Çıngıraklı Yılan (Crotalus)

Çıngıraklı Yılan (Crotalus)
MsXLabs.org & Temel Britannica

Çıngıraklı yılanların hepsi de Amerika kıtasında yaşayan yakla­şık 30 türü vardır. Bu ilginç hayvanların adı kuyruklarının ucundaki çıngıraktan kaynakla­nır. Yılan kuyruğunu yukarıya kaldırıp hızla titreştirdiğinde, birbirine gevşekçe bağlanmış bir dizi kuru, boynuzsu deri parçasından oluşan bu çıngırak 30 metre uzaktan bile duyulabilen tiz ve hışırtılı bir ses çıkarır. Bu organın görevi büyük olasılıkla çevredeki hayvanları uyararak yılanın üzerine basmala­rını engellemektir.
Çıngıraklı yılanların yavrularında çıngırak yoktur. Bir süre sonra oluşmaya başlayan çıngırağa her deri değişiminde yeni bir parça eklenir. Bu parçalar çok gevrek ve kırılgan olduğundan, erişkin çıngıraklı yılanların çok azında tamamlanmış bir çıngırak bulunur. Çıngırağın parça sayısı erişkin hayvanlarda genellikle sekiz ya da 10'dur.
Bütün çıngıraklı yılanlar zehirlidir; üstçenelerinde içinde zehir kanalı olan iki iri diş bulunur. Bu zehir dişleri kullanılmayacağı zaman geriye doğru yatabilir. Çıngıraklı yı­lanlar engereklerin de yer aldığı Viperidae familyasındandır. Familya üyelerinin çoğu gibi çıngıraklı yılanlar da ağır kanlıdır ve genellikle saldırmaktansa kaçmayı yeğlerler; yalnızca üzerlerine basıldığında ya da başka bir şekilde kızdırıldıklarında ısırırlar.
Çıngıraklı yılanların kafalarının iki yanın­da, göz ve burun delikleri arasında iki derin çukur vardır. Bu çukurlardaki ısı alıcı organ­lar hayvanın avını bulmasına yardımcı olur. Küçük çıngıraklı yılanlar kertenkele ve kur­bağayla beslenir; iri türler ise başa çıkabildik­leri her şeyi, örneğin kertenkele, kurbağa, fare ve sıçanları, hatta yavru tavşanları ve kuşları yerler.
Familya üyelerinin çoğu gibi çıngıraklı yı­lanlarda da yumurtalar dişinin karnında çatlar ve bir düzine kadar gelişmiş yavru doğar. Yeni doğmuş yavruların da zehir dişleri var­dır. Çıngıraklı yılanlar da bütün yılanlar gibi çok sıcağa ve çok soğuğa dayanamaz. Sıcakta barınaklarına sığınır, kışın da taşların arasın­da, kaya yarıklarında hep birlikte kış uykusu­na yatarlar.
ABD'nin güney kesimlerinde bulunan Crotalus adamanteus 2 metreyi aşan uzunluğu ve 15,5 kilograma varan ağırlığıyla zehirli yılan­ların en irilerinden biridir. Zehri öldürecek kadar güçlü olan bu çıngıraklı yılanın zeytin yeşili ya da kahverengi gövdesinde, sırtından karnına kadar baklava dilimi biçiminde koyu renk lekeler vardır. ABD'nin güneybatısında­ki çöllük bölgelerde yaşayan boynuzlu çıngı­raklı yılanın (Crotalus cerastes) gözlerinin üzerindeki iri pullar boynuz gibi iki çıkıntı yapar. Uzunluğu 75 cm kadar olan bu yılanın koyu lekelerle süslü derisi soluk kahverengi ya da sarıdır. Boynuzlu yılanın öbür türlerinkine benzemeyen ilginç bir sürünme hareketi vardır. Gövdesini önce çöreklenir gibi kıvırıp sonra açarak verevlemesine ilerlerken kumla­rın üzerinde J harfine benzeyen tipik bir iz bırakır. Çizgili çıngıraklı yılan (Crotalus horridus) ABD'nin doğu ve orta bölgelerinde bulunan bir türdür. En zehirli ve tehlikeli çıngıraklı yılanlar ise Meksika'daki Crotalus basiliscus ile Güney Amerika'nın tek çıngı­raklı yılanı olan Crotalus durissus türleridir.

Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi & MsXLabs

Çıngıraklı Yılan

Çıngıraklıyılangillerden, zehirli bir sürüngen (Cretalus horridus). 1,5-2 m uzunluğundadır. Rengi sarımsı kahverengidir. Deri değiştirdiğinde, kuyruğunda boynuzsu bir çıkıntı görülür. Amerika kıtasında yaşar. Kuyruğunun ucunda biriken ölü (cansız) derilerin, kuyruğunu hızla titreştirdiğinde birbirine sürtünmesinden çıngırağa benzer bir ses çıkardığı için bu adı almıştır.