Kendi İşinizi Kurarken Dikkat Etmeniz Gerekenler

- İş planınızı geliştirdiniz mi?
- Pazar araştırması yaptınız mı?
- Rakiplerinizin listesini çıkardınız mı?
- Pazarlama stratejilerinizi belirlediniz mi?
- Yerel sivil toplum örgütleriyle temasa geçtiniz mi?
- Şirket kurma işlemlerinizi tamamladınız mı?
- Finansman tablosunu oluşturdunuz mu?
- Hedef gelir ve hedef gider bütçelerini hazırladınız mı?

Yeni İş Fikri Nasıl Bulunur?
‘X ürün bu ara çok satıyor, rakip firma yapmış, yapalım işte biz de’ demekle olmuyor. Sistemli bir şekilde; araştırarak, tartışarak, analiz ederek, beyin fırtınaları yaparak, en ince ayrıntıları hesaplayarak ilerlemelisiniz. Bu yazıda, bir iş fikri oluşturmanın adım adım tüm süreçlerini göreceksiniz.

Yalnızca ürün ve hizmetin kalitesi ile pazarda kalıcı yer edinme dönemi geçmişte kaldı. Artık sadık müşteri veya kalıcı pazar oluşturmanın hiçbir garantisi yok. Devir, fırsatlara göre yeni ürün geliştirme esnekliğine sahip olan, farklı ürünlerle tüketiciyi şaşırtan, onlarla duygusal bağ kuran, aynı zamanda fiyat avantajı sunan, değişken ve dinamik işletmelerin devri... O halde var olabilmek, büyümek hatta ayakta kalabilmek için sürekli yenilenmeli, değişmeli, rakiplerinize fark atmalısınız. Anahtar kelimemiz: Yeni iş geliştirme.

İş geliştirmenin ilk adımı ‘iç çevre analizi’. Bir araya gelmeli, beyin fırtınası yapmalı, rakiplerinize kıyasla güçlü ve zayıf yönlerinizi analiz etmelisiniz. Ortaya çıkan zaaflar şu an yürüttüğünüz faaliyetlerin iyileştirilmesi için de önemli bir fırsat olabilir. İkinci adımımız, ‘dış çevre analizi’. Hedeflediğiniz pazardaki nüfusun yaş dağılımı, aynı pazarda faaliyet gösteren firmaların ürünleri, vb. faktörler yeni iş alanınızda hayati rol oynayabilir.

Sıra geldi pazar koşullarına. Dış çevre analizindeki bulgularınızla, pazardaki fırsat ve tehlikeleri ölçebilirsiniz. Örneğin hedef pazardaki yıllık ortalama gelir seviyesini göz önünde tutarak müşterileri gruplandırabilirsiniz. Pazardaki nüfusun çoğunluğu dar gelirli ise üretilen ürünlerin ucuz ve fonksiyonel olması avantaj sağlar. Ve tedarikçiler... Tedarikçilerin mal, hizmet, yönetim ve kalite düzeyi işletmenizin faaliyetlerini ve rekabet gücünü doğrudan etkiler. Mevcut ve potansiyel tedarikçi listeleri hazırlanmalı, olması gereken kalite ve fiyat düzeyi ile mevcut durum karşılaştırılmalı. Bir diğer unsur rakipleri iyi tanımak. Onlar hakkında mümkün olduğunca fazla bilgi toplamalısınız. Müşteriler, bayiler, personelinizin görüşleri, tedarikçiler, toptancılar, acenteler, sermaye piyasası analistleri, bankacılar, hissedarlar, danışmanlar, üniversitedeki uzmanlar da bilgi kaynaklarınız olabilir. Bu tür bir bilgi toplama sürecinde rakipleriniz hakkındaki gazete haberleri bile faydalı olabilir.

Bu arada tüm bu bilgileri sistematik olarak toplamanız ve hep birlikte analiz etmeniz gerek. Herkesin görebileceği büyüklükte bir tablo çizin, bunu dörde bölün, her bölüme ayrı yazmak üzere şu başlıkları atın: Güçlü yönler, zayıf yönler, fırsatlar ve tehditler (Buna ‘swot analizi’ deniyor).

