Arama

İsim ve sıfat tamlamalarını açıklar mısınız?

En İyi Cevap Var Güncelleme: 19 Nisan 2015 Gösterim: 92.719 Cevap: 35
daMLa- - avatarı
daMLa-
Ziyaretçi
8 Mart 2009       Mesaj #1
daMLa- - avatarı
Ziyaretçi
İsim ve sıfat tamlamalarını açıklayabilir misiniz? Mümkünse örnek de olursa çok makbule geçer...
EN İYİ CEVABI The Eniqmatic verdi
Sıfat Tamlaması
*Bir sıfatın, ismin önüne gelerek, onu nitelemesi yada belirtmesiyle oluşan tamlamalardır.
Sıfat+İsim=> Sıfat Tamlaması (Sıfat=Tamlayan, İsim=Tamlanan)
Sponsorlu Bağlantılar
Büyük insan, Düz saç, Üç Elma,
O adam

Not: Sıfat mutlaka ismin önünde olmalıdır.
Adamın burnu epey büyüktü. (“Büyük” sözcüğü sıfat olmasına rağmen, sıfat tamlaması kurmamıştır.)

Not: Adlaşmış sıfat, sıfat tamlaması sayılmaz.
Çalışanlar, belli oluyor.

Not: Adlaşmış sıfat, bir sıfat tarafından nitelenerek yada belirtilerek sıfat tamlaması oluşturabilir.
Yakışıklı gençleri daha çok severim.

Not: Sıfat tamlamasında tamlayan yada tamlanan isim tamlaması olabilir.
Sıcak yaz akşamları,
El örgüsü
kazak


İSİM TAMLAMALARI
*İki yada daha fazla ismin yan yana gelmesiyle oluşan öbeğe “isim tamlaması” denir.
İsim+isim=> İsim tamlaması
Tamlayan+Tamlanan=>Tamlama

Tamlayan Ekleri : -nin, -in, -im, -den (Bunlar ses değişimine uğrayabilir.)
Tamlanan Ekleri:
-i, -si, -im, -in, -imiz, -iniz, -leri (Bunlar ses değişimine uğrayabilir.)

Ali'nin Kitabı, Kalemin Ucu, Benim Arabam, Sizin Aileniz, Pencerenin Camları


Not: Bazı tamlamalarda tamlayan eki olarak “-den, -dan” ekleri kullanılabilir.

Bu ek seçme anlamı katmak için gelmektedir.
Oturanlardan Biri

Not: Bazı istisna durumlarda tamlayan ve tamlanandaki kaynaştırma harfleri yerine “y” harfi kullanılabilir.
Suyun Altı, Şişenin Suyu

Not: “Benim Kalemim” tamlamasındaki “ben” zamiri “-im” eki almıştır. Bu ekin aslı “-in” dir. Fakat bu ek zamanla ses değişikliğine uğramıştır.


1- BELİRTİLİ İSİM TAMLAMASI: (X'in Y'si)
*Tamlayanın ve tamlananın, tamlama eklerini (ilgi, iyelik) aldığı tamlamalardır.
(Tamlayan+İlgi Eki) + (Tamlanan+İyelik Eki)
Evin Önü Gökyüzünün Maviliği Yağmurun Yağışı Pantolonun Düğme
si
Bizim Evimiz Odanın Duvarları Çocuklardan Biri Yolculardan Birkaç
ı

Not: Tamlamayı kuran sözcükler her zaman ad olmayabilir.
Senin Silgin , Silgilerin Bazısı , Onların birkaçı , Adamın Kendisi (Zamir kullanılmış)
Çalışmanın Faydası (Fiilimsi kullanılmış)

Uyarı: İsim tamlamalarında fiilimsi kullanılıp, kullanılmayacağı konusu net değildir. Genel kanaat, Tamlayan kısmında kullanılabileceği yönündedir.


