Arama

Özbekistan Geçim Kaynakları

Güncelleme: 12 Şubat 2009 Gösterim: 19.543 Cevap: 0
Keten Prenses - avatarı
Keten Prenses
Kayıtlı Üye
12 Şubat 2009       Mesaj #1
Keten Prenses - avatarı
Kayıtlı Üye
A)Tarım
Özbekistan’da tarım sektörü Gayri Safi Millî Hasıla içerisinde önemli bir yer tutmaktadır. Yıllar itibariyle bakıldığında GSYİH içinde sanayinin payı düşmektedir. 1991’de sanayinin millî hasıla içindeki payı %33 iken, ilerleyen yıllardaki zor ekonomik şartlar nedeniyle bu rakam 1998’de %14,9’a kadar düşmüş, sonraki dönemde gelen toparlanmayla birlikte ekonominin çeyreğini oluşturacak nispette bir istikrar kazanmıştır.
Sponsorlu Bağlantılar
Gayri Safi Millî Hasılanın Sektörel Dağılımı (% 100)
Sektörler
1993
2001
Sanayi
22.4
15,6
Tarım
27.9
24,1
Ulaşım ve İletişim
9.0
n/a
İnşaat
5.5
9,6
Ticaret
6.2
n/a
Hizmetler
19.6
n/a
Vasıtalı Vergiler (net)
9.4
19,5
Kaynak: Center for Economic Research (CER-Tashkent-Uzbekistan), Uzbekistan-Statistics-2003
Kara ikliminin hakim olduğu ve toplam 447 400 km² yüzölçümünün 3’te 2’sini Kızılkum Çölü’nün kapladığı ülkede kuraklık sorunun çözümlenmesi için uluslararası finas kuruluşlarının desteği de alınarak bir dizi proje yürürlüğe konulmuştur.
GSYİH içerisinde %40, ihracat içerisinde ise %50 nispetinde paylara sahip olan Özbekistan, anılan projeler aracılığı ile verimlilik düzeyini yükseltmenin yollarını aramakta ve önde gelen ürünler olan pamuk, pirinç, tahıl, meyve-sebze ve (buna bağlı olarak) hayvancılık ürünlerinin istihsalini artırmayı amaçlamaktadır. Bu sayede bilhassa pamuk üretiminde yaşanan dalgalanmaların (1998 yılında son 20 yılın en kötü rekoltesi gerçekleşmiştir) önüne geçilmesi hedeflenmektedir. Pamuk, Özbek ekonomisinin başlıca mamullerinden olup, ülkedeki ekim alanlarının %45’ten fazlası bu amaçla kullanılmaktadır. Ülkede bu ürünün tuttuğu ağırlığa bağlı olarak iplik ve dokuma sektörü ön plana çıkmış, ve 1,3 milyon eğirme makinesi, 315 000 tevzi makinesi, 21 500’ü aşkın dokuma makinesine ilâveten boyama ve apreleme makineleri faaliyet göstermektedir. Mevcut makine parkının hemen hemen tamamı Sovyet döneminin teknolojisini yansıtmaktadır.
Önemle ifade edilmelidir ki pamuk, Devlete bağlı monopol kuruluşlar tarafından ve bu kuruluşların belirlediği fiyat düzeyinden satın alınmakta ve bu piyasa yapısı içerisinde üreticilere hiç bir inisiyatif tanınmamaktadır.Bu sistemin getirdiği kayıt dışılık, ülke ekonomisinin en önemli sorunlarından birisi haline gelmiştir.
Özbek hükumeti, mevcut teknolojiyi yükseltmek amacına yönelik olarak gıda ve tarım sektöründe, özellikle hasat ekipmanı ile pamuk, tütün ve gıda işleme makinelerinin ithalatına kolaylık göstermektedir.
Hububat üretimi ise, 1,8 milyon hektar alana yayılmış olmasına rağmen 2002 yılı için öngörülen 4,5 milyon tonluk üretim hedefine ulaşamayarak 5,3 milyon ton düzeyinde kalmıştır. Meselenin ülke içerisinde siyasî önemi bulunduğundan rekoltedeki kötü rakamlar revize edilebilmekte bu nedenle başta The Economist Intelligence Unit olmak üzere uluslararası otoritelerin rakamları daha sağlıklı bulunmaktadır.