Sonraki halkamız stratejik sentez. Çıkardığımız sonuçları dikkate alarak, şu sorulara yanıt arayın: Fırsatlardan yararlanmak için hangi güçler kullanılabilir? Hangi yeni beceriler geliştirilebilir? Yaklaşan tehditlerden hangi güçler yardımıyla kaçılabilir? Fırsatlardan yararlanarak hangi zaaflar yok edilebilir? Tehlikelerle zaafların karşılaşmaması için ne yapılabilir? Bu soruların yanıtları ile strateji sentez tablosu ortaya çıkar: Zaaf, güç, fırsat ve tehlike.

Buraya kadar herşey tamam. Peki iş fikirlerini nasıl bulacağız? En önemli kaynağımız stratejik sentez tablosu. Bunu dış bilgilerle besleyeceğiz. Örneğin Avrupa’daki daralmayı tehdit olarak öngören bir firma, alternatif pazarları hızlı ve detaylı bir şekilde analiz ederek Ortadoğu pazarına girip rekabet üstünlüğü elde edebilir. Diğer kaynak müşteri ihtiyaçları. Özellikle mevcut ya da potansiyel müşterinin henüz dile getirilmeyen ihtiyaçları işletmelere yeni faaliyet alanları açabilir. Gazeteler, dergiler, kitaplar vb., yeni iş fikirleri içeren değerli hazinelerdir. Benzer şekilde satış katalogları, özellikle yabancı kataloglar iş fikirleri ile dolu olabilir. Sektör dergilerindeki yeni ürünler, malzemeler, metotlar, şirketlere ilişkin haberler, distribütörlük, bayilik ve franchise fırsatları ile ilgili bilgiler ve diğer piyasa bilgileri iş fırsatlarına ışık tutabilir. Yabancı ülkelerin dış ticaret bültenleri, o ülkede üretilen ürünler, lisanslı üretim, franchising bayilik ve distribütörlük ile ilgili bağlantıların kurulmasına yardımcı olabilir. Ulusal gazetelerin ekonomi ekleri de yeni girişimler yeni ürünler ve yeni fırsatlarla ilgili yararlı bilgiler içerebilir.

Beyin Fırtınası Nasıl Yapılır?
Beyin fırtınası, birden fazla kişinin bir araya geldiği, bir konuyla ilgili fikirlerini tartışmaksızın açıklayarak fikir alışverişinde bulundukları, yaratıcı düşünme gücünü geliştiren bir teknik. Normal bir tartışma ortamından farklı olarak, beyin fırtınasında ortaya atılan fikirler eleştirilmez. Katılımcılar fikirlerini rahatlıkla ortaya koyarlar. Böyle bir çalışmada öncelikle katılımcılara fikir üretecekleri konuyu net bir şekilde sunmalı ve fikirlerini sormalısınız. Benzer fikirleri birleştirin, anlaşılmayanları anlatın. Aralarından parlak fikirleri seçin. İş geliştirme üzerine gerçekleştirilen beyin fırtınasında şu tür soruların üzerinde durabilirsiniz:

• Şirketimizin temel etkinliği nedir? Ürünlerimiz ve önemli özellikleri neler?
• Niçin bu işi yapıyoruz? Bu iş karlı mı? Onu cazip kılan en önemli özellik nedir?
• İşi nasıl yapıyoruz? Tedarik, üretim ve satış zincirleri nasıl çalışıyor?
• Kullandığımız kaynaklar; altyapı olanakları, teknoloji, insan kaynağı, makine donanımı hangi düzeyde?
• Ürün ve teknoloji göstermeye yönelik gayret gösteriyor muyuz?
• İş yönetim modellerimiz günümüz işletme koşullarına uygun mu?
• Tüm bunlar için farklı yol ve yöntemler var mı?
• Eğer varsa, bunları uygulayabilir miyiz?
• İşletmemiz, son birkaç yılda hangi önemli stratejik kararları aldı?