Tarihte Bugün - Sayfa 6

12 MAYIS

1820- Dünya Hemşireler Günü ve Hemşirelik Haftası: İngiliz
hastane reformcusu ve Selimiye kışlasındaki Kırım Savaşı
yaralılarınca, ''Lambalı kadın'' olarak bilinen Florence
Nightingale doğdu.
1947- Güzel Sanatlar Akademisinin Bedri Rahmi Eyüboğlu
atölyesinde yetişen on sanatçının oluşturduğu ''Onlar Grubu''
kuruldu.
1951- Yıkıcı gücü Hiroşima ve Nagazaki'ye atılan bombaların
100 katı büyüklüğünde olan ilk hidrojen bombası denemesi,
Pasifik Okyanusu'ndaki Eniwetok atolünde yapıldı.
1976- Filistin Kurtuluş Örgütünün (FKÖ) Türkiye'de büro açma
isteği kabul edildi.
1978- Liselerde okutulan ahlak dersi ve müfredat programları
ile ders kitapları uygulamadan kaldırıldı.
1978- Ankara'nın Dışkapı semtindeki YIBA Çarşısı, tüp patlaması
nedeniyle yandı: 49 kişi öldü.
1979- Türkiye Sanayici ve İşadamları Derneği, gazetelere
''Gerçekçi Çıkış Yolu'' başlıklı, Ecevit hükümetini eleştiren
tam sayfa ilan verdi.
1994- Kayıp olan Sağlık Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkan
Yardımcısı Namık Erdoğan, başına iki kurşun sıkılmış halde ölü
bulundu.
1997- Güneydoğu'da sürdürülen operasyonlarda 28 terörist ölü ele
geçirildi.
1998- İstanbul'da, Hollanda ve Türk polisinin ortak çalışması
sonucu, deniz yoluyla İtalya ve Hollanda'ya gönderilmek istenen,
uluslararası uyuşturucu kaçakçısı Hüseyin Baybaşin'in amcasının
oğlu Nizamettin Baybaşin'e ait 10 trilyon lira değerinde eroin
ve afyon sakızı ele geçirildi.
1998- İHD Genel Başkanı Akın Birdal, uğradığı silahlı saldırıda
yaralandı.
2005- Türk sinemasının usta yönetmeni Ömer Kavur 61 yaşında
İstanbul'da vefat etti.

14 Mayıs

1560- Piyale Paşa komutasındaki Osmanlı donanması, Cerbe deniz
savaşını kazandı.
1839- Askeri hekim yetiştiren Osmanlı öğretim kurumu Mektebi
Şahane-i Tıbbiye açıldı. Tanzimat Fermanı'nın getirdiği reform
düşüncesinden en çok etkilenen kurumlardan olan ''Mektebi
Şahane-i Tıbbiye'', 1909'da, Haydarpaşa'daki binasına (bugünkü
Marmara Üniversitesi) taşındı.
1919- İzmir Limanı'nda bulunan İtilaf Devletleri donanması
kumandanı Amiral Caltrop, Türk ordusuna İzmir'in Yunanlılar
tarafından işgal edileceğini bildirdi.
1919- İzmirli yurtseverler, gece Yahudi Maşatlığı'nda
toplanarak, ''Reddi İlhak'' ilkesini kabul ettiler.
1948- Filistin'de İngiliz egemenliği sona erdi; İsrail
bağımsızlığını ilan etti.
1950- 27 yıllık Cumhuriyet Halk Partisi iktidarı son buldu.
Demokrat Parti yüzde 53 oyla tek başına iktidara geldi.
Türkiye'de tek parti dönemi sona erdi.
1955- Arnavutluk, Bulgaristan, Çekoslovakya, Doğu Almanya,
Macaristan, Polonya, Romanya ve Sovyetler Birliği, yeni bir
askeri ittifak içeren ''Varşova Paktı''nı imzaladılar.
1964- Gazeteci yazar Selami İzzet Sedes 68 yaşında İstanbul'da
öldü.
1972- Bülent Ecevit, CHP Kurultayı'nda Atatürk ve İnönü'den
sonra CHP'nin üçüncü Genel Başkanı seçildi.
1975- Gazeteci Ümit Deniz 53 yaşında İstanbul'da öldü.
1984- Oyun yazarı Vasıf Öngören öldü.
1984- Tiyatro ve sinema sanatçısı İhsan Yüce 54 yaşında öldü.
1987- TBMM, Anayasa değişikliğini kabul ederek, siyasi
yasaklar için referanduma gidilmesi, milletvekili sayısının
450'ye çıkarılması ve seçmen yaşının 20'ye indirilmesini
benimsedi.
1995- Deneme ve eleştiri yazarı Rauf Mutluay 70 yaşında öldü.
1997- Güneydoğu'da sürdürülen operasyonlarda 30'u ölü, 32
terörist ele geçirildi. Türk Silahlı Kuvvetleri, Irak Kürdistan
Demokrat Partisi'nin isteği üzerine Kuzey Irak'a girdi.
1998- Atatürk Uluslararası Barış Ödülü, Çankaya Köşkü'nde
düzenlenen törenle Prof. Dr. Bernard Lewis'e verildi.
1998- Frank Sinatra 82 yaşında öldü.