Bitki örtüsü itibariyle küçük baş hayvancılığa müsait olan arazi yapısında 2000 yılı sonu verileri itibariyle 5,3 milyon baş sığır, 2,4 milyon baş inek, yaklaşık 10 milyon koyun-keçi ve 15 milyondan fazla kümes hayvanı resmî istatistiklerde yer almaktadır.
Ayrıca Dünyanın en büyük 20 bitkisel yağ üreticisi arasında olan Özbekistan, başta domates ve ürünleri olmak üzere pek çok meyve – sebzenin üretimini gerçekleştirmekte ancak bunu ihracatına yansıtamamaktadır.
Başlıca kalemler itibariyle tarımsal üretimi aşağıdaki tabloda sunulmuştur :
Özbekistan Tarımsal Çıktı miktarları(Aksi belirtilmedikçe x000 ton)
ÜRÜN
2001
2002
Pamuk (İşlenmemiş)
3 280
3 204
Pamuk İpliği
1 016
1 008
Buğday
3 786
5 303
Sebzeler٭
3 239
3 166
Tütün
19
18
Yün (milyon ton)
15,9
16
Kavun-karpuz dahil
Kaynak: The Economist Intelligence Unit, Uzbekistan Country Profile, Janurary-2004

Özbekistan’da tarıma dayalı sanayideki yetersizlik, yetiştirilen ürünlerin verimsiz kullanılmasına sebep olmaktadır. Ülkede depolama ve gıda işleme tesislerindeki yetersizlik üretilen meyva ve sebzenin nihai kullanıcıya ulaşamadan bozulmasına sebep olmaktadır. Bu sebeple gıda işleme ve paketleme sanayi de dahil olmak üzere tarıma dayalı sanayi hükümetin kalkınmada öncelik verdiği alanlar olarak karşımıza çıkmaktadır.
Özbek Hükümeti pirinç ve mineral su ithalatından elde ettiği dolaylı vergiyi arttırdığını bildirdi. Mineral su üzerinden alınan vergi gümrük değeri üzerinden %35 oranından %50 oranına yükseltildi. Özbek Devlet Gümrük Komisyonundan alınan bilgiye göre bu uygulama yerel üreticileri korumak ve kalkınmalarını sağlamak amacıyla yürürürlüğe girdi. Pirinç buğdaydan sonra Özbekistandaki ikinci önemli hububattır ve pirincin ihracatı kanuni olarak yasaklanmıştır. Özbek Tarım ve Su İşleri Bakanlığına göre 2003 yılında 248.000 ton işlenmemiş pirinç üretilmiştir. Özbek Devlet İstatistik Ofisinin yaptığı açıklamaya göre ise, 2003 yılında Özbekistan’da pirinç ve mısırı da içine alan 6.262 milyon ton hububat mahsul edilmiştir.
Özbek Tarım ve Su İşleri Bakanlığına göre 2004 yılında 1.36 milyon hektar alan pamuk ekimi için ayrılmıştır. Özbekistan 2003 yılında ise 1.35 milyon hektarı pamuk ekimi için ayırmıştır.

B)Sanayi

GSYİH’nın %15,6’sını temin eden ve aktif işgücünün %12,6’sının istihdam edildiği sanayi sektöründe 2.200 büyük (büyük olanlar genellikle yabancı sermayeli) ve orta ölçekli firma ile yaklaşık 30.000 küçük işletme faaliyet göstermektedir.Büyük ölçekli ve yabancı sermayeli firmalara örnek olarak Güney Kore’li Daewoo (daha ziyade montaj faaliyeti yürütüyor) firması ve Rus – Ukrayna meşeli kimi havacılık (aircraft) firmalarıdır.

