Cevdet Kudret Solok

7 Şubat 1907 tarihinde İstanbul'da doğdu. Yedi Meşale edebiyat topluluğunun kurucuları arasında yer alan Türk edebiyatçı ve edebiyat tarihçisi. Tam adı Cevdet Kudret Solok olan yazar, Cevdet Kudret adı ile tanınır.

1. Dünya Savaşı sırasında babası ölen Cevdet Kudret’i annesi büyüttü. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ni bitirdikten sonra Kayseri ve Ankara’da edebiyat öğretmenliği yaptı. Türk Ansiklopedisi'nde, Türk Dil Kurumu'nda, Bilgi Yayınevi'nde çalıştı. 1952’den başlayarak önce takma adlarla (Abdurrahman Nisari, Suat Hisarcı gibi) sonra kendi adıyla edebiyat ders kitapları yazdı. Öğretim görevlisi olarak girdiği Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Basın ve Yayın Yüksek Okulu'ndan emekli oldu.

Yazın yaşamına 1907’de Servet-i Fünun Dergisi’nde şiir ile başladı. Meşale Dergisi’nde toplanan Yedi Meşaleciler arasına katıldı. Yalnız bireyin dünyasındaki buruk, içedönük, karamsar ve kırgın duygularını yansıtan şiirler yazdı.

1928’de Birinci Perde adlı tek şiir kitabını yayınladı. Oyun, hikaye, roman türlerinde de eserler verdi. Oyunlarında bireylerin psikolojik saplantıların işledi. Daha sonraki yıllarda edebiyat ve tiyatro tarihine ilişkin incelemler yaptı, yazınsal sorunlara ilişkin eleştirel denemeler yazdı. 1945’de hazırladığı Türk Hikaye ve Roman Antolojisi’ni daha sonra Türk Edebiyatı’nda Hikaye ve Roman adıyla genişletti.

Karagöz adlı eserinde 35 karagöz oyununu tarihçeleri ve hikayeleri ile beraber topladı.

1973’te çıkan Ortaoyunu ile Türk Dil Kurumu Ödülü’nü, son deneme kitabı Kalemin Ucu ile 1991 Sedat Simavi Edebiyat Büyük Ödülü’nü aldı.

Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi & MsXLabs

Cevdet Kudret
Davutpaşa Ortaokulu ve İstiklal Lisesi'nde okudu (1930). Lisede öğrenciyken Yedi Meş'ale hareketine katılarak (1928) dönemin edebiyat çevrelerinde adını duyurdu. "Birinci Perde" (1929) adlı bir şiir kitabı yayımladı. İstanbul Hukuk Fakültesi'ndeki yükseköğrenimini bitirince (1933) meslek olarak edebiyat öğretmenliği seçti. Kayseri, Ankara Atatürk Lisesi ve Devlet Konservatuvarı'nda çalıştı (1934-1945). Bakanlıkça öğretmenlikten alınarak Türk Ansiklopedisi'ne atandı (1945-1950). DP döneminde bu görevinden de ayrılmak zorunda bırakılınca bir süre avukatlık yaptı; bir süre de Türk Dil Kurumu'nda çalıştı.Ankara'da Bilgi Yayınevi'nde danışmanlık yaptı.yazılmış şiirlerinde, kişinin evren karşısındaki yalnızlığını işledi. "On Ölüm Şarkısı"nda bireysel dramı çeşitli yönleriyle yansıttı. "Tersine Akan Nehir", "Rüya İçinde Rüya", "Kurtlar, Danyal ve Sara", "Hamle Et", "Dram Üç Perde", "Yaşayan Ölüler" adlı oyunları da (1923-1945) döneminin bellibaşlı ürünleri arasında sayıldı. 1950'den sonra çalışmalarını dil ve edebiyat tarihi alanında yoğunlaştırdı.

Başlıca yapıtları:

• "Sınıf Arkadaşları" (roman, 1943),
• "Havada Buluk Yok" (roman, 1958),
• "Türk Edebiyatında Hikâye ve Roman" (1.cilt Tanzimattan Cumhuriyete, 1965; 2.cilt Meşrutiyetten Cumhuriyete, 1967; Bir arada 2. bas. 1971),
• "Dilleri Var Bizim Dile Benzemez" (1966),
• "Karagöz" (3 cilt,1968-1970),
• "Ortaoyunu" (2 cilt 1973-1975,TDK Bilim Ödülü),
• "Sokak" (öyküler, 1974),
• "Abdülhamit Devrinde Sansür" (inceleme, 1977),
• "Bir Bakıma" (denemeler, 1977),
• "Örnekleriyle Edebiyat Bilgileri" (2 cilt, 1980),
• "Benim Oğlum Bina Okur" (1983),
• "Halk Şiirinde Üç Büyükler" (1985),
• "Divan Şiirinde Üç Büyükler" (1985).