1718- Londralı avukat James Puckle, makineli tüfeği icat etti.
1873- Darüşşafaka Lisesi kuruldu.
1919- İtilaf Devletleri desteğindeki Yunanlılar, İzmir'i işgal etti.
1919- Yunan güçlerine ilk kurşunu atan Hukuku Beşer gazetesi Başyazarı Hasan Tahsin (Osman Nevres) ile Askerlik Şube Başkanı Albay Süleyman Fethi şehit edildiler.
1919- Mustafa Kemal, Yıldız Sarayı Küçük Mabeyn Köşkü'nde Padişah Vahdettin ile görüştü.
1924- Sanayi-i Nefise Mektebi (MÜ Güzel Sanatlar Akademisi) öğrencileri ilk resim sergilerini İstanbul'da açtı.
1933- Rus romancı Maksim Gorki, İtalya'dan Rusya'ya geçerken İstanbul'a geldi ve Süleymaniye Camii ile bazı müzeleri gezdi.
1941- Samsun-Ankara arasında, 19 Mayıs dolayısıyla ''İstiklalin Kurtarıcısı Ebedi Şeften, Koruyucusu Milli Şefe'' adıyla bir bayrak yarışı yapılması kararlaştırıldı.
1963- ABD'li astronot L. Gordon Cooper, Mercury-Atlas 8 adlı kapsülle o güne kadar yapılmış en uzun uzay uçuşunu (34 saat, 19 dakika) gerçekleştirmek üzere uzaya fırlatıldı.
1966- Washington'da Vietnam Savaşı'nı protesto eden 8 bin kişi, 2 saat boyunca Beyaz Saray çevresinde gösteri yaptı.
1969- Anayasa değişikliğinin Mecliste kabul edilmesiyle, eski DP'lilere siyasal haklarını iade etme imkanı tanındı.
1974- Şehit gazeteci Hasan Tahsin adına İzmir Konak alanına dikilen ''İlk Kurşun'' anıtını, Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk açtı.
1983- 12 Eylül döneminin ardından demokrasiye geçişte kurulan ilk parti açıklandı: Milliyetçi Demokrasi Partisi.
1990- Vincent Van Gogh'un yapıtı ''Doktor Gachet'nin Portresi'' adlı tablo, o güne kadar bir resim için ödenen en yüksek fiyatla 82,5 milyon dolara satıldı.
1992- Şırnak'ın Uludere ilçesi Taşdelen ve Işıkveren Sınır Jandarma karakollarına saldıran teröristler 27 eri şehit etti. Olaydan sonra düzenlenen operasyonda 100 terörist ölü geçirildi.
1995- Almanya'da, Türkiye ve Atatürk aleyhinde kampanyalar yürüten ve kendisini halife ilan eden ''Kara Ses Cemalettin Kaplan'' öldü.
1996- Gözcü gazetesi yayın hayatına başladı.
1997- Sınır ötesi operasyonun ilk gününde Sarıkavaklar'da 30 terörist ölü ele geçirildi.
1998- Eski başbakanlardan Naim Talu, tedavi gördüğü Amerikan Hastanesinde vefat etti.
2000- Necdet Yüksel'in Sincan'da gösterdiği yerdeki ikinci cephanelikte 75 kilo C-4, 30 tabanca, 4 otomatik tabanca ile 7 lav silahı bulundu.
2004- Birinci Süper Futbol Ligi'nde Fenerbahçe şampiyon oldu.
2005- Tunceli'nin Ovacık ilçesi kırsalında 2'si kadın 9 terörist ölü ele geçirildi.
2005- Emekli SAT komandosu Namık Ekin, ABD'li Jerry Hall'un 120 saat ile sahip olduğu su altında kalma rekorunu 121 saat 35 dakika ile geliştirerek yeni rekorun sahibi oldu.
2005- Anadolu Ajansının eski çalışanlarından gazeteci Ahmet Karaca, Ankara'da vefat etti.

