Sinekler (Diptera)

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Sinek, iki kanatlılar ya da çift kanatlılar (Diptera) denen böcek takımından eklembacaklıların ortak adıdır.


İki kanatlılar takımında yer alan sinekler arasında sivrisinek, tatarcık, karasinek ve büvelek adıyla ön plana çıkarlar.Ve başkalaşım geçirirler.
Dünya genelinde 177 familyada toplanan 120 000 tür bulunur. Palearktikte 120 familya ve 29 579 tür, Türkiye’de ise 63 familya ve 1170’den fazla tür vardır.

Vücut yapıları
Vücutları çok fazla kitin içermediği için yumuşaktırlar. Yapı bakımından İki kanatlılar takımı iki büyük gruba ayrılır:

• Nematocera (sivrisinekler) alt takımından iki kanatlıların vücudu zarif, ince yapılı, uzun üyeli ve çoğu diğer alt takımdan daha küçüktür.
• Brachycera (sinekler ya da karasinekler) alt takımından iki kanatlıların vücudu tıknaz, kuvvetli yapılı, kısa üyeli ve çoğu diğer alt takımdan daha büyüktür.

Hepsi delici-emici ya da yalayıcı-emici ağız tipine sahiptir. Tam başkalaşımlı (holometabol) olduklarından larvaları ("kurt ya da kurtçuk") hem görünüş hem de yaşam tarzı bakımından erginlerinden oldukça farklıdır. Sarı, kahverengi, yeşil ya da siyah renkler, yapı ve pigment renklerdiir.
Cyclorrhapha grubundan sinekler duyargalarının üst kısmında yarım daire şeklinde bir yarık taşımasıyla tanınırlar. Puptan çıkmaya hazırlanırken, bu yarıktan vücut sıvısıyla dolmuş bir kese dışarıya doğru şişirilerek pupun patlatılması sağlanır. Başkalaşımdan sonra bu kese tekrar başın içine çekilir ve yerinde sadece kavisli bir iz kalır. Taksonomide bu iz çok önemlidir.
İki kanatlılar takımını diğer böcek takımlarından ayıran en önemli farkı yapı, arka kanatların değişime uğramasıyla oluşan ve denge görevi gören (halter) adlı ucu topuzlu yapıdır. Bu yapı ayrıca biraz farklı biçimde Strepsiptera takımında da bulunur.

Sınıflandırma

Sinekler (Diptera), Strepsiptera (yelpaze kanatlılar), Mecoptera (akrep sinekleri) ve Siphonaptera (pireler) takımlarıyla birlikte Antliophora adı altında bir üst grupta toplanırlar. Bu grup Lepidoptera (pul kanatlılar) ve Trichoptera (kundak böcekleri) takımlarıyla birlikte Panorpida adı altında daha büyük bir grup oluşturur.

Sinek (Diptera)
MsXLabs.Org & Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi

Çiftkanatlılardan kimi böceklerin genel adı.
Vücutları çoğunlukla ince uzun, başları hareketlidir. Ağız organları emicidir. Ayaklarının son parçasında normal bölümlerden başka bir de yapışma levhası bulunur. Ön kanatları büyük ve saydamdır. Arka kanatlarıysa değişime uğrayarak ince bir sapla ucunda şişkin kısımdan oluşan bir tokmağa dönüşmüştür. Karın ve göğüs bölgeleri birbirinden dar bir kısımla ayrılır. Uçuş sırasında kanatlarının hareketiyle vızıltı hâlinde karakteristik bir ses çıkarırlar. Kurtçukları toprakta, ölmüş hayvan ve bitki artıkları arasında, canlı hayvan ve bitkilerde, çamurlarda ve sularda yaşar. Erginlerinin birçoğu insan, hayvan ve bitkilerde dışasalaktır. Bu nedenle birçok bulaşıcı hastalığın da taşıyıcısıdırlar. Başta karasinekler ve sivrisinekler olmak üzere birçok cins ve türleri vardır. Başlıcaları mazı sinekleri, sığır sinekleri, leş sinekleri, çeçe sinekleri, et sinekleri, sirke sinekleri, meyve sinekleri vb.dir.