Genel olarak geri teknolojiye dayalı ve katma değer anlamında yoğunlaşmamış imalâtın yapıldığı sector, kumanda ekonomisinin izlerini yoğun biçimde taşımaktadır. Bilhassa ithal ikâmesine dayalı modelin benimsenmesi ve bu modelle uyumlu olarak korumacı dış ticaret politikasının izlenmesi, iktisadî yapıdaki verimsizlik sorununun bir türlü aşılamaması neticesini doğurmuştur.
İşlenmiş gıda sanayii önemli bir yer tutmaktadır. Ülkede çok sayıda sebze, meyve, balık ve hayvan ürünleri işleme tesisi vardır. Bunun yanısıra doğrudan veya dolaylı olarak tarımla ilişkili biçer-döver, tekstil makinaları gibi makina üretimi de sanayide önemli bir yer tutmaktadır. Ham pamuk üretiminin %12’si, koyun derisi üretiminin %20’si ve ipek üretiminin %60’ı yöresel olarak işlenebilmektedir.
Sanayide hafif sanayi ve tekstil büyük önem taşımaktadır. Pamuk ipliği, bez, ipek dokumacılığı, kenevir, örgü ipliği, trikotaj, dikiş-nakış, ayakkabı üretme, halı, kilim dokumacılığı, seramik, porselen işçiliği gelişmiştir. Pamuk, tekstil ve ipek endüstrisinde yoğun yenileştirme çalışmaları devam etmektedir. 127 şirketiyle ülkenin en geniş hafif sanayi firması Uzlegrom ipek, pamuk, yün ve deri ürünleri üzerine çalışmaktadır.
Özbekistan’da tüketim malları sanayi; hafif sanayi, gıda sanayi ve ağır sanayi gruplarından oluşmaktadır. Tüketim sanayi bu üç grubun yaklaşık olarak üçte bir paylarıyla oluşmaktadır.
Ağır sanayi ise yakıt-enerji, metalurji, makina, kimya, orman ürünleri ve yapı malzemelerine dayanmaktadır. Ağır sanayinin genel toplam içinde oransal olarak yüksek olduğu görülür. Enerji sektörü; doğalgaz, petrol ve maden kömürüne dayanan Özbekistan’da kimya endüstrisi de gelişmiş olup, kimya sanayi tesisleri Navoi, Hokant, Namangan ve Andijan’da bulunmaktadır. Bu sektörlerin yanında, Özbekistan Orta Asya’nın en önemli makina ve ağır donanım üreticisidir.
Bazı Sanayi Ürünlerine Ait Üretim Rakamları
1996
1997
1998
1999
2000
Motorlu taşıt (adet)
25 358
64 908
54 456
58 800
31 300
Televizyon (adet)
139 590
268 450
192 468
45 200
28 000
Video (adet)
100 025
140 567
50 096
6 700
0
Elektrik (milyon kw-s)
45 420
46 056
45 935
45 300
46 800
Çimento (1000 ton)
3 277
3 286
3 358
3 300
3 280
Kimyevi Gübre (1000 ton)
1 029
954
897
877
n/a
Çelik(1000 ton)
466
379
360
355
416
Pamuk İpliği (1000 ton)
1 164
1 124
1 138
1 018
1 019
Kaynak: E.I.U. (The Economist Intelligence Unit) Country Profile, 2002
Sektörlere Göre Sanayi Üretimi
1996
1997
1998
1999
2000
Elektrik
-4,5
-1,9
-2,8
-0,3
-0,9
Yakacak
0,4
4,3
6,4
0,9
0,2
Kimyasallar ve Petrokimya
15,1
0,7
25,9
11,4
9,9
Demir Sanayi
30,5
-16,5
-3,3
1,4
18,7
Demir içermeyen Metalurji
18,3
4,6
2,3
0,7
2,8
Makina ve Metal Parçaları
40,1
40,4
3,3
3,1
-18,2
Ormancılık, Ağaç işlemeciliği ve Kağıt
21,9
5,4
6,6
10,6
9,6
Hafif sanayi
6,4
2,6
-2,1
6,7
16,1
© İGEME - İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2005
Gıda Sanayi
1,9
21,0
9,4
9,4
5,4
Bütün Sınai
2,6
6,5
3,6
6,1
6,4
Kaynak : IMF
Özbekistan’da sanayiye yönelik yatırımlar ve çeşitlendirme çalışmaları sürdürülmektedir. Bu çerçevede yeni bir sanayi sektörü olarak otomotiv sanayinin oluşturulması, enerjide kendi kendine yetebilirliğin sağlanması ve tüketim mallarına ithal ikameci yatırımlar önceliklidir.

