Define Adası (Treasure Island)
Jim Hawkins: Hikâyeyi anlatan cesur genç; Hispaniola adlı geminin kamarotu.
Dr. Livesey: Jim'in bir doktor arkadaşı.
Squire Treiawney: Macerayı seven bir kır centilmeni.
Kaptan Smollett: Hispaniola'nın gayet yetenekli kaptanı.
Billy Bones: Amiral Benbow Hanı'ndaki esrarengiz müşteri.
Pew: Kana susamış kör bir korsan.
Long John Silver: Zahiren mantıkî, kurnaz, hâin korsan; Hispanfola'ya ahçı olarak girer. Bir ayağı tahtadandır ve Yüzbaşı Filint adında bir papağanı vardır.
Ben Gunn: Define Adasında üç sene mahsur kalan yarıdeli bir korsan.
Genç Jim Hawkins, İngiltere'nin batı sahillerindeki Black Hill Cove kasabası civarındaki Amiral Benbow Hanını işleten ebeveynlerine yardım eder.Bir gün, esrarengiz biri gelerek bir oda ister. Yabancının adı Billy Jones'tır. Muhtemelen emekli olmuş bir kaptan hissini uyandıran bu adam, hana derhal intibak eder, muazzam miktarda içki içer, sinirli bir tarzda sahili gözetleyerek, garip bir şarkı söyler:«ölü adamın göğsünde onbeş kişi Yo-ho-ho ve bir şişe rom.»Bones, Jim'e her ay bir lira vererek, hana gelecek yabancıları, bilhassa tek ayaklı bir denizciyi gözetlemesini söyler.
Bones, odasının ücretini ödemeyince, Jim'in babası onu handan atmak ister, fakat yaşlı denizci öylesine kaba ve dehşet saçıcı bir adamdır ki, Mr. Hawkins ki zaten hasta bir adamdır ses çıkaramaz.
Kısa bir zaman sonra, Black Dog (Kara Köpek) adında bir diğer yaşlı denizci daha hana gelir ve Billy Jones ile salonda şiddetli bir kavgaya tutuşurlar. Bones, Black Dog'u handan kovar. Jones, bu arada kalp rahatsızlığı geçirir ve yere düşer, Jim'in babasını tedavi etmeğe çalışan Dr. Livesey', ona da bakar.
Jim'in babası ölür; gömüldüğü gün, bir başka esrarengiz yabancı daha, elindeki bastonu meşum bir şekilde yere vura vura hana gelir. Bu, Pew adındaki kör bir dilencidir. Jim'i, kendisini, Black Spot' un yanına çıkarmağa mecbur eder. Kör adam, Bones'a, kara bir mektup o gece saat onda öldürüleceğini bildiren bir yazı verir ve ayrılır. Billy Jones, korsanların geleneksel ölüm mesajının kendisine verilmesinden öylesine dehşete düşer ki, kendisine ikinci bir felç gelir ve ölür.
Jim ve annesi yaşlı denizcinin otele olan borcunu almak ümidi ile, sandığını açarlar. Ancak Jones'ın kendilerine olan borcu kadar para alacaklardır; fakat bu arada, Pew'in, elindeki bastonu kaldırımlara vurarak yaklaştığı anlaşılır. Adamın sandığından, ölü denizcinin banka defterini ve buldukları mühürlü bir zarfı alarak, kendilerine yardım edecek birini bulmak için handan ayrılırlar. Nihayet, maliye dairesine giderler ve atları üzerinde derhal hana gelen polisler de, Pew'in arkadaşlarını dağıtırlar. Subaylardan biri, atı ile Pew'i çiğner ve öldürür.
Jim, mühürlü zarfı, Squire Trelawney adındaki bir toprak ağasına gösterir; o da, Dr. Livesey'in yardımı ile, zarfın içindeki belgenin, Kaptan Flint adında, kana susamış yaşlı bir korsanın bir adada bıraktığı hazinenin yerini gösterdiğini anlar. Billy Jones, öyle anlaşılıyor ki, önceki arkadaşlarından bunu gizli tuttuğu için öldürülmüştü. Kendisini, muhtemel bir maceranın heyecanına kaptıran Çiftçi Trelawney, bir gemi hazırlayarak Dr. Livesey ve Jim ile birlikte bu adaya giderek defineyi aramak ister. Trelawney, dedikoduyu seven biri olduğundan, Dr. Livesey, bu hususta kimseye bir şey söylememesini ikaz eder.
Çiftçi Trelawney, Bristol'a giderek Hispaniola adındaki bir gemiyi satın alır, gerekli malzemeyi kor ve Yüzbaşı Smollet'ı da hizmetine alır. Yine Long John Silver adında eski bir denizciyiki o zaman bir han işletmektedir de ahçı olarak gemiye alır. Geminin mürettebatının tamamlanmasında Silver istekle yardım eder.
Jim, Bristol'a gidip de, Silver'in hanı The Spyg-lass'ı ziyaret ettiği zaman, Black Dog'u içki içerken görerek hayrete düşer. Silver, Jim'e, onun kim olduğunu bilmediğini söyler ve Black Dog da kaçar.
