Çit (Çıt) Kuşugiller (Troglodytidae)
VIP VIP Üye
Çit Kuşugiller (Troglodytidae)
MsXLabs.org & Temel Britannica
Çit kuşugiller ya da çıt kuşugiller (Troglodytidae), ötücü kuşlar takımına ait bir familyadır.
Neotropik, Nearktik, Paleaarktiklerde dağılım gösterirler. Ormanlarda ve çalılıklarda görülürler. Besinleri eklembacaklılardır. Yere yakın küre şeklinde yuvalar yaparlar. Ayrıca uyumak için de yuva yaparlar. Kısa boylu, kısa kuyruklu, kanatları kısa ve küt, burun delikleri çıplak olan kuşlardır. Gaga ince ve hafifçe kıvrıktır. Parmaklar dallara tutunacak şekilde gelişmiştir. Kuluçka sırasında erkek uyuma yuvasında kalır.
Bilimsel Sınıflandırma
Çıtkuşları çalıların ve başka bitkilerin arasında, toprağa yakın yerlerde sıçrayarak dolaşan çok hareketli kuşlardır. Otların arasına gizlendikleri için pek ortalıkta görünmezler. Ama adlarının kökeni olan "çıt-çıt-çıt" biçimindeki melodik ve tekdüze ötüşleri kolayca ayırt edilir. Çıtkuşu kaya çatlaklarını, ağaçların dallarını, kabuklarını ve yapraklarını inceden inceye gözden geçirir; çünkü başlıca yiyeceği olan böcekler ve örümcekler buralarda yaşar. Rahatsız edildiğinde bir sarmaşık ya da çalılıktan ötekine geçen çıtkuşu aynı zamanda çok da meraklıdır. Bu yüzden kolayca kaçmaz; kuyruğunu iyice havaya dikip başını aşağı yukarı sallayarak, kendisini rahatsız edeni dikkatle izler. Bu arada azarlayıcı seslerle öter.
Bazı çıtkuşları yuvalarını oyuklara, kaya çatlaklarına ve başka kuşların yuvalarına yaparlar. Bazıları da yosun, kuru ot, yaprak ve başka bitki parçalarını kullanarak, bir yanında girişi olan kubbeli güzel yuvalar kurarlar. Dişi kuş yuvaya 2-10 yumurta bırakır ve yılda üç-dört kez kuluçkaya yatabilir. Yavrular genellikle iki haftalık olduklarında yuvadan ayrılırlar.
Familyanın Eskidünya'da da bulunan tek türü bayağı çıtkuşudur (Troglodytes troglodytes). Yaklaşık 10 cm uzunluğunda tombul gövdeli bir kuş olan bu tür genellikle orman altı bitki örtüsünce zengin olan ağaçlık bölgelerde yaşar. Türkiye'nin yerli kuşlarındandır; Karadeniz ve Marmara bölgelerindeki ormanlarda çok yaygındır. Az olmakla birlikte Akdeniz ve Ege bölgelerinde de görülür; İç ve Doğu Anadolu'da ise çok seyrek olarak rastlanır.
ABD'de ve Meksika çöllerinde yaşayan kaktüs çıtkuşu (Campylorhynchus brunneicapillus) kaktüs dikenlerinin dibine ince dallar ve otlardan para kesesi biçiminde bir yuva yapar. Böylece tehlikelere karşı yavrularının güvenliğini sağlar. Kaktüs çıtkuşu 20 santimetreyi bulan uzunluğuyla en iri türlerden biridir. Ev çıtkuşu (Troglodytes aedon) ise yaklaşık 12 cm uzunluğundadır. Tüyleri bozumsu kahverengi üstüne çizgili olan bu kuş Amerika kıtasının hemen her bölgesinde bulunur.
İngiltere ve İrlanda'da, kuşların kralı olabilmek için çıtkuşu ile kartalın yarıştığını anlatan bir efsane vardır. Efsaneye göre iki kuş, hangisi daha yükseğe uçarsa yarışı onun kazanacağı konusunda anlaşmışlar. Kartal çok yükseklere uçmuş; ama tam yarışı kazanacağı sırada, sırtında oturan çıtkuşu havalanarak kartalın başı üzerinde uçmaya başlamış. Böylece yarışı kazanan çıtkuşu bütün kuşların kralı olmuş.
MsXLabs.org & Temel Britannica
Sponsorlu Bağlantılar
Çit kuşugiller ya da çıt kuşugiller (Troglodytidae), ötücü kuşlar takımına ait bir familyadır.
