Tarihte Bugün - Sayfa 16

5 AĞUSTOS

1895- Alman sosyalist düşünür Friedrich Engels öldü.

1914- Mary P. Jacop, sutyenin patentini aldı.

1921- Mustafa Kemal Paşa, Türkiye Büyük Millet Meclisince
Başkomutan seçildi.

1925- Mustafa Kemal, 29 Ocak 1923'te evlendiği Latife
(Uşaklıgil) Hanım'dan ayrıldı.

1944- Yahudi mültecileri taşıyan ''Mefkure'' motoru, İğneada
açıklarında bir denizaltı tarafından batırıldı, 312 mülteci
boğuldu.

1962- ABD'li yıldız Marilyn Monroe, Hollywood'daki evinde
ölü bulundu. 36 yaşındaki Monroe'nin intihar ettiği açıklandı.

1964- ABD Başkanı Lyndon Johnson, bir Amerikan destroyerine
ateş açıldığı iddiasıyla Kuzey Vietnam'ın bombalanması emri
verdi.

1969- Amerikan uzay aracı ''Mariner Seven'' Mars'ın
fotoğraflarını çekti.

1970- Oyun yazarı, yönetmen, gazeteci Sermet Çağan 44 yaşında
öldü.

1980- Ali Özgentürk'ün yönettiği ''Hazal'', Paris'te düzenlenen
Prades Film Festivali'nde ''En İyi Film' ödülünü aldı.

1980- Lyon Konsolosluğu Ermeni teröristlerin saldırısına uğradı;
4 kişi yaralandı.

1998- Doğu Bloku'nun hayatta kalan son Stalinci liderlerinden
Bulgaristan'ın uzun yıllar diktatörü olan Todor Jivkov, Sofya'da
96 yaşında öldü.

1998- Eski devlet ve sağlık bakanlarından Münif İslamoğlu vefat
etti.

2005- Şair Osman Numan Baranus 75 yaşında İstanbul'da öldü

6 AĞUSTOS

1571- Magosa'nın Osmanlı ordularına teslim edilmesiyle Kıbrıs'ın
fethi tamamlandı.
1914- İlk elektrikli trafik lambası, ABD'nin Ohio Cleveland
kentinde hizmete girdi.
1915- İtilaf Devletleri orduları, Anafartalar'da karaya çıktı.
1922- İsmet Paşa (İnönü), ordu komutanlarına gizli olarak
taarruza hazırlık emrini verdi. Mustafa Kemal Paşa da Ankara'ya
dönüşünde, taarruz planını Bakanlar Kuruluna açıkladı.
1924- Lozan Barış Antlaşması yürürlüğe girdi.
1938- ''Times'' gazetesi, Atatürk ve Atatürk Türkiyesi özel
sayısı yayımladı.
1945- ABD, II. Dünya Savaşı'nda, Japonya'nın Hiroşima kentine
ilk atom bombasını attı: 66 bin kişi öldü, 69 bin kişi
yaralandı.
1956- Turan Selçuk, İtalya'da düzenlenen yarışmada Altın Palmiye
Ödülü'nü kazandı. Bu, bir Türk sanatçının karikatür alanında
kazandığı ilk uluslararası ödül oldu.
1982- Tarihçi Feridun Fazıl Tülbentçi öldü.
1982- Siyaset adamı, yazar Samet Ağaoğlu 73 yaşında öldü.
1991- Başbakan Mesut Yılmaz, Samanlı Karakolu'nda 9 erin şehit
edilmesinin ardından Irak'ın kuzeyinde askeri harekata
başlandığını açıkladı.
1997- İMKB Başkanı Tuncay Artun öldü.