Hispaniola artık denize açılmağa hazırdır. Kaptan Smollett, Trelawney'e, geminin nereye gittiğini bilmeyen tek kişinin kendisi olduğundan şikâyet eder. Gemideki herkes, geminin ne için yola çıktığını biliyormuşcasma hareket eder. Trelawney, kaptanın korkularını yatıştırır ve yelken alarak denize açılırlar.
Yolculuk hâdisesiz geçmiştir. Fakat bir gece, Treasure Adasına ulaşmadan kısa bir zaman önce, .güvertedeki elma fıçısından bir elma almak isteyen Jim, Long John Silver'in yaklaştığını görerek hayrete düşer. Jim fıçıya girerek saklanır. Buradan, Long John Silver'in, Israel Hands adındaki bir tayfa ile isyan hazırladığını öğrenir. Jim, tayfaların, hakikî liderleri olarak emirlerini Silver'den aldıklarını öğrenir. Tayfaların ekserisi, Kaptan Flint ile birlikte denize açıldıklarından bu yana, onu tanıyorlardı. Hazırladıkları plâna göre, hazine gemiye taşınır taşınmaz, Trelawney ve onun sadık arkadaşlarını öldüreceklerdir.
Jim, adaya ulaşır ulaşmaz, işittiklerini arkadaşlarına söyler. Endişelerinin böylece doğrulandığını gören Kaptan Smollet, kurnaz bir hareketle, tayfaların ekserisini sahüe gönderir, Jim de, gizlice onların peşine takılarak, ne yapmak istediklerini öğrenmek ister. Silver'in plânına ayak uydurmak istemedikleri için, Silver'in öldürdüğü sadık iki denizcinin haykırışlarını duyar.
Adayı dolaşan Jim, Benn Gunn'la karşılaşır. Tek başına bu ıssız adada yaşayan bu zavallı adam, Kaptan Flint, hazineyi gömdüğü zaman onun gemisinde çalışıyordu. Daha sonraki bir yolculukta, Gunn, hazineyi bulmağa çalıştı ise de bulamadı; gemideki arkadaşları kendisini bu adada bırakıp gittiler.
Jim adada iken, Kaptan Smollett, Çütçi Trelawney ve Dr. Livesey, Hispaniola'yı terkederek, sadık bir kaç tayfa ile birlikte Çaptan Flint'in adadaki eski kalesini işgal etmeğe karar verirler. Karaya her çıkışlarında, gerekli ihtiyaç maddelerini de beraberlerinde götürürler. Son defa karaya çıktıkları zaman, gemide kalan korsanlar kendilerine ateş açarlar.
Karadaki korsanların hücumlarına rağmen, Trelawney'e sadık kalan tayfalar kaleyi bırakmazlar. Ben Gunn'ın yanından ayrılan Jim, eski kaleye giderek kendisine iyi bir yer seçer. Ertesi sabah, kurnaz Long John Silver, beyaz ateş kesimi bayrağı ile konuşmağa gelir. Haritayı kendisine verdikleri takdirde, gemiye serbestçe gidebileceklerini söyler. Silver'e hakaret eden Kaptan Smollett, Silver'i eli boş geri çevirir; korsanlar, tekrar hücum ederler. Her iki taraf da kayıp verir.
Bu hücum da püskürtüldükten sonra, Jim, gizlice tekrar dışarı çıkar. Maksadı, Gunn'ın yaptığına ve adada sakladığına emin olduğu bir kişilik küçük kayığı arayıp bulmaktır. Kayığı bulur ve açıkta demirlenen Hispaniola'ya doğru kürek çekmeğe başlar. Niyeti, geminin zincirlerini keserek, sahilden uzaklaşmasını temin etmektir. Bunda başarılı olursa da, gemi, küçük kayığa çarpar ve parçalar; Jim de, boğulmaktan ancak, Hispaniola'ya tırmanmakla kurtulur. Gemide sadece Israel Hands vardır; gemide kalan yegâne korsanı öldürürken, o da yaralanmıştır. Kör kütük sarhoş olan Hands, gemiyi Jim'in yönetmesini söyler; fakat Jim, Hispaniola'yı sakin bir koy'a getirmek üzere bulunduğu sırada, bıçağını Jim'e fırlatır, çocuk tabancasını ateşleyerek korsanı öldürür.Omuzundan yaralı olmasına rağmen Jim, Hispaniola'yı gizli bir yere getirerek demirler ve karaya çıkarak kaleye doğru gitmeğe başlar. Fakat Silver ve öteki korsanlar burasını ele geçirmişlerdir. Jim, arkadaşlarının, kaleyi terkettiklerini ve haritayı korsanlara verdiklerini öğrenir.
Liderleri Silver'i de öldürmek isteyen korsanlar Jim'i esir alır, onu da öldürmek isterler. Fakat yaşlı deniz kurdu, bu adamların hakkından gelir ve ingiltere'ye döndükleri zaman, mahkemede kendisi lehinde konuşacağını vaad ettiği takdirde, Jim'e dokunmayacağına söz verir. Korsanların ekserisi yaralı, sarhoş ve sıtmadan kıvrandıklarından, Long John Silver kendisine Kara Mektup verilmesine rağmen adamlar üzerindeki üstünlüğünü sürdürür.