Not: Belirtili isim tamlamasında, tamlayanla tamlanan arasına farklı sözcükler girebilir. Bu durumda da isim tamlamasının türü değişmez.
Dağın sert kayalıkları => Belirtili İsim Tamlaması (Araya sıfat girmiş)
Suyun insanın içini rahatlatan sesi => Belirtili İsim Tamlaması (Araya sıfat grubu girmiş)


Not: Belirtili isim tamlamasında, tamlayan ve tamlanan niteleyici öğeler alabilir. İsim tamlamasının türü değişmez.
Genç kızın sarı saçı => Belirtili İsim Tamlaması (Tamlayan da, tamlanan da sıfat almış)
İhtiyar adamın bastonu => Belirtili İsim Tamlaması (Tamlayan sıfat almış)


Not: Tamlayanı zamir olan isim tamlamalarında, zamir düşürülerek “tamlayanı düşmüş isim tamlaması” oluşur.
(Benim) / Kalemim kırıldı. (Tamlayanı düşmüş isim tamlaması vardır.)

Not: İsim tamlamasında tamlayan yada tamlanan birden fazla olabilir.
Damın tahtası, kiremidi eskimişti. (Tamlanan iki tane)
Hanımının, çocuğunun duaları etkili olmuştu. (Tamlayan iki tane)

Not: Belirtili İsim tamlamalarında, tamlayanla tamlanan yer değiştirebilir.
Sesi uzaklardan geliyordu suyun.



2)BELİRTİSİZ İSİM TAMLAMASI: (X Y'si)

*Sadece tamlananın tamlama eklerini aldığı isim tamlamalarıdır.
(Tamlayan) + (Tamlayan+İyelik Eki)
Kendi Gömleği Müdür Yardımcısı Futbol Topu Galata Kulesi
Çam Sakızı Çoban Armağanı Çocuk Parkı

Not: Belirtisiz isim tamlamalarında, istisna olan bazı durumlarda araya sözcük girer.
Kültür Eski Bakanı

Not: Belirtisiz isim tamlamasına getirilen sıfat, tüm tamlamanın sıfatı olur ve sıfat tamlaması oluşur.
Taze inek sütü => Sıfat Tamlaması (İnek sütü > Belirtisiz İsim Tamlaması)
Sıcak yaz akşamı => Sıfat Tamlaması (Yaz akşamı > Belirtisiz İsim Tamlaması)

Not: Belirtisiz isim tamlaması sıfat olarak kullanılabilir.
Parlement mavisi gömlek

Not: Bazı durumlarda tamlanan eki düşebilir.
Topkapı(-sı) , Lale Sokak(-ğı)



3) TAKISIZ İSİM TAMLAMASI (X Y)

Not: Bu konu tartışmalı bir konudur. Takısız isim tamlamasının varlığı şüphelidir. Bazı kaynaklarda bu tip tamlamalar, sıfat tamlaması olarak ele alınmaktadır. Biz bu tip tamlamaların var olduğunu düşünerek hareket edeceğiz.

*Tamlayanın da tamlananın da tamlama eklerini almadığı tamlamalardır.
Bu tip tamlamaların takısız isim tamlaması olabilmesi için;
Tamlananın neyden yapıldığının, neye benzediğinin bildirilmesi gerekir.

Deri Ceket, Demir Kapı, Cam Kavanoz >>> Neyden yapıldığı….
Elma Yanak, Kepçe Kulak, Selvi Boy >>> Neye benzediği…

Zeytin Göz => Takısız İsim Tamlaması
Siyah Göz => Sıfat Tamlaması

İpek Saç => Takısız İsim Tamlaması
Yumuşak Saç => Sıfat Tamlaması
İpek Mendil => Takısız İsim Tamlaması


4) ZİNCİRLEME İSİM TAMLAMASI:

*İkiden fazla isimden oluşan isim tamlamalarıdır.
*Bu tür tamlamalarda; tamlayan, tamlanan yada her ikisi birden isim tamlaması olabilir.

Masa örtüsünün kenarı (Masa,örtü,kenar)
(Tamlayanı isim tamlamasından oluşmuş, zincirleme isim tamlaması)

Evin mutfak dolabı (Ev,mutfak,dolap)
(Tamlananı isim tamlamasından oluşmuş, zincirleme isim tamlaması)

Devlet hastanesinin
doktor odası
(Tamlayanı da tamlananı da isim tamlamasından oluşmuş, zincirleme isim tamlaması)

Demir kapının kolunun vidasının üstü

Nisyan-ı Bâtın - avatarı
Nisyan-ı Bâtın
Ziyaretçi
8 Mart 2009       Mesaj #2
Nisyan-ı Bâtın - avatarı
Ziyaretçi
İSİM TAMLAMALARI
*İki yada daha fazla ismin yan yana gelmesiyle oluşan öbeğe 'isim tamlaması' denir.
İsim+isim=> İsim tamlaması Tamlayan+Tamlanan=>Tamlama
Sponsorlu Bağlantılar

Tamlayan Ekleri : -nin, -in, -im, -den (Bunlar ses değişimine uğrayabilir.)
Tamlanan Ekleri: -i, -si, -im, -in, -imiz, -iniz, -leri (Bunlar ses değişimine uğrayabilir.)