9 AĞUSTOS
1543- Osmanlı orduları Estergon Kalesi'ni fethetti.
1828- Rus yazar Lev Nikolayeviç Tolstoy doğdu.
1915- Anafartalar Grubu Komutanı Miralay Mustafa Kemal Paşa
komutasındaki ordu, Conkbayırı'nda İtilaf Devletleri ordularını
yendi. I. Anafartalar Zaferi kazanıldı.
1915- Barbaros Hayrettin zırhlısı, Bolayır önlerinde E-11 düşman
denizaltısı tarafından batırıldı.
1928- Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal, İstanbul Sarayburnu
Parkı'nda, CHP'nin düzenlediği gecede, yeni Türk harflerini
tanıttı: ''Bizim ahenkli, zengin dilimiz yeni Türk harfleriyle
kendini gösterecektir.''
1936- Berlin Olimpiyatları'nda milli güreşçilerimizden Yaşar
Erkan, 62 kiloda şampiyon oldu.
1936- Jesse Owens, Berlin Olimpiyatları'nda dördüncü altın
madalyasını kazandı.
1945- ABD, ikinci atom bombasını Nagazaki'ye attı: 37 bin kişi
öldü, 40 bin kişi yaralandı.
1954- Türkiye, Yunanistan ve Yugoslavya arasında, ''Balkan
Paktı'' adı verilen ittifak kuruldu.
1972- İstanbul Üniversitesi'nin eski rektörlerinden Prof. Dr.
Sıddık Sami Onar, 75 yaşında İstanbul'da öldü.
1976- Çin Halk Cumhuriyeti lideri Mao öldü.
1980- Kahramanmaraş olayları davası sonuçlandı: 22 kişiye idam
cezası verildi.
1984- Sinema oyuncusu ve yönetmen Yılmaz Güney öldü.
1992- Eski İstanbul belediye başkanlarından, CHP'li Aytekin
Kotil öldü.
1993- Fatih Cumhuriyet Savcılığı, İSKİ Genel Müdürü Ergun
Göknel hakkında soruşturma başlattı.
1997- 54 gazeteciler cemiyeti ve derneğinin oluşturduğu
Gazeteciler Federasyonu kuruldu.
2000- Prof. Alim Şerif Onaran, İstanbul'da vefat etti.

1473- Fatih Sultan Mehmet'in komuta ettiği Osmanlı ordusu, Otlukbeli Savaşı'nda Uzun Hasan komutasındaki orduyu yenerek, Akkoyunlu Beyliği'ne son verdi.
1480- Gedik Ahmet Paşa komutasındaki Osmanlı donanması, İtalya'nın Otranto Limanı'nı zaptetti.
1914- I. Dünya Savaşı'nda İngiliz donanmasından kaçarken Çanakkale Boğazı'ndan geçerek Osmanlı devletine sığınan Alman zırhlıları ''Goeben'' ve ''Breslau''nun satın alındığı açıklandı.
1923- İsmet İnönü, Lozan Anlaşması'nı imzaladığı kalemi İstanbul Üniversitesine armağan etti.
1929- Türk Yerli Mallar Sergisi, Galatasaray Lisesinde açıldı.
1934- ''Alcatraz Kuşçusu'' filmine konu olan, ABD'de San Francisco'daki Alcatraz Adası hapishanesi hizmete girdi.
1952- Ürdün Meclisi, şizofrenisi nedeniyle tahtta kalması sakıncalı görülen Kral Tallal'ın yerine oğlu Veliaht Prens Hüseyin'i kral seçti.
1961- Yassıada duruşmaları, 9 ay 25 gün sonra sona erdi.
1961- İstanbul'da 92 yıldır hizmet veren tramvaylar kaldırıldı.
1980- Çin'de Mao dönemi resmen tarihe karıştı. Komünist Partisi Merkez Komitesi, Mao ile ilgili tüm resim, demeç ve afişleri yasakladı.
1995- Suudi Arabistan'da 4 Türk vatandaşı kılıçla başı kesilerek idam edildi. 14 Ağustosta 2 Türk vatandaşı daha aynı yöntemle idam edildi. 17 Ağustosta Başbakan Tansu Çiller, idamların durdurulması için Prof. Dr. Nevzat Yalçıntaş'ı Suudi Arabistan'a özel elçi olarak gönderdi. 20 Ağustosta Suudi Hükümeti, Türkiye'nin girişimiyle idamları durdurduğunu açıkladı.
1999- Bin yılın son güneş tutulması gerçekleşti.
2000- Ankara DGM, Fethullah Gülen'in tutuklanmasına karar verdi.
2002- Almanya'nın Münih kentindeki 18. Avrupa Atletizm Şampiyonası'nda bayanlar 1500 metrede Süreyya Ayhan, altın madalya kazanarak tarihe geçti.
2004- Başkent Ekspresi ile Adapazarı Ekspresi, Kocaeli'nin Tavşancıl beldesinde çarpıştı; 4 kişi öldü.
2005- Çanakkale'deki Troya Antik Kenti'nin 18 yıllık kazı heyeti başkanı Prof. Dr. Manfred Osman Korfmann, 63 yaşında Almanya'da öldü.