C)Madencilik

Özbekistan Diğer Orta Asya Cumhuriyetleri gibi madenler açısından zengin bir ülkedir. Ülke topraklarından 100’den fazla maden çıkarılmaktadır. Altın üretiminde BDT ülkeleri arasında Rusya’dan sonra ikinci sırada yer alırken; dünyada 7. büyük altın üreticisi durumunda olan ülkenin, diğer önemli maden kaynakları, gümüş, bakır, demir, kurşun, çinko, volfram, uranyum ve tungstendir. Yeraltı hammadde kaynakları bakımından Özbekistan’ın dünyada ilk sıralarda yer aldığı görülmektedir.
Ülkenin en önemli maden kaynağı olan altın yataklarının merkezi Nevai vilayetinde Muruntov’dur. Altın, toplam ihracatın 1/5’I ortalamasındadır ve ülkenin ikinci büyük ihracat kalemini oluşturmaktadır. Fakat altın üretiminde de düşme yaşanmaktadır. Ülke 4.000 ons altın ihraç etmektedir. Bu sektörde 1 milyar dolar yatırım yapılması planlanmaktadır. 1995 yılında Zarafşan vadisinde faaliyete geçen Özbek-Amerikan ortak altın işletmesinde günlük yaklaşık 37 ton maden işlenmektedir. Madencilik sektörü, bu başarılı Özbek-Amerikan girişimi olan Zarafshan-Newont’un da etkisiyle yabancı yatırımcılar açısından en cazip sektörlerden biri olmuştur.
ÖZBEKİSTAN’DA ALTIN ÜRETİMİ
YILLAR
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
Üretim (ton)
66,6
64,4
63,6
60,0
63,5
70,0
80,0
-
Bir önceki yıla göre değişim (%)
3,3
-3,3
-1,2
-5,6
5,8
10,8
14,3
-
Kaynak : The Economist Intelligence Unit, Uzbekistan Country Profile 2002
Bunun yanında mineraller açısından da oldukça zengin bir ülke olan Özbekistan’ın topraklarında çok miktarda tuz yatakları, alüminyum, mermer, granit, değerli taşlar ve metaller, inşaat malzemeleri hammaddesi vardır. Sanayide renkli metallerin üretimi önemli yer tutmaktadır. Bu sanayi genel olarak bakır, altın, ısıya dayanıklı metallerin üretiminden oluşmaktadır. Bu alandaki en büyük işletme, Almalık’taki metalurji kombinasıdır.
Özbekistan’daki yeraltı kaynaklarının işletilmesi iki usulle gerçekleşir: Lisanslı işletme ve imtiyaz antlaşması ile işletme. Lisanlı işletme SSCB döneminden kalma klasik bir yöntemdir ve 23 Eylül 1994 tarihinde kanunlaşmıştır. Günümüzde lisanslı işletme Özbek petrol ve maden sektöründe faaliyet gösteren yerli ve yabancı firmaların daha sık başvurduğu bir yöntemdir. İmtiyaz kanunu 30 Ağustos 1995 tarihinde yürürlüğe girip, devlet ile yabancı yatırımcılar arasındaki imtiyaz antlaşmalarını düzenler. İmtiyaz antlaşması ihale yöntemi ile verilirken, lisanslı işletme de bunu göremiyoruz. Bu imtiyazla yatırımcılar maden çıkarma hakkına sahip olurken, antlaşmanın tescili için harç ödemektedirler.

