Mersin'de yaygın olan el sanatları nelerdir?
Ziyaretçi
Arkadaşlar Mersinde Yaygın Olan El Sanatları Nelerdir?
Mersin KARAPINAR HALICILIĞI
İlçenin ekonomik hayatı tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Sulu tarıma geçiş çalışmalarının yapıldığı ve yaygınlaştırılmaya çalışıldığı İlçede yem, süt, un, gıda ve tuğla fabrikaları hizmet veren sanayi tesisleridir.
Sponsorlu Bağlantılar
'Geleneksel Karapınar halısını dokuyan kişi, aynı zamanda tülüyü de dokumaktadır. Tülüyü dokurken de elinin altındaki boyaları, motifleri kullanmak istemiyor.'[3]
İlçede son yıllarda bazı kişiler ip ve tezgâh vererek halı dokutmaya başlamışlardır. Dokunan bu halılara halk arasında 'şirket halısı' denilmektedir. Dokunan bu halılar yurt içinde ve yurt dışında pazar bulmaktadır.
'Karapınar ve köylerimizde dokunan halı ve kilimler, köyden köye(') motif, renk, desen ve dokunuşu ile farklılıklar gösterir.
Karapınar ve köylerimizde halıcılık sanatının gelişmesinde ve yüzyıllar boyu değerini korumasında önemli etkenleri şöyle sıralayabiliriz:
1) Bölgemizde yetişen koyun yünlerinin ince, yumuşak olması ve iyi boya tutması,
2) Çeşitli dokumalarda kullanılan iplerin (') bitki kök ve sapından elde edilen kök boyalarla boyanması,
3) Halı, kilim, yastık, seccade gibi dokumaların santimetre karedeki düğüm sayısının çokluğu, sıkıştırma ve kırkım gibi işçilik üstünlüğü,
4) (') Dokumalarda saf yünden elde edilmiş iplerin kullanılması,
5) Geçmiş yüzyıllarda isim yapmış ihraç halılarının motif ve modelleri daha da geliştirilerek, halılarda incelik, zariflik ve estetik görünüşün bugünkü seviyeye çıkartılması,
6) Karapınar ve köylerimizde dokunan halı ve kilimlerin ipleri özellikle dokumadan anlayan ehil kişiler tarafından itina ile hazırlanır. İplere hiçbir yabancı madde katılmaz.'[4]
İlçemizde 'son yıllarda kilim tezgâhlarında artışlar olmaktadır. Ayrıca (') tamir, bakım ve onarım (konularında halıcılık piyasasında) halka hizmet eden atölyeler vardır.'[5]
'Bugünkü hâliyle Karapınar iyi bir gelecek vaat etmiyor.' [6] Nüfus köylerden şehre gelerek kaza nüfusu köylerin nüfusundan fazlalaşmıştır. Belediyenin sahip olduğu arsa ve himayesindeki mer'aların toplam alanı köy arazileri toplamından daha büyüktür. Bu, Türkiye'de eşine rastlanmayan bir idarî taksimat örneğidir. Karapınar'ın ilerlemesi ve gelişmesi için bu taksimatın sür'atle değişmesi ve vatandaşın toprağa yerleşip göçer hayatından kurtarılması gerekir. 'Karapınarlı Karapınar'a yerleşeli beri göçebe hayatı yaşamaktadır, bir yere yerleşip orayı imar etme alışkanlığına daha sahip olmamıştır.'[7]
1989 yılında İlçemizde dokunmakta olan halı potansiyelini tespit etmek gayesiyle Halk Eğitim Merkezi Müdürlüğü ile koordineli olarak İlçe Tarım Müdürlüğü'nce merkez, kasaba ve köylerdeki tezgâh sayısı, dokunan ve pazarlanan halı miktarı belirlenmiştir.
İlçemizde halıcılığın canlı tutulabilmesi için geçmişte Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'na proje teklifleri götürülmüş ve adı geçen bakanlık uzmanlarınca üç def'a etüd çalışması yapılmıştır. Teklif edilen İlçe projelerinde özellikle Karapınar halılarının tanıtımı ve pazarlanması ve ihracat bağlantılarının yapılması üzerinde durulmuştur. Böyle bir projenin Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'nca tek başına yürütülmesinin mümkün olmadığı, Turizm, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'nın da desteğinin sağlanması gerektiği, ayrıca mahallî pazarlamaya ağırlık verilmek kaydıyla bir halıcılık şirketinin kurulmasının zarurî olduğu ifade edilmiş, Bakanlığın ancak model ve motif yönünden yardımcı olabileceği belirtilmiştir. Daha sonra bir miktar halı motifi gönderilmiştir.
Şimdiye kadar yapılan açıklamalardan anlaşılacağı üzere İlçemizde asırlardır devam edegelen bir halıcılık geleneği vardır. Bu gelenek sadece özel şahısların evlerindeki bir iki tezgâhla günümüze kadar sürdürülmüştür. Karapınar halıcılığının bu statüsünden kurtarılarak halı atölyeleri şeklinde teşkilâtlandırılması ve resmî bir statüye kavuşturulması ve öncelikle Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'nın bilgi, malî ve teknik yardımı ile yatırıma dönüştürülmesi şarttır. İlçe Belediyesi, İlçe merkezinde açılması düşünülen halı atölyesi için yer temin edecektir. Bu mekânın bir halı atölyesi tip projesindeki yapıya tahvili mahallî imkânlarla sağlanacaktır.
Emirgazi'de ilçe teşkilâtının kurulması, Belkaya Kasabası'nın idarî taksimât yönünden Ereğli İlçesi'ne bağlanması, Karaman İli'ne yakın olan ve halk arasında 'Türkmen köyleri' diye bilinen bazı köylerimizin ticarî faaliyetlerinin Karaman'a kayması, kısa bir zaman içinde sırasıyla İş Bankası, Emlâk Bankası ve Akbank'ın İlçedeki faaliyetlerini tatil etmeleri ve özellikle Konya ve Karaman gibi büyük vilâyetlere olan göçler İlçemizdeki ekonomik hayatın canlılığının kaybolmaya yüz tuttuğunun açık delilleridir. Geçim sıkıntısı çeken her ilçe sakini koyunculuğa sarılmaktadır. İlçe merkezi bu görüntüsüyle ve yapısıyla adetâ köye benzemektedir.
Belirtilen sebeplerle Devletin himmetli elinin Karapınar'a ulaşmasını bekliyor, İlçemizde halıcılığın bugünkü sahipsizliğine son vermek, atölyeler vasıtasıyla insanımızın göz nuru ve alın teri döktüğü el emeğinin gerçek değerini bulmasını istiyoruz.
Ekrem YAMAN
KARAPINAR KAYMAKAMI
