ŞEREFE

a. (ar. şerefe). Mim. Minarelerde, müezzinin ezan okuduğu, minare gövdesini çepeçevre dolanan, korkuluklu, dışa taşkın balkon benzeri yapı öğesi.

—ANSİKL. Mim. Anadolu dışındaki, yukarıya doğru küçülen birkaç katlı kule biçimindeki minarelerde ayrıca şerefe bulunmaz (Kayrevan Sidi Ukba Ulu camisi, Marakeş Kutubiyye camisi). Memluk minareleri ince sütunların taşıdığı çatıyla örtülü, şerefe altları mukarnaslı, zarif oymalı korkuluktu şerefeleriyle dikkati çeker (Kahire Sultan Haşan medresesi, Kayıtbay camisi). Safeviler döneminden, İsfahan'daki Mescidi Şah'ın da şerefeleri bu türdendir. Dünyanın en görkemli minarelerinden Delhi Kutb Minar, beş şerefeli oluşuyla özgün bir örnektir.

Anadolu Selçukluları ve Beylikler dönemlerinde minareler tek şerefelidir; şerefe altları zengin mukarnas süslemelidir (Konya Alaettin camisi, inceminareli medrese, Sahipata camisi, Sivas Gökmedrese, Antalya Yivliminare vd.). Kahramanmaraş Ulu camisi ile Hatuniye camisi’nin ve Adana Ulu camisi'nin şerefeleri ince sütunlara oturan çatıları, zengin mukarnas süslemeleriyle memluk etkisini yansıtırlar. İlk osmanlı camilerinde de minareler tek şerefelidir ve bunların da altı mukarnas bezemelidir (İznik Yeşil cami, Bilecik Orhan camisi, Bursa Hüdavendigâr camisi, Ulu cami vb.). Edirne'deki Üçşerefeli cami'de ilk kez üç şerefe ile karşılaşılır. Bundan sonra iki, üç şerefeli minare yapımı gelenekselleşmiştir.

Özellikle klasik osmanlı mimarlığında şerefeler zengin mukarnas dizilerinin yanı sıra, mermer ya da taş oymalı parmaklıklarla çevrilmiştir. Edirne Selimiye camisi’nde üç şerefeye de birbirini görmeyen merdivenlerle çıkılır. Sultanahmet camisi'nde dört minare üçer, ikisi de ikişer şerefelidir. Yeni cami'nin iki minaresi de üçer şerefelidir. XVIII. yy.'dan başlayarak barok üslupta yapılan minarelerde şerefe altları bilezikler ve boğumlarla bezenmiştir (İstanbul Nuruosmaniye camisi, LaletT camisi, yeni Fatih camisi). Empire (ampir) üsluptaki minarelerde şerefe altları kenger yapraklıdır (İstanbul Hırkaişerif camisi, Dolmabahçe ve Ortaköy camileri). Kimi minarelerdeyse memluk üslubunda, ince sütunlara oturan çatıyla örtülü şerefeler kullanılmıştır (İstanbul Mecidiye, Konya Aziziye camileri).