Ali'nin Kitabı, Kalemin Ucu, Benim Arabam, Sizin Aileniz, Pencerenin Camları


Not: Bazı tamlamalarda tamlayan eki olarak
'-den, -dan'
ekleri kullanılabilir.
Bu ek seçme anlamı katmak için gelmektedir.
Oturanlardan Biri

Not: Bazı istisna durumlarda tamlayan ve tamlanandaki kaynaştırma harfleri yerine
'y'
harfi kullanılabilir.
Suyun Altı, Şişenin Suyu

Not:
'Benim Kalemim' tamlamasındaki 'ben' zamiri '-im' eki almıştır. Bu ekin aslı '-in' dir. Fakat bu ek zamanla ses değişikliğine uğramıştır.



SIFAT TAMLAMASI
*Bir sıfatın, ismin önüne gelerek, onu nitelemesi yada belirtmesiyle oluşan tamlamalardır.
Sıfat+İsim=> Sıfat Tamlaması (Sıfat=Tamlayan, İsim=Tamlanan)
Büyük insan, Düz saç, Üç Elma,
O adam

Not: Sıfat mutlaka ismin önünde olmalıdır.
Adamın burnu epey büyüktü. (
'Büyük' sözcüğü sıfat olmasına rağmen, sıfat tamlaması kurmamıştır.)

Not: Adlaşmış sıfat, sıfat tamlaması sayılmaz.
Çalışanlar, belli oluyor.

Not: Adlaşmış sıfat, bir sıfat tarafından nitelenerek yada belirtilerek sıfat tamlaması oluşturabilir.
Yakışıklı gençleri daha çok severim.

Not: Sıfat tamlamasında tamlayan yada tamlanan isim tamlaması olabilir.
Sıcak yaz akşamları,
El örgüsü kazak


Misafir - avatarı
Misafir
Ziyaretçi
12 Ocak 2010       Mesaj #3
Misafir - avatarı
Ziyaretçi
arkadaşlar bana içinde hem isim hem de sıfat tamlaması olan cümleler yazabilirmisiniz
Misafir - avatarı
Misafir
Ziyaretçi
2 Eylül 2010       Mesaj #4
Misafir - avatarı
Ziyaretçi
10 tane adlaşmış sıfat fiil cümle örnekleri lasım yardım pls
Misafir - avatarı
Misafir
Ziyaretçi
19 Aralık 2010       Mesaj #5
Misafir - avatarı
Ziyaretçi
ali'nin 4 kitabı var
Misafir - avatarı
Misafir
Ziyaretçi
13 Ocak 2011       Mesaj #6
Misafir - avatarı
Ziyaretçi
qardeş sıfat tamlamaları ile isim tamlamaları arasındaki farkı yazarmısınn Msn Happy
Misafir - avatarı
Misafir
Ziyaretçi
21 Şubat 2011       Mesaj #7
Misafir - avatarı
Ziyaretçi
isim tamlaması ile sıfat tamlaması arsasındaki fark nedir?
Misafir - avatarı
Misafir
Ziyaretçi
22 Şubat 2011       Mesaj #8
Misafir - avatarı
Ziyaretçi
abiler 25 adet isim ve sıfat tamlaması lazımm
Misafir - avatarı
Misafir
Ziyaretçi
4 Mart 2011       Mesaj #9
Misafir - avatarı
Ziyaretçi
isim tamlaması doğada bulunan ve neyden yapıldığı ya da nasıl yapıldığını belirten, sıfat ise insanda bulunan özelliktir
Misafir - avatarı
Misafir
Ziyaretçi
12 Mart 2011       Mesaj #10
Misafir - avatarı
Ziyaretçi
yeşil,tatlı ve sivri uçlu biber

Benzer Konular

11 Nisan 2011 / YASMİN PLT Cevaplanmış
2 Ocak 2014 / Misafir Soru-Cevap
9 Aralık 2012 / Misafir Soru-Cevap