D)İnşaat
İnşaat sektörü diğer eski Sovyet Cumhuriyetlerinde olduğu gibi ülke ekonomisi içinde önemli bir yer tutmaktadır. Ancak sanayi ve telekomünikasyonla kıyaslandığında inşaat alanına yapılacak yatırım Hükümet için öncelik açısından gerilerde kalmaktadır. İnşaat sektörünün GSYİH içerisindeki payı 2001’de 2000’e oranla artış göstermiş ve önemli bir sektör olduğunu bir kez daha kanıtlamıştır. Özbekistan resmî verilerine göre Özbek inşaat sektörünün yıllık 2,7 ile 3 milyar Dolar arasında bir hacme sahip olduğu belirtilmektedir.
İnşaat sektörünün 1990’da GSYİH içindeki payı %10.6 iken, 1996’da bu oran %8.4’e düşmüş, 2001 yılında ise %9,6’ya yükselmiştir. Bu sektöre ayrılan fonlar ülkenin havaalanlarının yenilenmesine ve bir kısmı da yüksek profilli prestij projelerine ayrılmaktadır. Son verilere göre yarım milyondan fazla insan bu sektörde istihdam olunmaktadır.


E)Enerji Kaynakları

Özbekistan geniş doğal gaz, petrol ve kömür yataklarına sahiptir. 1990 yılı üretimi 41 milyar metreküp olarak gerçekleşmesine rağmen, üretimin büyük bir kısmı nüfus ve sanayisinin büyüklüğüne paralel olarak iç tüketimde kullanılmıştır. 1990 yılında petrol çıktısı 2.8 milyon ton olarak gerçekleştirilmiş olup Namangan ve Fergana bölgelerinde yeni petrol yatakları keşfedilmiştir.
2001 yılında enerji sektöründe önemli üretim artışı kaydedilmiştir. Bununla birlikte ülke ekonomisinin enerji yoğun olması, özellikle elektrik tüketimi açısından sıkıntı oluşturmakta ve sistemin yenilenmesi ve etkinleştirilmesi gerekmektedir. 2001 yılı sonunda petrol üretimi 7.3 milyon ton, doğal gaz üretimi 48,2 milyar m3 olarak tahakkuk etmiştir. Bu rakamlar, 90’lı yılların ikinci yarısı boyunca gerçekleştirilen üretim tahminlerinin bir miktar altındadır. Ülkenin doğal gaz rezervleri 1.883 milyar m3, petrol rezervleri de 244 milyon ton olarak tahmin edilmektedir.
PETROL VE DOĞAL GAZ ÜRETİMİ
YILLAR
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
Petrol (bin varil/gün)
78
110
152
154
158
163
165
Doğalgaz (milyar m3)
45.0
47.2
48.6
49.0
51.2
54.8
54.8
Kaynak : The Economist Intelligence Unit, Uzbekistan Country Report 2002


F)İş Gücü

2000 yılında ülkede 1 milyonluk bir işgücü artışı olacağı tahmin edilmektedir. Ülke işgücü sağlayan bir merkez olarak görülebilir. Özbekistan, Orta Asya’daki, işgücünün %40’ına sahiptir. 1996 yılı tahminlerinde toplam 8.6 milyonluk iş gücüne sahip olduğu belirtilen Özbekistan’da bu miktar alanlara göre şöyledir; tarım ve ormancılık %44, sanayi ve inşaat %20 ve diğerleri %36’dır. İşsizlik oranı %5 olan ülkede istediği şekilde iş bulamayan veya yeterli derecede istihdam edilemeyenlere isnad edilen %10’luk rakamı da eklediğimizde bu rakamın %15’lerde olduğu tahmin edilmektedir. Ortalama aylık ücret 25 Dolar civarındadır.