Ateş kesimi bayrağı ile Dr. Livesey, yaralı korsanları tedaviye gelir. Jim'in, korsanların tarafını seçtiğini sanarak, çocuğa kaba davranır. Jim, Dr. Livesey'in, haritayı korsanlara niye verdiğini anlayamaz, fakat Dr. Livesey, bunun gizli bir sebebi bulunduğunu söyler. Jim, Hispaniola'da olup bitenleri anlattığı zaman, Dr. Livesey, Jim'in kendilerine sadık kaldığına kaani olur, ve çocuğun, kendisi ile birlikte kaçmasını söyler. Fakat Jim, ayrılamayacağına dair, Silver'e söz vermiştir.
Şimdi korsanlar hazineyi aramağa koyulurlar. Definenin bulunduğu yere geldikleri zaman, esrarengiz bir sesin, «Yo-ho-ho, ve bir şişe rom» şarkısını söylediğini ve Kaptan Flint'in dehşet saçıcı küfürlerini tekrarlayarak kendileriyle alay ettiğini işitirler. Kaptan Flint'in canlandığını sanan adamlar, paniğe kapılarak kaçarlar; fakat bir müddet sonra, bu esrarengiz sözleri, bir ağaçta saklanan zavallı yaşlı Ben Gunn'm söylediğini anlarlar.
Mağaraya vardıkları zaman, hazinenin gittiğini görürler ve kızgınlıktan köpürerek, Silver ve Jim'i öldürmek isterler. Maamafih, bu noktada Jim'in arkadaşları gelir ve korsanları öldürürler. Jim ve Sil-ver'i, Ben Gunn'ın mağarasına götürürler. Adada bırakılan bu yarı-çılgın denizci, Hispaniola'nın gelmesinden çok önce, hazineyi bulmuş ve gizlemişti. Çiftçi Trelawney, işte bunun için kaleyi terketmiş ve artık hiç bir değeri olmayan haritayı korsanlara vermişti.
Dünyanın herhangibir ülkesinin parası ile binlerce İngiliz lirası değerinde olan bu hazine, Hispa-niola'ya taşınır ve gemi, bir zaman önce onların Ben Gunn'ı karada bırakıp gittikleri gibi, adadaki üç korsanı geride bırakarak açılır.
Gemi West înnies adalarındaki bir limana geldiği zaman, Long John Silver, hazinedeki hissesini alarak gemiden ayrılır ve bir daha görülmez. Limanda tedarik ettikleri yeni bir mürettebat ile, Hispani-ola, nihayet Bristol'a ulaşır, hazineyi aralarında bölüşürler. Jim, artık, hayatı boyunca anlatacağı bir macera hayatı yaşadığından, bir daha, bu tür işlere burnunu sokmamağa karar verir.
Çocukları zevklendirmek için yazılan Define Adası'nı ciddiyetle okumağa çalışmak mânâsız bir şey olur. Üvey oğlu için çizdiği harita hakkında konuşan Stevenson, Hispaniola'nın, Israel Hands ve Jim Hawkins'in geminin kontrolünü ele geçirmek için kavga ettikleri ikinci yolculuğunu, şu sebepten yazdığım söyledi: Haritada iki liman göstermişti ve her iki limanı da kullanmak istiyordu. Washington Irving ve Charles Kingsley'e borçlu olduğunu itiraf eden Stevenson, «papağanı Defoe'den, iskeleti Poe' dan (gerçekten «The Gold Bug -Altın Böcek-» Define Adası'na yol gösterdi), kaleyi de Marryat'dan» aldığını söyledi. Kitap, ilkin, bir çocuk mecmuasında tefrika edildi.
Bununla beraber, çocuklar için yazılan romanların ekserisi zamanla çöplüğe terkedilirken, Define Adası, günümüze kadar geldi. Stevenson, ingiliz edebî tarihinde, kendisine lüzum hissedildiği bir zamanda ortaya çıktı. Dickens, Thackeray ve Trollope'in ölümünden sonra, ingiliz romanı aşağı yukarı gücünü yitirmişti. 1880'lerin romanları, ya «sosyete» üzerinde saçmaca snob romanlar veya orta-sımf hayatını son derece alelade bir tarzda ele alan, Zola'nm taklitleri, kuru, natüralistik romanlardı. Fevkalâde bir tahayyül gücüne sahip Stevenson, ingiliz romanına canlılık ve yeni boyutlar getirdi.
Sir Walter Scott'tan sonra, ingiliz romanında romantizm pek görülmediğinden, Define Adası kolaylıkla tutundu. Kitabın ilk bölümlerinde, küçük körfezdeki Amiral Benbow Hanının anlatılışmdaki tahayyül gücü ve mahallî renk, başka hiç bir eserde tekrarlanmadı. Hanı istilâ eden şeytanî insanlar -Billy Jones, Black Dog, ve Pew- hafif fakat hatırdan çıkmayacak şekilde anlatılır ve böylece Jim, Hawkins'in cesur ingiliz arkadaşlarının hayatlarına renk ve macera kadar terör de getirilir.
