Türk Bayrağı'nın Tarihi
İslamlığın yayılmasıyla birlikte Araplar da bayrak kullanmaya başladılar. Hicret'in ilk yıllarında, her müslüman arap boyunun mızrak ucunda taşınan beyaz bir bayrağı vardı. Hayber savaşı’nın ardından müslüman Araplar siyah bayrak kullanmaya başladılar. İslamlığı benimsemeden önce türk boyları ve devletleri “damga”, "tuğ" gibi adlarla andıkları bayraklar kullanırlardı. ilk türk devletlerinden Hun imparatorluğu’nun bayrağında kurt simgesi vardı. İslamlığın benimsenmesinden sonraki ilk türk devleti olan Gazneliler’in bayrağı siyahken, Karahanlılar’ınki kırmızıydı. Selçuklular ve Harizmşahlar, tepesine metal bir ay oturtulmuş siyah bayrak kullanırlardı. Eyyubi devletinin bayrağı sarı, Mısır Memlukları'nınki sarı ve kırmızı renklerin bir karışımıydı. Delhi Memlukları'nın bayrağına siyah ve kırmızı renkler egemendi. Dokuz at kuyruğundan oluşan tuğ üzerine kurt başı, Cengiz imparatorluğu'nda bayrak olarak kullanılırdı, ilhanlılar’ın bayrağı kırmızı, Timur'un hükümdarlık bayrağı ise beyazdı. Hint-Türk İmparatorluğu'nun bayrağı sarı-kırmızıydı. Karakoyunlular beyaz üstüne kara koyun, Akkoyunlular ise siyah üstüne ak koyun simgesini kullandılar. Akkoyunlular’ın yerini alap Safeviler’in yeşil, Safeviler'i ortadan kaldıran Avşarlar'ın beyaz bayrakları vardı. İran’da egemenlik kuran türk Kaçar hanedanı, daha sonra İran bayrağının özünü oluşturacak olan çatallı kılıç, aslan ve güneş simgelerinin bulunduğu bayrağı geliştirdi.
Osmanlılar'da çeşitli dönemlerde kullanılan birçok bayrak vardı. Yalnız padişah bayrağı ulusal bayrak niteliğinde kullanılırdı. Ayrıca, her örgüt ya da ocağın kendine özgü bayrağı ve sancakları bulunurdu. XIV. yy.'da beyaz bayraklar kullanan OsmanlIlar, XV. yy.'da kırmızı rengi yeğlediler. XVII. yy.’a kadar padişah bayrakları kırmızı ve beyaz renklerden oluşurdu. Deniz kuvvetlerinde yeşil ve kırmızı bayraklar kullanılırdı. Bugünkü türk bayrağının ilk biçimini meydana getiren kırmızı üstüne beyaz ay-yıldız motifi, XVIII. yy. sonlarında ulusal ve resmi bayrak olarak benimsendi (1793). Ancak, bayraktaki yıldız o dönemde sekiz köşeliydi, Abdülmecit döneminde bugünkü beş köşeli yıldız biçimine getirildi. Bugün Türkiye Cumhuriyeti'nin simgesi olan bayrak, çıkartılan bir yasayla kesin biçim ve oranlarına kavuştu (29 mayıs 1936). Ertesi yıl yayımlanan kararnameyle, bayrağın kullanım biçimleri belirlendi.
