Arama

Mehmed Said Paşa

Güncelleme: 31 Temmuz 2012 Gösterim: 3.645 Cevap: 0
Efulim - avatarı
Efulim
VIP VIP Üye
31 Temmuz 2012       Mesaj #1
Efulim - avatarı
VIP VIP Üye
Mehmed Said Paşa (1838 Erzurum-1914 İstanbul)
MsXLabs.org & MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi & Vikipedi
Sponsorlu Bağlantılar

Osmanlı sadrazamı. Medresede eğitim gördü. Kendi çabasıyla özel hocalardan matematik, tarih, hukuk ve ekonomi öğrendi. Devlet Şûrası üye yardımcılığında bulundu. II. Abdülhamit'in 1876'da tahta çıkmasıyla birlikte mabeyn başkâtipliğine getirildi. Kısa süre sonra vezir unvanı aldı. 1877'de sadrazam oldu. II. Abdülhamit ve II. Meşrutiyet dönemlerinde bu makama dokuz kez getirildi. I. Dünya Savaşı'nın başlamasından birkaç ay önce öldü.

Mehmed Said Pasha

Mehmet Sait Paşa (d.1838, Erzurum - ö.1 Mart 1914, İstanbul), Osmanlı devlet ve siyaset adamı. II. Abdülhamit saltanatında yedi kez ve İkinci Meşrutiyet döneminde iki kez olmak üzere, toplam dokuz dönemde dokuz yıla yakın sadrazamlık yapmıştır. Kendi dönemindeki diğer Said paşalara nisbetle Küçük Said Paşa veya Şapur Çelebi olarak anılır. Geçlik yıllarında Mabeyn Başkatibi Said Bey lakabıyla ün yapmıştır.
Sürekli rakibi Kâmil Paşa ile birlikte II. Abdülhamit döneminin iki simge isminden biri iken, Meşrutiyet'ten sonra yine Kâmil Paşa ile birlikte, iki rakip siyasi zümreden birinin liderliğini üstlenmiştir. Son iki sadrazamlığında Sait Paşa'yı Meclis-i Mebusan'daki İttihat ve Terakki grubu desteklemiş, ve son sadrazamlığı 1912'de İttihat ve Terakki'ye karşı verilen bir askeri muhtıra ile sona ermiştir.
Üstün siyasi zekâsı, entrikacılığı, kuşkuculuğu, çapkınlığı ve cimriliği ile ün kazanmıştır.
III. Osman saltanatında 1755'de sadrazamlık yapmış Yirmisekizzade Mehmet Sait Paşa ile karıştırılmamalıdır.

Sadrazamlıkları
  • 18 Ekim 1879 - 9 Haziran 1880,
  • 12 Eylül 1880 - 2 Mayıs 1882,
  • 12 Temmuz 1882 - 30 Kasım 1882,
  • 3 Aralık 1882 - 24 Eylül 1885,
  • 8 Haziran 1895 - 30 Eylül 1895,
  • 18 Kasım 1901 - 14 Ocak 1903,
  • 22 Temmuz 1908 - 4 Ağustos 1908,
  • 30 Eylül 1911 - 31 Aralık 1911,
  • 31 Aralık 1911 - 22 Temmuz 1912,
İktidara Yükselişi
Ailesi aslen Ankaralı olduğu halde memuriyet nedeniyle bulundukları Erzurum'da doğdu. İslami ilimler okumak için geldiği İstanbul'da bir süre sonra kalemiye sınıfına geçerek küçük memuriyetlere girdi. 26 yaşından sonra Fransızca öğrendi. Şura-yı Devlet'te memur iken 1869'da İdarei Umumiyei Vilayat Nizamnamesini [İller Genel Yönetimi Yönetmeliği] yazarak Âli Paşa'nın takdirini kazandı. Maarif Nezareti Mektupçuluğunda bulundu.
II. Abdülhamit'in cülusunda Mabeyn Baş Kâtipliği'ne atanması (1 Eylül 1876) kariyerinin dönüm noktası oldu. Daha önce önemli bir görevde bulunmadığı halde, yeni padişahın tahta geçtiği gün bugünkü Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği'ne eş olan bu makama getirilmesi çeşitli yorumlara yol açtı. Said Bey'in, V. Murat'ın tahttan indirilmesi ve Abdülhamit'in saltanatı ile sonuçlanan olaylarda, tam niteliği bilinmeyen bir rol oynadığı rivayet edildi. [2]
Abdülhamit tahta geçer geçmez, Tanzimat'tan beri Babıali'de odaklanan siyasi iktidarın dizginlerini Yıldız'daki sarayına çekmeye başladı. Bu süreçte Sait Paşa sık sık eleştirildi.[3] 4 Şubat 1878'de Ahmet Vefik Paşa'nın ısrarıyla saraydaki görevinden alındı, ancak Heyet-i Ayan (senato) başkanlığına atandı. Ali Suavi vakasından sonra etrafındaki herkesten kuşkulanan Abdülhamit'in emriyle Ankara valiliğine gönderildi. Ancak kısa bir süre sonra geri çağırılarak 18 Ekim 1879'da "başvekil" ünvanıyla sadrazamlığa atandı. Bu tarih, Abdülhamit'in ilk dönemindeki siyasi belirsizliklerin sona erdiği ve iktidarın mutlak olarak saraya geçtiği tarih olarak kabul edilebilir.