İş Gücü (bin, ortalama)
1995
1996
1997
1998
2000
Toplam işgücü
8449
8561
8680
8800
8983
Sanayi
1087
1107
1109
1114
1145
Tarım
3485
3505
3515
3467
3083
Ulaşım ve telekomüniksyon
348
358
360
362
382
İnşaat
528
539
550
573
676
Hizmetler
1885
1940
1970
1975
2109
Sağlık
-
498
500
502
567
Eğitim, sanat ve bilim
-
1066
1070
1073
1120
Bankacılık ve sigorta
40
47
48
49
-
Bürokrasi
97
98
99
110
-
Diğerleri
405
405
484
608
-
Kaynak : Center for Economic Research (CER-Tashkent-Uzbekistan), Uzbekistan-Statistics The Economist Intelligence Unit, Uzbekistan Country Report 2002


G-Ulaştırma

Sektörde öncelik ülkenin dış ekonomik ilişkilerine katkıda bulunacak yatırımlara verilmektedir. Genel ya da özel amaçlı nakil vasıtaları ile yük taşımacılığında karayolu ulaşımı ağırlıklıdır. Otoyollarının uzunluğu 84.400 kmdir. Önemli kısmı yenileme gerektirmektedir. Benzinlik ve servis ihtiyacı yüksektir.
Özbekistan Demir Yolları şirketi bünyesindeki demiryolu ağının uzunluğu 3655 km’dir. Bunun içine 680 km’lik çift şeritli hat ile 489 km’lik elektrikli bölüm dahildir. Ülkenin demiryolu sistemi ağırlıklı olarak kuzeye, Kazakistan ve Rusya’ya bağlı iken güney, doğu ve batı bağlantıları sınırlıdır. Ülke yönetimi için Özbekistan’ı Çin ve Türkiye’ye bağlayacak demiryolunun inşaası öncelik taşımaktadır. 1996 yılının Nisan ayında Özbekistan, Çin, İran ve Gürcistan arasında bir demiryolunun inşaasına ilişkin anlaşma imzalanmıştır. İran topraklarında Türkiye’den 20 km uzaklıkta bitecek demiryolunun Türk demiryolu sistemi ile bağlanması önemlidir.
Taşkent, Semerkand ve Termez’deki uluslararası hava alanlarının dışında Kokand, Navoi ve Zarafşan havaalanlarının yenilenerek uluslararası havaalanına dönüştürülmesi ve mevcut 5 havaalanının yenilenmesi planlanmaktadır.

H)Telekomünikasyon

Ülkede kişi başına telefon sayısı çok düşüktür, her 100 kişiye ancak 7 telefon düşmektedir. Oldukça eski teknolojiye sahip bu sektörde gelecek yıllarda 600 milyon dolarlık yatırım beklenmektedir. Telekomünikasyon Bakanlığı 12.000 mekanik ve 200 otomatik santralin dijital santrallerle değiştirilmesini öngörmektedir. Özbek hükümeti bazı telekomünikasyon projelerini yap-işlet-devret modeli ile gerçekleştirmeyi amaçlamaktadır.

İ)Turizm

Ülkenin uluslararası temaslarının artmasına paralel olarak turizm sektöründeki yatırımlar önem kazanmaktadır. Zengin tarihi ve doğal güzellikleri olan Özbekistan’da otel ve tesis, özellikle de kaliteli konaklama yeri sıkıntısı yaşanmaktadır. Sektör Uzbektourism isimli devlet firmasının tekelindedir. Batı standartlarından uzak 35 otel ve kamp bulunmaktadır. © İGEME - İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2005
SSCB döneminde yaklaşık 1 milyona yakın kişi tarafından ziyaret edilen ülkede yıllık turist sayısı 40.000 civarına inmiştir.