Ayrıca, sonradan bu konuda ek bir yönetmelik daha yayımlandı (1939). 24 eylül 1983 tarih ve 2893 sayılı Türk bayrağı yasası, bu alanda yeni düzenlemeleri belirleyecek bir tüzüğün yayımlanmasını karara bağladı. Resmi Gazete'de yayımlanan Türk bayrağı tüzüğü (17 mart 1985) bayrağın ve özel bayrakların ölçütlerini, hangi kumaştan dokunacağını, hangi kapalı yerlere konulacağını, nelere fon olarak takılacak ya da asılacağını, kamu kurum ve kuruluşlarında ya da bunların dışındaki yerlerde ne zaman ve nasıl çekileceğini, bayrak çekilirken ve indirilirken yapılacak törene ilişkin konuları, kimlerin tabutlarına bayrak örtülebileceğini, ulusal gelenekler uyarınca bayrağın öteki kullanım biçim ve yerlerini ayrıntılı olarak açıklığa kavuşturdu. Bayrak ulusal bayram, hafta tatili ve öteki günlerinde, bayram ya da tatilin başladığı erken saatte çekilir ve bittiği günün akşamı güneş batarken indirilir. Ayrıca, türk bayra ğının, başka bayrak ya da flamalarla birlikte çekilirken, özellikle sağda bulunmasına dikkat edilir. Bayrak kirli, yırtık ya da sökük bırakılıp çekilemeyeceği gibi, oturulacak ya da basılacak yerlere de serilemez. 17 mart 1985 tarihli Türk bayrağı tüzüğü yeni bir düzenleme getirerek özel bayrakları altıya ayırdı: - Cumhurbaşkanlığı forsu, ölçülerine uygun olarak yapılır. Forsun sol üst köşesinde yer alan güneş ve çevresindeki yıldızlar sarı renktedir. Cumhurbaşkanlığı konutuna, devlet başkanının bindiği kara ve deniz araçlarına, ziyareti süresince bulunduğu yapı ve yerlere çekilir;
- flandra, boyu eninin on sekiz katı olan bayrak. Savaş gemileriyle yardımcı gemilerde tanıtım işareti olarak kullanılır;
- simgesel bayraklar, kumaş ya da başka maddeler üzerine küçültülerek yapılan motifler. Okul süsleme işlerinde, temel atma ve açılış günlerinde ya da yurt gezilerinde kullanılır;
- özel bayraklar, özel birtakım işaretler taşırlar. Boyu eninin bir buçuk katı olan "Gidon" bayrağın uçum yönünde kenarları bayrak enine eşit üçgen oyumlar bulunur. Eni 1 m ve boyu 3 m olan “Eksiz" bayrağa 1 m yüksekliğinde ikizkenar üçgen eklenir. "Kare" bayraklarınsa enleri boylarına eşittir;
- flama, boyu eninin bir buçuk katı olan ve kenarları uçum yönünde birleşen, eşit üçgen biçimindeki işaret bayrağıdır;
- tanıtıcı bayraklar, boyu eninin bir buçuk katı olan, üzerlerinde resmi ya da özel kurum ve kuruluşların tescilli amblemleri bulunan bayraklar.
Türk bayrağı, 22 eylül 1983 tarih ve 2893 sayılı yasaya göre, belirli biçim ve oranlardaki beyaz ay-yıldız'lı al bayrak. Aynı yasaya göre bayrak, kamu kurum ve kuruluşlarına, yurt dışı temsilciliklerine ve deniz araçlarına çekilir. Türk bayrağı, ulusal bayramlarda ve genel tatillerde, tatil başlangıcında çekilir ve tatilin bittiği gün batımında indirilir. Atatürk’ün öldüğü gün olan 10 Kasım'da bayraklar yarıya indirilir. Yasa ve tüzüğe aykırı olarak bayrak yapmak, kullanmak ve satmak yasaktır. Bu yasağa uymayanlar Türk Cez. k.'nun 526. maddesine göre cezalandırılır. Türk Cez. k.'nun 145. maddesine göre, türk bayrağını ve devletin egemenlik simgelerinden birini aşağılamak kastıyla bulunduğu yerden söküp kaldıran ya da yırtan, bozan ya da herhangi bir biçimde saygısızlık yapan kişi bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.
Kaynak: Büyük Larousse
BAKINIZ Türk Bayrağı'nın Ortaya Çıkışı - Doğuşu Türk Bayrağı'ndaki Ay-Yıldız ve Anlamları Türk Bayrağı Kanunu Son düzenleyen Safi; 5 Ekim 2018 04:12