12 Ağustos 1999- Türk şiirinin en büyük ustalarından Can Yücel yaşama veda etti. Şairin toplumsal olanı yansıtmada kullandığı mizah ve ironi, poetikasının en önemli unsurlarındandır. Sözcük oyunlarıyla ulaştığı dil ustalığı, imgelerle yoğrulmuş şiirine yeni anlam boyutları katar.
1851- İlk düz dikiş makinesini 1850'de Boston'da imal eden Isaac Singer, buluşunun patentini aldı.
1877- Thomas Alva Edison, Edisonphon adını verdiği ilkel gramofonu geliştirdi.
1908- Ford marka ilk araba üretildi.
1910- İstanbul Moda'da ilk tenis kortu açıldı.
1927- Bolivya'da 80 bin yerli hükümete başkaldırdı.
1930- Serbest Cumhuriyet Fırkası kuruldu. Fethi Okyar başkanlığa getirildi.
1960- İlk Amerikan haberleşme uydusu Echo1 fırlatıldı.
1964- Türkiye Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi çağrısı üzerine Kıbrıs üzerindeki jet uçuşlarına son verdi. Konsey, adada iki toplum arasında, Barış Gücü'nün tampon bölge oluşturmasını kararlaştırdı.
1964- James Bond'un yaratıcısı İngiliz yazar Ian Fleming öldü.
1982- Amerikalı aktör Henry Fonda yaşama veda etti.
1988- Türk Tabipler Birliği Merkez Konseyi, kanserli hastalar üzerinde zakkum deneyine katılacak doktorlar hakkında soruşturma açılacağını açıkladı.
1990- Meclisin yaptığı gizli oturumda olası bir savaş durumunda hükümete müdahale izni verildi.
1999- Yazar, şair, ressam Abbas Sayar yaşama veda etti.
2000- Tiyatro sanatçısı Güzin Özipek öldü.

14 AĞUSTOS

1893- Dünyada ilk kez Fransa'da otomobillere plaka takıldı.

1908- Türk Basın Birliği kuruldu.

1908- İngiltere'nin Folkstone kentinde, dünyada ilk kez
uluslararası güzellik yarışması düzenlendi.

1934- Türkiye Selüloz ve Kağıt Fabrikaları Genel Müdürlüğü
(SEKA) kuruldu. Paşabahçe Cam Fabrikasının temeli atıldı.

1941- ABD Başkanı Franklin Roosevelt ve İngiltere Başbakanı
Winston Churchill, Atlantik Sözleşmesi'ni yayımladılar.

1945- II. Dünya Savaşı sonunda Japonya kayıtsız şartsız teslim
oldu. İmparator Hirohito, ülkesinin teslim olduğunu açıkladı.

1947- İngiltere, Hindistan'a bağımsızlık verdi. Hindistan'daki
Müslüman Birliği Lideri Muhammed Ali Cinnah ve Kongre Partisi
Lideri Pandit Nehru'nun Hindistan'ın paylaşımına ilişkin
İngiliz planını kabul etmesinin ardından ülke ikiye ayrıldı ve
bağımsız Pakistan devleti kuruldu.

1956- Alman yazar Bertolt Brecht öldü.

1974- İkinci Kıbrıs Barış Harekatı başladı.

1974- Rumlar, ANKA Ajansı muhabiri, Gazeteci Adem Yavuz'u tutsak
aldı ve gözleri bağlıyken ateş edilerek yaralandı. Yavuz, 26
Ağustosta Adana Tıp Fakültesi hastanesinde öldü.

1974- Edebiyat tarihçisi Nihat Sami Banarlı İstanbul'da öldü.

2000- Uğur Mumcu ve Ahmet Taner Kışlalı suikastlarının da
aralarında bulunduğu bazı siyasal cinayetlerin failleri olduğu
belirtilen kişilerin yargılanmasına Ankara 2 Numaralı DGM'de
başlandı. 9 sanık hakkında idam istendi.

2005- SKY Türk televizyonu ana haber spikeri Mehmet Tacettinoğlu
Uşak'ın Pınarbaşı beldesi yakınlarındaki trafik kazasında öldü.

2005- 121 kişinin bulunduğu, Boeing 737 tipi Rum kesimi yolcu
uçağı, Atina yakınlarında düştü. Bundan 2 gün sonra da 152 yolcu
taşıyan Kolombiya uçağı, Venezuela'nın kuzeybatısında düştü