Neotropik, Nearktik, Paleaarktiklerde dağılım gösterirler. Ormanlarda ve çalılıklarda görülürler. Besinleri eklembacaklılardır. Yere yakın küre şeklinde yuvalar yaparlar. Ayrıca uyumak için de yuva yaparlar. Kısa boylu, kısa kuyruklu, kanatları kısa ve küt, burun delikleri çıplak olan kuşlardır. Gaga ince ve hafifçe kıvrıktır. Parmaklar dallara tutunacak şekilde gelişmiştir. Kuluçka sırasında erkek uyuma yuvasında kalır.
Bilimsel Sınıflandırma
- Alem: Animalia (Hayvanlar)
- Şube: Chordata (Kordalılar)
- Sınıf: Aves (Kuşlar)
- Takım: Passeriformes (Ötücü kuşlar)
- Familya: Troglodytidae (Çit kuşugiller), Swainson, 1832
- Cinsler:
- Odontorchilus
- Salpinctes
- Microcerculus
- Campylorhynchus
- Catherpes
- Hylorchilus
- Thryomanes
- Thryothorus
- Cinnycerthia
- Cantorchilus
- Thryophilus
- Pheugopedius
- Cyphorhinus
- Uropsila
- Thryorchilus
- Henicorhina
- Troglodytes
- Cistothorus
- Ferminia
- Cinsler:
- Familya: Troglodytidae (Çit kuşugiller), Swainson, 1832
- Takım: Passeriformes (Ötücü kuşlar)
- Sınıf: Aves (Kuşlar)
- Şube: Chordata (Kordalılar)
Çıtkuşları çalıların ve başka bitkilerin arasında, toprağa yakın yerlerde sıçrayarak dolaşan çok hareketli kuşlardır. Otların arasına gizlendikleri için pek ortalıkta görünmezler. Ama adlarının kökeni olan "çıt-çıt-çıt" biçimindeki melodik ve tekdüze ötüşleri kolayca ayırt edilir. Çıtkuşu kaya çatlaklarını, ağaçların dallarını, kabuklarını ve yapraklarını inceden inceye gözden geçirir; çünkü başlıca yiyeceği olan böcekler ve örümcekler buralarda yaşar. Rahatsız edildiğinde bir sarmaşık ya da çalılıktan ötekine geçen çıtkuşu aynı zamanda çok da meraklıdır. Bu yüzden kolayca kaçmaz; kuyruğunu iyice havaya dikip başını aşağı yukarı sallayarak, kendisini rahatsız edeni dikkatle izler. Bu arada azarlayıcı seslerle öter.
Bazı çıtkuşları yuvalarını oyuklara, kaya çatlaklarına ve başka kuşların yuvalarına yaparlar. Bazıları da yosun, kuru ot, yaprak ve başka bitki parçalarını kullanarak, bir yanında girişi olan kubbeli güzel yuvalar kurarlar. Dişi kuş yuvaya 2-10 yumurta bırakır ve yılda üç-dört kez kuluçkaya yatabilir. Yavrular genellikle iki haftalık olduklarında yuvadan ayrılırlar.
Familyanın Eskidünya'da da bulunan tek türü bayağı çıtkuşudur (Troglodytes troglodytes). Yaklaşık 10 cm uzunluğunda tombul gövdeli bir kuş olan bu tür genellikle orman altı bitki örtüsünce zengin olan ağaçlık bölgelerde yaşar. Türkiye'nin yerli kuşlarındandır; Karadeniz ve Marmara bölgelerindeki ormanlarda çok yaygındır. Az olmakla birlikte Akdeniz ve Ege bölgelerinde de görülür; İç ve Doğu Anadolu'da ise çok seyrek olarak rastlanır.
ABD'de ve Meksika çöllerinde yaşayan kaktüs çıtkuşu (Campylorhynchus brunneicapillus) kaktüs dikenlerinin dibine ince dallar ve otlardan para kesesi biçiminde bir yuva yapar. Böylece tehlikelere karşı yavrularının güvenliğini sağlar. Kaktüs çıtkuşu 20 santimetreyi bulan uzunluğuyla en iri türlerden biridir. Ev çıtkuşu (Troglodytes aedon) ise yaklaşık 12 cm uzunluğundadır. Tüyleri bozumsu kahverengi üstüne çizgili olan bu kuş Amerika kıtasının hemen her bölgesinde bulunur.
İngiltere ve İrlanda'da, kuşların kralı olabilmek için çıtkuşu ile kartalın yarıştığını anlatan bir efsane vardır. Efsaneye göre iki kuş, hangisi daha yükseğe uçarsa yarışı onun kazanacağı konusunda anlaşmışlar. Kartal çok yükseklere uçmuş; ama tam yarışı kazanacağı sırada, sırtında oturan çıtkuşu havalanarak kartalın başı üzerinde uçmaya başlamış. Böylece yarışı kazanan çıtkuşu bütün kuşların kralı olmuş.
Tanrı varsa eğer, ruhumu kutsasın... Ruhum varsa eğer!
