölgeli. |(£ıll-ı memdud, uzamış gölge. || Zıll-ı zalil,Kkoyu gölge. || Zıll-ullah, Allah'ın gölgesi; halife ve hükümdarlara verilen unvan.

—Tasav. Zıll-ı evvel, Allah. || Zıll-ı sani, dünya.

ZİL a
1. Bir kimseyi çağırmak, ona bir şeyi duyurmak vb. için kullanılan ve bir çanla bu çana vurarak çınlama sesi çıkaran bir tokmaktan oluşan araç ya da düzenek: Kapının zili bozulmuş. Zil çaldı, derse girelim.
2. Bu aracın ya da düzeneğin çıkardığı ses: Zili duymadınız mı?
3. Zil (gibi), aşırı ölçüde sarhoş (arg ). . |[ (Nerde ise) zil takıp oynayacak, bir durum ya da sonuçtan aşırı ölçüde memnun olup sevinenler için söylenir.


—Elektrotekn. Elektrik zili, bir elektromıknatıs tarafından harekete geçirilen çekici, bir rezonans kutusuna çarpan bir titreşim düzeneğinden oluşmuş akustik çağrı aracı.

—Muz. Türk müziğinde bir usul vurma çalgısı. (Yuvarlak olan ve pirinçten yapılan zilin ortasından geçen deri ya da ip tutamaklar ellere takılır ve iki zil birbirine çarpılarak çalınır. Pirinçten yapılan zillere az oranda altın katılarak tınısının artması sağlanır. Her iki elin baş ve orta parmaklarına takılarak çalınan küçük ziller, rakkaseler tarafından kullanılır. Mehterde ve tekkelerde çeşitli boylarda kullanılan zillere halile’ denir.)

—Saatç. Zil kampanası, zil düzeneği olan saatlerde, üzerine bir tokmağın vurduğu çan. |! Zil düzeneği, bir zaman aygıtında, saatleri, yarım ve çeyrek saatleri, dakikaları ve gerektiğinde uyanış saatlerini bildiren mekanik, elektromekanik ya da elektronik düzenek. (Bk. ansikl. böl.)

—ANSİKL. Saatç. Zil düzeneği, ziller, gonglar, elektromıknatıslar (titreşim düzenekleri), hoparlörler (müzikal ezgiler) yardımıyla gerçekleştirilir. Otomatik ve tekrarlı (istenildiğinde bir butona basılarak uygulanan) olmak üzere iki tip zil düzeneği ayırt edilir. Saat başlarında, yarım ve çeyrek saatlerde, dakikalarda çalan zil düzenekleri ile tekrarlı ve otomatik olarak çalan büyük zil düzenekleri de vardır.

♦ sıf. Arg. Parasız: Bu ay yine zilim.