15 Ağustos


M.Ö 30- Kraliçe Kleopatra intihar etti; Mısır Romalıların eline geçti.
1461- Fatih Sultan Mehmet Trabzon'u aldı. Böylece Trabzon Rum İmparatorluğu'na son verildi.
1769- Napoleon Bonaparte doğdu. Korsikalı bir ailenin çocuğu olan Napoleon, genç yaşta askerlik mesleğine atıldı, 25 yaşında ordu komutanı oldu.
1869- Akdeniz ve Kızıldeniz'i birbirine bağlayan; Avrupa ile Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasındaki en kısa mesafe olan Süveyş Kanalı açıldı.
1914- Panama Kanalı'ndan ilk gemi geçti.
1935- Adolf Hitler, Alman-Yahudi evliliklerini yasakladı.
1947- Hindistan bağımsızlığını kazandı. Jawaharlal Nehru Hindistan'ın ilk başbakanı oldu.
1951- Bakanlar Kurulu, Nazım Hikmet'i vatandaşlıktan çıkardı.
1960- Zürich ve Londra Anlaşmaları' uyarınca Kıbrıs cumhuriyeti ilan edildi.
1977- Tekel ürünlerine yüzde 160'a varan zamlar yapıldı.
1984- PKK, Hakkari'ye bağlı Eruh ve Şemdinli ilçelerinde jandarma karakolları ve resmi dairelere ateş açarak ilk silahlı eylemi başlattı.
1993- Felsefeci yazar Macit Gökberk öldü.
1994- Roman ve filmlere konu olan terörist "Çakal Carlos" Sudan'da yakalandı. Carlos, daha sonra Paris'te mahkeme önüne çıkarıldı.
2000- Türkiye, 'Birleşmiş Milletler Bireysel ve Siyasi Haklar Sözleşmesi' ile 'Birleşmiş Milletler Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesi'ni imzaladı.
2004- İlk Türk kadın opera sanatçısı Semiha Berksoy İstanbul'da yaşama veda etti.

15 AĞUSTOS

1461. Fatih Sultan Mehmet Trabzon'u aldı. Böylece Trabzon Rum İmparatorluğu'na son verildi.

1914. Panama Kanalı'ndan ilk gemi geçti.

1925. Tutuklu gazeteciler Mustafa Kemal Paşa'ya telgraf çekerek af istediler.

1935. Adolf Hitler, Alman-Yahudi evliliklerini yasakladı.

1947. Hindistan bağımsızlığını kazandı. Jawaharlal Nehru Hindistan'ın ilk başbakanı oldu.

1951. Bakanlar Kurulu, Nazım Hikmet'i vatandaşlıktan çıkardı.

1956. Van, Özalp'te 1943 yılında 33 yurttaşın kurşuna dizilmesi olayıyla ilgili olarak İsmet İnönü hakkında Meclis soruşturması açılması istendi.

1960. Zürich ve Londra Anlaşmaları' uyarınca Kıbrıs cumhuriyeti ilan edildi.

1966. Haklarını aramak için Çorum'dan Ankara'ya çıplak ayak yürüyen işçiler İstanbul'a doğru yürüyüşe geçtiler.

1969. Woodstock Müzik ve Sanat Festivali New York yakınlarında bir mandırada 400 bin kişinin katılımıyla başladı. Festival üç gün sürdü.

1972. Sofya uçağının kaçırılmasına karıştığı iddiasıyla tutuklanan Emil Galip Sandalcı, Altan Öymen tahliye edildi.

1974. Türk birlikleri Kıbrıs'ta Magusa'ya girdi.

1975. Bangladeş lideri Mucibur Rahman yapılan darbe sırasında öldürüldü; devlet başkanlığına Müştak Ahmet getirildi.

1977. Tekel ürünlerine yüzde 160'a varan zamlar yapıldı.

1984. "Aydınlar Dilekçesi" ile ilgili olarak haklarında dava açılan 56 aydının yargılanmasına başlandı.

1984. PKK, Hakkari'ye bağlı Eruh ve Şemdinli ilçelerinde jandarma karakolları ve resmi dairelere ateş açarak ilk silahlı eylemi başlattı.

1986. Türk savaş uçakları Irak topraklarına girip PKK kamplarını bombaladı.

1989. Aziz Nesin, Mina Urgan, Rasih Nuri İleri, Mehmet Ali Aybar ve Emil Galip Sandalcı cezaevlerindeki açlık grevlerine destek amacıyla 15 Ağustos 1989'da 48 saatlik açlık grevine başladı.

1991. Şişe-Cam'ın Paşabahçe fabrikalarında işten çıkarılan işçilerin 333'ü yeniden işe alındı.

1997. Gazeteci Işık Yurtçu 2 yıl 8 ay hapis yattıktan sonra serbest bırakıldı.

2000. Türkiye, ' Birleşmiş Milletler Bireysel ve Siyasi Haklar Sözleşmesi ' ile ' Birleşmiş Milletler Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesi'ni imzaladı.



Bugün doğanlar:

1769. Napoleon Bonaparte . Korsikalı bir ailenin çocuğu olan Napoleon, genç yaşta askerlik mesleğine atıldı, 25 yaşında ordu komutanı oldu.

1888. 1. Dünya Savaşı'ndaki Arap isyanı'nın lideri İngiliz asker ve yazar T. E. Lawrence.



Bugün ölenler:

1975. 1968 kuşağının öğrenci liderlerinden Harun Karadeniz.

1984. Tarih Profesörü İbrahim Kafesoğlu.

1993. Felsefeci yazar Macit Gökberk.