1717- Voltaire adıyla bilinen yazar François-Marie Arouet, din ve krallık karşıtı yazılarından ötürü Bastille hapishanesine gönderildi.
1888- Gramofonun mucidi Emile Berliner, Philadelphia'da geliştirdiği bu aletin tanıtımını yaptı.
1919- Mustafa Kemal, Samsun'a gitmek üzere ''Bandırma'' vapuru ile İstanbul'dan yola çıktı.
1926- Son Osmanlı padişahı VI. Mehmet Vahdettin, İtalya'nın San Remo kentinde öldü.
1952- Yazar Mahmut Şevket Esendal 69 yaşında öldü.
1957- IBM'nin, yeni geliştirdiği bilgisayarın ağırlığı 21 tondu.
1958- Londra'da besteci Ahmet Adnan Saygun'a ''Jean Sibelius Ödülü'' verildi.
1963- Ankara Devlet Tiyatrosu'nda ilk müzikal sergilendi. Müzikalin adı ''Öp Beni Kate'' idi.
1989- Türkçe tangoları seslendiren ilk sanatçı Seyhan Hanım (Oskay) öldü.
1992- Tarihi Galata Köprüsü, köprü altındaki bir lokantada çıkan yangın sonucunda çökerek kullanılamaz hale geldi.
1993- DYP Genel Başkanı, Başbakan Süleyman Demirel, 244 oyla Türkiye'nin Dokuzuncu Cumhurbaşkanı oldu.
1994- Gazeteci yazar Şahap Balcıoğlu 71 yaşında öldü.
1996- DYP Genel Başkanı Tansu Çiller, örtülü ödenekle ilgili açıklamada bulunamayacağını, ''devlet sırrı'' olduğunu söyledi.
1997- Sinema oyuncusu Önder Somer İstanbul'da öldü.
2000- Onuncu Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, TBMM'de ant içerek görevine başladı.
2001- Genelkurmay Özel Kuvvetler Komutanlığı Hava Grubu'na ait CASA tipi askeri uçak, Malatya'da düştü. Kazada, 1 binbaşı, 3 yüzbaşı, 3 üsteğmen, 16 astsubay, 1 uzman çavuş ve 10 er şehit oldu.

1880- Şair, siyaset adamı Ziya Paşa 55 yaşında Adana Valisi iken öldü. 1928- Türkiye Cumhuriyeti Hıfzısıhha Müessesesi kuruldu.
1952- Öykücü, romancı, siyaset adamı Memduh Şevket Esendal, Ankara'da öldü.
1957- Ünlü yazar, eleştirmen Nurullah Ataç 59 yaşında üremi tedavisi gördüğü Ankara Numune Hastanesinde öldü.
1967- İmam hatip okullarını bitirenlere, üniversitelere girme hakkı tanındı.
1971- İsrail'in İstanbul Başkonsolosu Efraim Elrom, 4 terörist tarafından kaçırıldı. Elrom'un cesedi, bir apartman dairesinde bulundu.
1974- Ressam Refik Epikman 72 yaşında öldü.
1983- Ankara Bahçelievler'de 8 Ekim 1978'de TİP üyesi 7 kişiyi öldürmekten yargılanan İbrahim Çiftçi ve 8 arkadaşı ile ilgili davada, Haluk Kırcı ve Ahmet Ercüment Gedikli ölüm cezasına çaptırıldı.
1989- Çin'de 1 milyondan fazla gösterici, Tienanmen Meydanı'nda açlık grevi yapan öğrencileri desteklemek amacıyla yürüdü.
1994- Türkiye ekonomisi, 14 yıl aradan sonra yeniden IMF denetimine girdi.
1998- Şarkıcı ve oyuncu Frank Sinatra öldü.
2000- Futbolda 42. UEFA Kupası'nı, Danimarka'nın Başkenti Kopenhag'taki finalde İngiltere'nin Arsenal takımını penaltılarla 4-1 yenen Galatasaray ilk kez kazandı.

17 Mayıs


1874- Norveç İsveç'ten ayrılarak bağımsızlığını ilan etti.
1954- Amerika Birleşik Devletleri'nde siyah çocukların beyaz çocuklarla aynı okula gitmelerini önleyen yasa yürürlükten kaldırıldı.
1996- Yaşar Kemal'e İspanya'da Uluslararası Katalonya Ödülü verildi.