Abdülhamit Dönemindeki Sadrazamlıkları

Sait Paşa'nın ilk sadrazamlıklarının önemli olayları, Yıldız Mahkemesi'nde Mithat Paşa'nın yargılanarak idama mahkûm edilmesi (27 Haziran 1881), Muharrem Kararnamesi ile Osmanlı borçlarının konsolide edilmesi ve Düyun-ı Umumiye İdaresi'nin kurulması (20 Aralık 1881), Mısır'in İngiliz denetimine girmesi (11 Temmuz 1882) ve Doğu Rumeli'nin Bulgaristan'a ilhakıdır (18 Eylül 1885). Bu son olaydan ötürü Sait Paşa azledildi ve uzun süre görevden uzaklaştırıldı.
8 Haziran 1895'te Ermeni meselesi'nin çıkması üzerine Batılı devletlerin talebiyle reformlar yapmak üzere tekrar göreve getirildi. Ancak 30 Eylül'de İstanbul'da Ermeniler tarafından düzenlenen bir gösterinin kanlı olaylara neden olması üzerine azledildi. Azlinden iki ay sonra padişah tarafından saraya çağrılınca, öldürüleceğinden çekinerek İngiltere sefaretine sığındı. Yazılı güvence verilmesi üzerine çıktı. 6 yıl kadar polis gözetimi altında zor bir hayat yaşadı.
1901'de tekrar sadrazam atandı. Kendi ifadesine göre "bu defa sadaret vazifesini, icra memurluğundan ibaret gördü."Sadrazamlığın "bostan korkuluğu derekesine" düşürülmesinden şikâyet etti.
Rumeli'nde çıkan isyanın şiddetlenmesi üzerine 22 Temmuz 1908'de bir kez daha sadarete atandı. Ertesi gün Abdülhamit'in isteği doğrultusunda meşrutiyet'in yeniden ilanına aracılık etti. İki hafta sonra padişahın kabine listesine karışmasını gerekçe göstererek istifa etti.

Meşrutiyet Dönemindeki Sadrazamlığı

Meşrutiyet'in ilanından sonra tekrar toplanan Ayan meclisinde Paşa tekrar başkanlık görevini üstlendi. 31 Mart (1909) olayından sonra, otuz yıldan beri karmaşık bir sadaket ve nefret ilişkisiyle bağlı olduğu II. Abdülhamit'in tahttan indirilip Selanik'e sürülmesinde baş rolü oynadı. Ezeli rakibi Kâmil Paşa'nın güç kazanmasını önlemek için İttihat ve Terakki Cemiyeti'ne yakınlaştı. 1911'de İtalyanların Trablusgarp'ı istilası üzerine çıkan kabine krizinde, Meclisteki İttihat ve Terakki grubunun desteğiyle bir kez daha sadrazamlık makamına geldi. Meşrutiyetin ilanı dolayısıyla oluşan umutların dağıldığı ve ülkenin hızla felakete sürüklendiği bir dönemde, İttihat ve Terakki'nin fiili egemenliği altında dokuzbuçuk ay imparatorluğu yönetti. 1912 Şubatında yapılan "sopalı seçim"de İttihat ve Terakki'nin zorbalık ve hile ile Meclis-i Mebusan'ı ele geçirmesine göz yumdu.
16 Temmuz 1912'de, Halaskâr Zabitan adlı bir askeri cuntanın İttihat ve Terakki tahakkümüne karşı verdiği muhtıra üzerine sadrazamlıktan son kez istifa etti.Birbuçuk yıl sonra vefat etti. Eyüp Camii girişine defnedildi.
Sait Paşa'nın özel sekreteri olan 'ın 270 sayfalık tercüme-i hali, Türk tarih yazınındaki en başarılı siyasi biyografilerden biridir.

Biyografi Konusu: Mehmed Said Paşa nereli hayatı kimdir.
Sen sadece aynasin...

Benzer Konular

25 Kasım 2006 / Kral_Aslan Edebiyat tr
16 Nisan 2011 / Misafir Edebiyat tr
10 Mart 2010 / _KleopatrA_ Asker tr
15 Eylül 2012 / Jumong Siyaset tr
28 Mart 2011 / Daisy-BT Siyaset tr