Daha sonraları, adanın yeniden canlandırılmasında, Stevenson, tahayyül gücünün kullanılmasında Defoe'yi geçer ve fazlasıyle romantik bir konuyu, inandırıcı bir şekilde önümüze serer. Biz, Define Adası'nm coğrafya ve iklimini, Robinson Crusoe'nin adasının coğrafya ve ikliminden daha iyi biliyoruz.
Nihayet, Define Adası'nm hâlâ okunmasının bir diğer sebebinin de, Stevenson'un, gelişi güzel ve tesirsiz cümlelerden titizlikle kaçınması olduğu söyleniyor. Bir «çocuk kitabı»nda, böylesine ustalıklı ve düşündürücü cümleler şimdiye kadar pek kullanılmamıştı. Stevenson'un, bir cümlenin ritmi hakkındaki hassas kulağı, Define Adası'na, «macera» romanının ve kitabın mütevazı gayesinin ötelerine uzanan, klâsik bir güzellik veriyor.
Kocasından ayrı yaşayarak Fransa'da oturan Fanny Osbour-ne adındaki bir Amerikan kadınına âşık olan Stevenson, kadının peşinden California'ya gitti ve onun kocasından ayrılmasını beklerken hemen hemen aç yaşadı. Bn. Osbourne ile ilişkilerinden ötürü, kendi dindar ailesinden kopan Stevenson, 1880' de bu kadınla evlendi. Ailesini geçindirmek için, mecmualara yazılar yazmağa başladı. Roman sahasındaki ilk macerası, Yeni Bin-bir Gece Masalları adlı (1882) bir dizi hikâye idi.
Bir gün, üvey çocuğu Lloyd Osbourne ile oynayan Stevenson, tahayyülî bir hazine haritası çizdi; ve harita, çocuğu son derece ilgilendirdiğinden, hazinenin nerede gizli bulunduğunu anlatmak için de bir roman yazdı: Define Adası. Tefrika edildiği sırada tutunmamakla beraber, 1883'te yayınlanan kitap büyük bir sansasyon yarattı. Üç sene sonra yayınladığı, bir diğer «şoke edici» kitabı, Dr. Jekyll ve Mr. Hyde ile daha da başarılı oldu. Bu son kitap, İskoçya'daki Jacobit başkaldırmasıyle ilgili büyük macera romanı Kidnapped ile aynı zamanda yayınlandı.
Vereme yakalanan Stevenson, hayatının büyük bir kısmını, sıhhatini geri getirecek yerler aramakla geçirdi. Bir kış, sanatoryumda kaldı. 1888'de de, hayallerinden çıkmayan Güney Pasifik adalarına gitti.
Samoa adasının yerlileri Stevenson'a hürmetle muamele ettiler. Adada sıhhatini kazandı. Üzerinde en fazla durduğu kitabını (The Master of Baliantrae) 1889'da yayınladı. Stevenson, aynı zamanda, üvey oğlu ile işbirliği yaparak kitaplar çıkardı. Yanlış Kutu (1889), hayret uyandırıcı bir bilmece kitabıdır. Beraber yazdıkları (1892) bir diğer kitap da The Wrecker (Yıkıcı) idi.
Ekseriya hasta olmasına rağmen, Stevenson, büyük bir âsî ve maceracı idi. Yaşadığı sefahat hayatı ile, sakin ve vakur Edinburgh toplumunu şoke etti. Güney Pasifik adalarında, yamyam kabile şeflerinin ziyafetlerine katıldı ve bir vahşi kabileyi de yönetti. Geçimini sağlamak için, piyasa kitapları yazmağa mecbur kalan Stevenson, bununla beraber, yazdığı her şeye bir muhayyile ve üslûp getirdi. Samoa'da öldüğü zaman (3 Aralık 1894), geride, Weir of Hermiston adında tamamlanmamış bir kitap bırakmıştı. Hayranları arasında sadece çocuklar değil, roman sanatının tâviz vermeyen eleştiricileri Henry James ve Joseph Conrad da vardı.
Kidnapped: Define Adası gibi bir diğer heyecanlı macerayı anlatan bu kitap, David Balfour adındaki bir gencin hakkı olan mirasını cimri amcası Ebenezer'den kurtarmasıyle ilgili. Amcası, David'i öldürtmek ister; başarılı olamayınca, Ebenezer onu Amerika'ya köle olarak satmaya çalışır. David'i kaçırırlar ve Covenant adında bir gemiye götürürler. Fakat şans kendisine yardım eder ve gemide Alan Breck adında biri ile tanışır. Adam, David'e yardım eder, beraberce geminin tayfalarını mağlup ederler, amcasından, hakkı olan mirası almak için İskoçya' ya gider. Kidnapped, beklenmedik bir zamanda, aniden sona erdi, zira Stevenson, kitabı yazarken hastalandı. Kitabın devamı
(David Balfour), 1893'te yayınlandı. Her iki kitapta da, okuyucunun zevkle takip ettiği maceralar vardır; her ikisinde de iskoç-ya'nın tepeleri unutulmayacak tasvirlerle anlatılır.