K)Finansal Hizmetler

Özbekistan Cumhuriyeti’nin Özbekistan Merkez Bankası ve 31 tane ticari banka olmak üzere iki aşamalı bir bankacılık sistemi mevcuttur. Özbekistan Merkez Bankası kanunu 1995 yılında Özbek meclisi tarafından onaylandı ve Merkez Bankası uluslararası standartlara uyumlu, daha özerk bir yapıya sahip oldu.Temel amacı milli para olan somda istikrarı sağlamak olan Merkez bankası, Özbekistan Merkez Bankası 2000 yılından itibaren aylık kur ilân edeceğini duyurdu. Temel ticari bankalardan biri olan NBU bankası bir dış ticaret bankasıdır ve ülkedeki tüm bankacılık sektörünün aktiflerinin yarısına sahiptir. Uzpromstroibank sektörün ikinci büyük bankasıdır ve sanayi ve imar bankasıdır. Diğer önemli bankaları ise Uzpromstroibank, Uzagroprombank, Uzsberbank va Asaka Bank diye sıralayabiliriz. Özbekistan bankalarının problemlerinden biri rekabet kabiliyetine ulaşamamış olmalarından kaynaklanmaktadır. Çözüm olarak yabancı bankaların bankacılık sektörüne yatırım yaparak katılımlarının artırılması düşünülüyor. Yerel bankalar teknoloji ve kabiliyet kazanmak umuduyla yabancı bankalarla ilişki kurmaya sıcak bakıyorlar. Özbek bankalarında hesap açmak ve işlem yapmak hala kısıntılı şekilde yürüyor.
10 Şubat 2004’de Özbekistan sınırları içerisinde para transferini düzenleyen yeni bir kanun çıkarıldı. Yeni kanunla Özbek Merkez Bankası para denetim ve yönetiminde yetkili kurum haline geldi, hakları ve yükümlülükleri belirtildi. Buna göre Merkez Bankası Özbekistan’daki yabancı para dolaşım düzenini belirliyor ve dövize karşı resmî para birimi olan Somun kur ayarını düzenliyor. Merkez Bankası kanunda yer alan ekonomik istikrara tehdit oluşturan durumlarda döviz işlemlerini durdurma ve sınırlama yetkisine sahiptir.

L)Hizmet Sektörü

Özbekistan’da hizmet sektörü gelişememiştir. Ekonomik istikrarsızlık, sınırlı sayı ve miktardaki krediler ve devlet kontrolleri mali sektör dışındaki hizmetlerin gelişmesine sekte vurmuştur. Eğitim, sağlık, ticaret ve bankacılık sektörleri haricindeki hizmetlerde 2001 yılında aktif nüfusun %5’ine tekabül eden 500.000 kişi çalışmaktadır. Kamu hizmetleri hala önemli iş alanlarındandır. Devlet ve özel kuruluşlarda çalışan bir çok çalışan, ikinci bir gelir kaynağı elde etmek amacıyla küçük çaplı tüccar olma yolunu seçmişlerdir. Bir çoğu tüketici malları ithal ederek ekonomik faaliyetlerin büyük bölümünün gerçekleştiği pazarlarda satmaktadır. 2002’de hükümet tüketim maddeleri üzerine yüksek ithalat tarifeleri uygulayınca, bir çok tüccar doğrudan Özbekistan’a mal getirmek yerine işyerlerini Kazakistan, Tacikistan ve Kırgızistan sınır bölgelerine taşıdılar. 2002 sonunda hükümet sözü edilen sınırların büyük bir kısmını kapattı. Bu yüzden bir çok tüccar fakirleşmiştir ve bazı mallarda kıtlığın baş göstermesine parallel olarak enflasyon artmıştır.
Quo vadis?

Benzer Konular

10 Aralık 2012 / Misafir Soru-Cevap
11 Aralık 2013 / Misafir Soru-Cevap
25 Aralık 2014 / Misafir Soru-Cevap
8 Ocak 2014 / başak güzell Cevaplanmış
14 Mayıs 2015 / Misafir Cevaplanmış