İbnülemin Mahmut Kemal İnal
Ziyaretçi
Sponsorlu Bağlantılar
İbnülemin Mahmut Kemal İnal
İbnülemin Mahmut Kemal İnal (1870-1957) Türk yazar, tarihçi, edebiyat tarihçisi, müzeci ve tasavvuf adamı.
1870 yılında İstanbul‘da doğmuştur. Babası Mühürdar Mehmed Emin Paşa'dır. Şehzade Rüşdiyesi'ni bitirdikten sonra bir süre Mülkiye ve Hukuk Mekteblerine devam etmiş, rahatsızlığı sebebiyle buraları bitiremeden ayrılmış, özel hocalar ile medrese derslerine devam ederek kendini yetiştirmiştir. Uzun yıllar boyunca Sadrazam Said Paşa'nın sır kâtipliğini yapmış, Sadaret Mektubî Kaleminde başladığı memuriyet hayatına Teftiş-i Islahat Komisyonu Başkitabeti'yle devam etmiştir. 1909 senesinde Sultan II. Abdülhamit'in hal'inden sonra saraya verilmiş olan jurnalleri tasnif ve imha ile görevlendirilen komisyonun başına getirilmiş ve bu sıfatla Yıldız Sarayı evrakını inceleme imkânını bulmuştur. 1914'te Evkaf-ı İslamiye Müzesini (şimdiki adıyla Türk ve İslam Eserleri Müzesi) kurmakla görevlendirilmiştir. 1916'da Şura-yı Devlet azalığına, 1921'de Osmanlı devletinin resmi yayın organı olan Takvim-i Vekâyi gazetesi müdürlüğüne, 1922'de Divan-ı Hümayun Beylikçiliği'ne atanmıştır. İstanbul Hükümeti yıkılınca Bab-ı Alî'deki görevi sona ermiştir.
1923'de Tarih-i Osmanî Encümeni azalığına seçilmiş, Mayıs 1924'de Vesaik-i Tarihiye Tasnif Encümeni'nin başına getirilmiştir. İbnülemin Mahmud Kemal İnal'ın başmemur unvanıyla başkanlığında tasnıf başlamış ve Mayıs 1926 senesine kadar devam etmiştir. Bugün Osmanlı Arşivi'nde İbnülemin'in kendi adıyla zikredilen katalog 29 ciltten oluşmaktadır ve orijinal haliyle araştırmaya açıktır. Hazine-i Evrak 1927'de Başvekâlet Osmanlı Arşivi'ne devredilince Tasnif Heyeti lağvedilmiş, İbnülemin'in buradaki görevi de sona ermiştir. Aynı yıl kurucularından olduğu İslam Eserleri Müzesi'nin müdürlüğüne tayin edilmiş, 1935'de emekli oluncaya kadar bu görevde kalmıştır. İbnülemin Mahmud Kemal İnal, bu görevlerin yanı sıra Kütüphaneler Tasnif İşleri Müşavirliği ile İslam Ansiklopedisi Müşavirliklerinde de bulunmuştur.
Yaşamının son dönemlerinde Vefa'daki evi muhafazakâr fikir adamları ve şairler için bir tür meclis niteliğini kazanmış, İbnülemin'in son devir Osmanlı erkân ve ricali hakkındaki olağanüstü geniş malumatı ve kendine özgü fikirleri kendisinden genç kuşakların mensuplarınca da takdir edilmiştir. 1930'da yayımlanan Son Asır Türk Şairleri adlı eseri, son dönem Osmanlı entelijensiyası hakkında benzersiz zenginlikte bir gözlem ve anekdot hazinesidir. 1940-1953 arasında 14 cilt olarak yayımlanan ve son 37 Osmanlı sadrazamının ayrıntılı terceme-i hallerini içeren Osmanlı Devrinde Son Sadrıazamlar, modern Türk tarihçiliğinde eşi bulunmayan bir siyasi vukuf ve psikolojik hikmet abidesidir. Ancak İbnülemin'in kullandığı son derece ağdalı, hatta eksantrik Osmanlıca, her iki eserin hakettikleri etki ve yaygınlığa ulaşmalarını bir ölçüde engellemiştir.
1953 yılında, hayatı boyunca topladığı kitap, yazı ve levha koleksiyonunu ve yirmi dosya kadar tutan vesikalarını İstanbul Üniversitesi'ne bağışlamıştır. 1957'de İstanbul'da vefat eden İbnülemin Mahmud Kemal İnal, Merkez Efendi Mezarlığı'na defnedilmiştir.
YAŞANTISINDAN BAZI KESİTLER
Bazı Amerikalı ilim adamları, şöhretini duydukları üstadı ziyaret etmek için İstanbul’a gelirler. Tanışma ve konuşma faslı biraz ilerledikten sonra misafirler, Kanunî dönemiyle ilgili bazı araştırma yaptıklarını, bu konu hakkında bilgi topladıklarını söylerler. Mahmud Kemal Bey, verdiği bilgilerle Amerikalıları son derece şaşırtır. Anlattıkça coşar, coştukça anlatır. Bunlar Kanunî döneminde yaşamış şairlerden birinin el yazısını görmek isterler. İbnülemin tercümana “ayağın temiz mi?” diye sorar. Tabii ki tercüman şaşırır. O şaşkınlığını sürdüre dursun Mahmut Kemal:
- “Eğer ayağın temiz değilse şu kanepenin üstüne bir kağıt koy, üstüne bas, üçüncü raftaki altıncı kitabı indir, yirmi beşinci sayfasını aç bak. Aradığınız yazıyı orada bulacaksınız.” der.
Beyanlara göre oldukça zengin bir kütüphaneye sahip olan Mahmud Kemal Bey’in, aynı zamanda kitapların içeriğine hâkim olduğunu bu olayla anlamış oluyoruz. Eser vermek, büyük olmak kolay değil. Çalışmak ve okumakla mümkün oluyor.
VEFATI
İbnülemin her kendisini tanıyanın bildiği gibi, kendine mahsus bir adamdı. Süleyman Nazif Bey onun için:
“Ne kendi kimseye benzer, ne kimse kendisine”
demiş. Bunu işiten Yahya Kemal de şu beyti söylemiştir:
“Hezar gıbta o derr-i kadîm efendisine
Ne kendi kimseye benzer, ne kimse kendisine”
Evet nev-i şahsına münhasır bu büyük insan her fani gibi 87 yıllık uzun ömrünü tamamladı ve 24 Mayıs 1957 yılında hakkın rahmetine kavuştu.
Bütün canlılığı ile ayakta kalan zihnî melekelerine ve sarsılmaz gayretine mukabil 87 yıllık ömrü sadece öğrenmek, araştırmak ve memlekete hizmet vermekle geçiren, arkasında abide eserler bırakan İbnülemin’in vefatı, birçok kesimde teessürle karşılandı.
Gayreti, çalışması ve tavizsiz tavırlarıyla nümune-i imtisal teşkil eden bu büyük insana Allah’tan rahmet diliyorum.
Eserleri
Kemalü'l-Hikme, Kemalü'l-İsmet, Kemalü'l-Meşahir, Tarihçe-i Evkaf ve Teracim-i Ahval-i Nüzzar, Son Asır Türk Şairleri, Osmanlı Devrinde Son Sadrıazamlar (Kemalü's-Sudur), Son Hattatlar (Kemalü'l-Hattatîn), Hoş Sadâ, Divan-ı Galib, Menakıb-ı Hünerveran, Tuhfe-i Hattatîn.
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Biyografi Konusu: İbnülemin Mahmut Kemal İnal nereli hayatı kimdir.