1804- Napoleon Bonaparte, Fransa İmparatoru ilan edildi.
1898- Şair Faruk Nafiz Çamlıbel, İstanbul'da doğdu.
1929- Suşehri'nde 6.1 büyüklüğündeki depremde 64 kişi öldü.
1952- Gazeteci Yazar Sermet Muhtar Alus vefat etti.
1976- Zonguldak Ağır Ceza Mahkemesi'nde yargılanan Yahya Demirel tahliye edildi.
1976- TRT'nin ilk spikerlerinden Zafer Cilasun 37 yaşında Ankara'da öldü.
1980- Galatasaraylı ünlü futbolcu ''Baba Gündüz'' (Gündüz Kılıç) vefat etti.
1981- TBMM'nin eski başkanlarından Fuat Sirmen öldü.
1993- Sinema Sanatçısı Handan Adalı hayatını kaybetti.
1994- TSK'ye ait savaş uçakları, terör örgütü PKK'nın Irak'ın kuzeyindeki Zeli Kampı'nı bombaladı. Yüzlerce teröristin yok edildiği bildirildi. Hakkari, Bingöl ve Kahramanmaraş'taki operasyonlarda da 52 terörist öldürüldü.
1996- Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'e, İzmit'te İbrahim Gümrükçüoğlu tarafından suikast girişiminde bulunuldu. Demirel, olaydan yara almadan kurtuldu. Koruma Müdürü Şükrü Çukurlu kolundan, bir gazeteci ise ayağından yaralandı.
2000- Doç. Dr. Bahriye Üçok'un katledilmesinde kullanılan pakette tespit edilen parmak izinin, Umut Operasyonu çerçevesinde yakalanan Ferhan Özmen'e ait olduğu belirlendi.
2003- Türkiye'nin ilk özel rakı fabrikasının temeli, İzmir'in Menderes ilçesi Tekeli beldesinde atıldı.

1915- Kaymakam rütbesindeki Mustafa Kemal, Arıburnu cephesinde gösterdiği cesaret ve kahramanlık dolayısıyla Miralaylığa terfi etti.
1919- 9'uncu Ordu Müfettişi Mustafa Kemal Paşa, karargahıyla beraber Samsun'a çıkarak Milli Mücadele'yi başlattı.
1924- Musul sorunuyla ilgili Türk-İngiliz heyetleri arasında, ''Haliç Konferansı'' diye adlandırılan görüşmeler başladı.
9 Hazirana kadar sürecek görüşmelerden sonuç alınamayınca, konu Milletler Cemiyetine götürüldü.
1927- Türkçülük ve halkçılık görüşleriyle tanınan Ahmet Hikmet Müftüoğlu öldü.
1935- İngiliz casus T. E. Lawrence (Arabistanlı Lawrence) motosiklet kazasında öldü.
1939- Anadolu Ajansı, 1 Mart 1925'te şirkete dönüştürüldüğünde ilk Yönetim Kurulu Başkanı olan ünlü düşünce ve siyaset adamı Ahmet Ağaoğlu, İstanbul'da öldü. Ağaoğlu Ahmet Bey, Suşa'da (Karabağ-Azerbaycan) 1869'da doğdu. 1943- Ankara'da Gençlik Parkı törenle açıldı.
1945- İsmet İnönü'nün 19 Mayıs törenindeki konuşması, çok partili düzene geçişin sinyalini verdi: ''Harp zamanlarının ihtiyatlı tedbirlere lüzum gösteren darlıkları kalktıkça, memleketin siyaset ve fikir hayatında demokrasi prensipleri daha geniş ölçüde hüküm sürecektir.''
1975- ABD Senatosu, Türkiye'ye silah ambargosunun kaldırılmasını kararlaştırdı.
1975- 19 Mayıs Bayramı başkentte sönük geçti; gösteriler yapılmadı. TRT'nin İstanbul ve öteki kentlerdeki törenleri naklen yayınlamaması eleştirildi. Ankara'da elverişsiz hava koşulları öne sürülerek ertelenen törenler, daha sonra okulların tatile girişi bahane edilerek tamamen iptal edildi.
1981- Atatürk'ün Selanik'te doğduğu ev yeniden düzenlenerek Devlet Bakanı İlhan Öztrak tarafından hizmete açıldı. Atatürk'ün AOÇ'deki evinin benzerinin temeli, Başbakan Bülend Ulusu tarafından atıldı.
1986- Atatürk Uluslararası Barış Ödülü'ne değer bulunan NATO eski Genel Sekreteri Josef Luns, ödülünü törenle aldı.
1997- Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, Atatürk Uluslararası Barış Ödülü'nü Bosna-Hersek Türk Barış Gücü'ne verdi.
2000- Atatürk Uluslararası Barış Ödülü, KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş'a verildi.
2004- Pop müziği sanatçısı Çetin Alp 57 yaşında İstanbul'da öldü.