Dr. Jekyil ve Mr. Hyde: Bölünmüş şahsiyetin psikolojik incelenmesi üzerinde duran bu kitabın plânı, Stevenson'a, bir kâbus sırasında geldi. Cemiyetin fazlasıyle hürmet beslediği Dr. Jekyil, kendisini, iğrenç ve şeytanî bir cüce haline getiren bir ecza icat eder ve o zaman da kendisine Mr. Hyde adını verir. Aynı ecza, kendisini tekrar Dr. Jekyil yapacaktır; fakat Mr. Hyde olarak şeytanî hayatını ve gücünü kontrol edemeyecek kadar ileri gider. Bir gece, Mr. Hyde, korkunç bir cinayet işler ve kendisini öteki benliğine değiştiremez. Ondaki bölünmüş şahsiyet gerçeği böylece anlaşılır; polis peşine düşünce, intihar eder. Para kazanmak için piyasa kitabı olarak yazılan Dr. Jekyil ve Mr. Hyde, maamafih, Stevenson'un diğer kitaplarında nadiren görülen psikolojik incelik ve sezgi gücünü açığa vuruyor.
Sponsorlu Bağlantılar
Yazan ROBERT LOUIS STEVENSON(1850-1894)
Başlıca karakterler:
Dr. Livesey: Jim'in bir doktor arkadaşı.
Squire Treiawney: Macerayı seven bir kır centilmeni.
Kaptan Smollett: Hispaniola'nın gayet yetenekli kaptanı.
Billy Bones: Amiral Benbow Hanı'ndaki esrarengiz müşteri.
Pew: Kana susamış kör bir korsan.
Long John Silver: Zahiren mantıkî, kurnaz, hâin korsan; Hispanfola'ya ahçı olarak girer. Bir ayağı tahtadandır ve Yüzbaşı Filint adında bir papağanı vardır.
Ben Gunn: Define Adasında üç sene mahsur kalan yarıdeli bir korsan.
Hikâye
Bones, odasının ücretini ödemeyince, Jim'in babası onu handan atmak ister, fakat yaşlı denizci öylesine kaba ve dehşet saçıcı bir adamdır ki, Mr. Hawkins ki zaten hasta bir adamdır ses çıkaramaz.
Kısa bir zaman sonra, Black Dog (Kara Köpek) adında bir diğer yaşlı denizci daha hana gelir ve Billy Jones ile salonda şiddetli bir kavgaya tutuşurlar. Bones, Black Dog'u handan kovar. Jones, bu arada kalp rahatsızlığı geçirir ve yere düşer, Jim'in babasını tedavi etmeğe çalışan Dr. Livesey', ona da bakar.
Jim'in babası ölür; gömüldüğü gün, bir başka esrarengiz yabancı daha, elindeki bastonu meşum bir şekilde yere vura vura hana gelir. Bu, Pew adındaki kör bir dilencidir. Jim'i, kendisini, Black Spot' un yanına çıkarmağa mecbur eder. Kör adam, Bones'a, kara bir mektup o gece saat onda öldürüleceğini bildiren bir yazı verir ve ayrılır. Billy Jones, korsanların geleneksel ölüm mesajının kendisine verilmesinden öylesine dehşete düşer ki, kendisine ikinci bir felç gelir ve ölür.
Jim ve annesi yaşlı denizcinin otele olan borcunu almak ümidi ile, sandığını açarlar. Ancak Jones'ın kendilerine olan borcu kadar para alacaklardır; fakat bu arada, Pew'in, elindeki bastonu kaldırımlara vurarak yaklaştığı anlaşılır. Adamın sandığından, ölü denizcinin banka defterini ve buldukları mühürlü bir zarfı alarak, kendilerine yardım edecek birini bulmak için handan ayrılırlar. Nihayet, maliye dairesine giderler ve atları üzerinde derhal hana gelen polisler de, Pew'in arkadaşlarını dağıtırlar. Subaylardan biri, atı ile Pew'i çiğner ve öldürür.
Jim, mühürlü zarfı, Squire Trelawney adındaki bir toprak ağasına gösterir; o da, Dr. Livesey'in yardımı ile, zarfın içindeki belgenin, Kaptan Flint adında, kana susamış yaşlı bir korsanın bir adada bıraktığı hazinenin yerini gösterdiğini anlar. Billy Jones, öyle anlaşılıyor ki, önceki arkadaşlarından bunu gizli tuttuğu için öldürülmüştü. Kendisini, muhtemel bir maceranın heyecanına kaptıran Çiftçi Trelawney, bir gemi hazırlayarak Dr. Livesey ve Jim ile birlikte bu adaya giderek defineyi aramak ister. Trelawney, dedikoduyu seven biri olduğundan, Dr. Livesey, bu hususta kimseye bir şey söylememesini ikaz eder.
Çiftçi Trelawney, Bristol'a giderek Hispaniola adındaki bir gemiyi satın alır, gerekli malzemeyi kor ve Yüzbaşı Smollet'ı da hizmetine alır. Yine Long John Silver adında eski bir denizciyiki o zaman bir han işletmektedir de ahçı olarak gemiye alır. Geminin mürettebatının tamamlanmasında Silver istekle yardım eder.
Jim, Bristol'a gidip de, Silver'in hanı The Spyg-lass'ı ziyaret ettiği zaman, Black Dog'u içki içerken görerek hayrete düşer. Silver, Jim'e, onun kim olduğunu bilmediğini söyler ve Black Dog da kaçar.
Hispaniola artık denize açılmağa hazırdır. Kaptan Smollett, Trelawney'e, geminin nereye gittiğini bilmeyen tek kişinin kendisi olduğundan şikâyet eder. Gemideki herkes, geminin ne için yola çıktığını biliyormuşcasma hareket eder. Trelawney, kaptanın korkularını yatıştırır ve yelken alarak denize açılırlar.
Yolculuk hâdisesiz geçmiştir. Fakat bir gece, Treasure Adasına ulaşmadan kısa bir zaman önce, .güvertedeki elma fıçısından bir elma almak isteyen Jim, Long John Silver'in yaklaştığını görerek hayrete düşer. Jim fıçıya girerek saklanır. Buradan, Long John Silver'in, Israel Hands adındaki bir tayfa ile isyan hazırladığını öğrenir. Jim, tayfaların, hakikî liderleri olarak emirlerini Silver'den aldıklarını öğrenir. Tayfaların ekserisi, Kaptan Flint ile birlikte denize açıldıklarından bu yana, onu tanıyorlardı. Hazırladıkları plâna göre, hazine gemiye taşınır taşınmaz, Trelawney ve onun sadık arkadaşlarını öldüreceklerdir.
Jim, adaya ulaşır ulaşmaz, işittiklerini arkadaşlarına söyler. Endişelerinin böylece doğrulandığını gören Kaptan Smollet, kurnaz bir hareketle, tayfaların ekserisini sahüe gönderir, Jim de, gizlice onların peşine takılarak, ne yapmak istediklerini öğrenmek ister. Silver'in plânına ayak uydurmak istemedikleri için, Silver'in öldürdüğü sadık iki denizcinin haykırışlarını duyar.
Adayı dolaşan Jim, Benn Gunn'la karşılaşır. Tek başına bu ıssız adada yaşayan bu zavallı adam, Kaptan Flint, hazineyi gömdüğü zaman onun gemisinde çalışıyordu. Daha sonraki bir yolculukta, Gunn, hazineyi bulmağa çalıştı ise de bulamadı; gemideki arkadaşları kendisini bu adada bırakıp gittiler.
Jim adada iken, Kaptan Smollett, Çütçi Trelawney ve Dr. Livesey, Hispaniola'yı terkederek, sadık bir kaç tayfa ile birlikte Çaptan Flint'in adadaki eski kalesini işgal etmeğe karar verirler. Karaya her çıkışlarında, gerekli ihtiyaç maddelerini de beraberlerinde götürürler. Son defa karaya çıktıkları zaman, gemide kalan korsanlar kendilerine ateş açarlar.
Karadaki korsanların hücumlarına rağmen, Trelawney'e sadık kalan tayfalar kaleyi bırakmazlar. Ben Gunn'ın yanından ayrılan Jim, eski kaleye giderek kendisine iyi bir yer seçer. Ertesi sabah, kurnaz Long John Silver, beyaz ateş kesimi bayrağı ile konuşmağa gelir. Haritayı kendisine verdikleri takdirde, gemiye serbestçe gidebileceklerini söyler. Silver'e hakaret eden Kaptan Smollett, Silver'i eli boş geri çevirir; korsanlar, tekrar hücum ederler. Her iki taraf da kayıp verir.
Bu hücum da püskürtüldükten sonra, Jim, gizlice tekrar dışarı çıkar. Maksadı, Gunn'ın yaptığına ve adada sakladığına emin olduğu bir kişilik küçük kayığı arayıp bulmaktır. Kayığı bulur ve açıkta demirlenen Hispaniola'ya doğru kürek çekmeğe başlar. Niyeti, geminin zincirlerini keserek, sahilden uzaklaşmasını temin etmektir. Bunda başarılı olursa da, gemi, küçük kayığa çarpar ve parçalar; Jim de, boğulmaktan ancak, Hispaniola'ya tırmanmakla kurtulur. Gemide sadece Israel Hands vardır; gemide kalan yegâne korsanı öldürürken, o da yaralanmıştır. Kör kütük sarhoş olan Hands, gemiyi Jim'in yönetmesini söyler; fakat Jim, Hispaniola'yı sakin bir koy'a getirmek üzere bulunduğu sırada, bıçağını Jim'e fırlatır, çocuk tabancasını ateşleyerek korsanı öldürür.Omuzundan yaralı olmasına rağmen Jim, Hispaniola'yı gizli bir yere getirerek demirler ve karaya çıkarak kaleye doğru gitmeğe başlar. Fakat Silver ve öteki korsanlar burasını ele geçirmişlerdir. Jim, arkadaşlarının, kaleyi terkettiklerini ve haritayı korsanlara verdiklerini öğrenir.
Liderleri Silver'i de öldürmek isteyen korsanlar Jim'i esir alır, onu da öldürmek isterler. Fakat yaşlı deniz kurdu, bu adamların hakkından gelir ve ingiltere'ye döndükleri zaman, mahkemede kendisi lehinde konuşacağını vaad ettiği takdirde, Jim'e dokunmayacağına söz verir. Korsanların ekserisi yaralı, sarhoş ve sıtmadan kıvrandıklarından, Long John Silver kendisine Kara Mektup verilmesine rağmen adamlar üzerindeki üstünlüğünü sürdürür.
Ateş kesimi bayrağı ile Dr. Livesey, yaralı korsanları tedaviye gelir. Jim'in, korsanların tarafını seçtiğini sanarak, çocuğa kaba davranır. Jim, Dr. Livesey'in, haritayı korsanlara niye verdiğini anlayamaz, fakat Dr. Livesey, bunun gizli bir sebebi bulunduğunu söyler. Jim, Hispaniola'da olup bitenleri anlattığı zaman, Dr. Livesey, Jim'in kendilerine sadık kaldığına kaani olur, ve çocuğun, kendisi ile birlikte kaçmasını söyler. Fakat Jim, ayrılamayacağına dair, Silver'e söz vermiştir.
Şimdi korsanlar hazineyi aramağa koyulurlar. Definenin bulunduğu yere geldikleri zaman, esrarengiz bir sesin, «Yo-ho-ho, ve bir şişe rom» şarkısını söylediğini ve Kaptan Flint'in dehşet saçıcı küfürlerini tekrarlayarak kendileriyle alay ettiğini işitirler. Kaptan Flint'in canlandığını sanan adamlar, paniğe kapılarak kaçarlar; fakat bir müddet sonra, bu esrarengiz sözleri, bir ağaçta saklanan zavallı yaşlı Ben Gunn'm söylediğini anlarlar.
Mağaraya vardıkları zaman, hazinenin gittiğini görürler ve kızgınlıktan köpürerek, Silver ve Jim'i öldürmek isterler. Maamafih, bu noktada Jim'in arkadaşları gelir ve korsanları öldürürler. Jim ve Sil-ver'i, Ben Gunn'ın mağarasına götürürler. Adada bırakılan bu yarı-çılgın denizci, Hispaniola'nın gelmesinden çok önce, hazineyi bulmuş ve gizlemişti. Çiftçi Trelawney, işte bunun için kaleyi terketmiş ve artık hiç bir değeri olmayan haritayı korsanlara vermişti.
Dünyanın herhangibir ülkesinin parası ile binlerce İngiliz lirası değerinde olan bu hazine, Hispa-niola'ya taşınır ve gemi, bir zaman önce onların Ben Gunn'ı karada bırakıp gittikleri gibi, adadaki üç korsanı geride bırakarak açılır.
Gemi West înnies adalarındaki bir limana geldiği zaman, Long John Silver, hazinedeki hissesini alarak gemiden ayrılır ve bir daha görülmez. Limanda tedarik ettikleri yeni bir mürettebat ile, Hispani-ola, nihayet Bristol'a ulaşır, hazineyi aralarında bölüşürler. Jim, artık, hayatı boyunca anlatacağı bir macera hayatı yaşadığından, bir daha, bu tür işlere burnunu sokmamağa karar verir.
Tenkid
Bununla beraber, çocuklar için yazılan romanların ekserisi zamanla çöplüğe terkedilirken, Define Adası, günümüze kadar geldi. Stevenson, ingiliz edebî tarihinde, kendisine lüzum hissedildiği bir zamanda ortaya çıktı. Dickens, Thackeray ve Trollope'in ölümünden sonra, ingiliz romanı aşağı yukarı gücünü yitirmişti. 1880'lerin romanları, ya «sosyete» üzerinde saçmaca snob romanlar veya orta-sımf hayatını son derece alelade bir tarzda ele alan, Zola'nm taklitleri, kuru, natüralistik romanlardı. Fevkalâde bir tahayyül gücüne sahip Stevenson, ingiliz romanına canlılık ve yeni boyutlar getirdi.
Sir Walter Scott'tan sonra, ingiliz romanında romantizm pek görülmediğinden, Define Adası kolaylıkla tutundu. Kitabın ilk bölümlerinde, küçük körfezdeki Amiral Benbow Hanının anlatılışmdaki tahayyül gücü ve mahallî renk, başka hiç bir eserde tekrarlanmadı. Hanı istilâ eden şeytanî insanlar -Billy Jones, Black Dog, ve Pew- hafif fakat hatırdan çıkmayacak şekilde anlatılır ve böylece Jim, Hawkins'in cesur ingiliz arkadaşlarının hayatlarına renk ve macera kadar terör de getirilir.
Daha sonraları, adanın yeniden canlandırılmasında, Stevenson, tahayyül gücünün kullanılmasında Defoe'yi geçer ve fazlasıyle romantik bir konuyu, inandırıcı bir şekilde önümüze serer. Biz, Define Adası'nm coğrafya ve iklimini, Robinson Crusoe'nin adasının coğrafya ve ikliminden daha iyi biliyoruz.
Nihayet, Define Adası'nm hâlâ okunmasının bir diğer sebebinin de, Stevenson'un, gelişi güzel ve tesirsiz cümlelerden titizlikle kaçınması olduğu söyleniyor. Bir «çocuk kitabı»nda, böylesine ustalıklı ve düşündürücü cümleler şimdiye kadar pek kullanılmamıştı. Stevenson'un, bir cümlenin ritmi hakkındaki hassas kulağı, Define Adası'na, «macera» romanının ve kitabın mütevazı gayesinin ötelerine uzanan, klâsik bir güzellik veriyor.
Edinburgh'da -büyük romantik ve maceracı Sir VValter Scoot'un şehrinde- 13 Kasım 1850 de doğan Robert Louis Stevenson'un ailesi, kendisinin ya bir mühendis veya avukat olmasını istiyordu. Genç Stevenson, Edinburgh Üniversitesi'nde okudu, avukat çıkarak, 1875'te baroya kabul edildi ise de, bir yazar olmağa azmetmişti.
Kocasından ayrı yaşayarak Fransa'da oturan Fanny Osbour-ne adındaki bir Amerikan kadınına âşık olan Stevenson, kadının peşinden California'ya gitti ve onun kocasından ayrılmasını beklerken hemen hemen aç yaşadı. Bn. Osbourne ile ilişkilerinden ötürü, kendi dindar ailesinden kopan Stevenson, 1880' de bu kadınla evlendi. Ailesini geçindirmek için, mecmualara yazılar yazmağa başladı. Roman sahasındaki ilk macerası, Yeni Bin-bir Gece Masalları adlı (1882) bir dizi hikâye idi.
Bir gün, üvey çocuğu Lloyd Osbourne ile oynayan Stevenson, tahayyülî bir hazine haritası çizdi; ve harita, çocuğu son derece ilgilendirdiğinden, hazinenin nerede gizli bulunduğunu anlatmak için de bir roman yazdı: Define Adası. Tefrika edildiği sırada tutunmamakla beraber, 1883'te yayınlanan kitap büyük bir sansasyon yarattı. Üç sene sonra yayınladığı, bir diğer «şoke edici» kitabı, Dr. Jekyll ve Mr. Hyde ile daha da başarılı oldu. Bu son kitap, İskoçya'daki Jacobit başkaldırmasıyle ilgili büyük macera romanı Kidnapped ile aynı zamanda yayınlandı.
Vereme yakalanan Stevenson, hayatının büyük bir kısmını, sıhhatini geri getirecek yerler aramakla geçirdi. Bir kış, sanatoryumda kaldı. 1888'de de, hayallerinden çıkmayan Güney Pasifik adalarına gitti.
Samoa adasının yerlileri Stevenson'a hürmetle muamele ettiler. Adada sıhhatini kazandı. Üzerinde en fazla durduğu kitabını (The Master of Baliantrae) 1889'da yayınladı. Stevenson, aynı zamanda, üvey oğlu ile işbirliği yaparak kitaplar çıkardı. Yanlış Kutu (1889), hayret uyandırıcı bir bilmece kitabıdır. Beraber yazdıkları (1892) bir diğer kitap da The Wrecker (Yıkıcı) idi.
Ekseriya hasta olmasına rağmen, Stevenson, büyük bir âsî ve maceracı idi. Yaşadığı sefahat hayatı ile, sakin ve vakur Edinburgh toplumunu şoke etti. Güney Pasifik adalarında, yamyam kabile şeflerinin ziyafetlerine katıldı ve bir vahşi kabileyi de yönetti. Geçimini sağlamak için, piyasa kitapları yazmağa mecbur kalan Stevenson, bununla beraber, yazdığı her şeye bir muhayyile ve üslûp getirdi. Samoa'da öldüğü zaman (3 Aralık 1894), geride, Weir of Hermiston adında tamamlanmamış bir kitap bırakmıştı. Hayranları arasında sadece çocuklar değil, roman sanatının tâviz vermeyen eleştiricileri Henry James ve Joseph Conrad da vardı.
Yazarın diğer eserleri
(David Balfour), 1893'te yayınlandı. Her iki kitapta da, okuyucunun zevkle takip ettiği maceralar vardır; her ikisinde de iskoç-ya'nın tepeleri unutulmayacak tasvirlerle anlatılır.
Dr. Jekyil ve Mr. Hyde: Bölünmüş şahsiyetin psikolojik incelenmesi üzerinde duran bu kitabın plânı, Stevenson'a, bir kâbus sırasında geldi. Cemiyetin fazlasıyle hürmet beslediği Dr. Jekyil, kendisini, iğrenç ve şeytanî bir cüce haline getiren bir ecza icat eder ve o zaman da kendisine Mr. Hyde adını verir. Aynı ecza, kendisini tekrar Dr. Jekyil yapacaktır; fakat Mr. Hyde olarak şeytanî hayatını ve gücünü kontrol edemeyecek kadar ileri gider. Bir gece, Mr. Hyde, korkunç bir cinayet işler ve kendisini öteki benliğine değiştiremez. Ondaki bölünmüş şahsiyet gerçeği böylece anlaşılır; polis peşine düşünce, intihar eder. Para kazanmak için piyasa kitabı olarak yazılan Dr. Jekyil ve Mr. Hyde, maamafih, Stevenson'un diğer kitaplarında nadiren görülen psikolojik incelik ve sezgi gücünü açığa vuruyor.
MsXLabs.org & 100 Büyük Roman
Şeytan Yaşamak İçin Her Şeyi Yapar....