Hellmut Ritter

RİTTER Hellmut

alman doğubilimci
(Hess lichtenau, 1892 - Frankfurt 1971).

Öğrenimini Halle üniversitesinde Cari Brockelmann, Strasbourg'ta Th. Nöldeke gibi ünlü alman doğubilimcilerinin yanında tamamladıktan sonra Hamburg Üniversitesi 'nde C. H. Becker’ın asistanı oldu (1914). Öğrenimi sırasında türkçe, arapça ve farsça dışında ibranice ve süryaniceyı de öğrendi 1914’te askere alınarak İstanbul'a geldi.

Bir süre sonra Irak cephesinde von der Goltz, ardından Filistin cephesi komutanı general von Falkenheim'ın maiyetine verildi. Savaş sırasında da bilimsel araştırmalarını sürdürdü. Savaştan sonra Hamburg Üniversitesı’nde ordinaryüs profesörlüğe atandı (1919] Daha sonra alman doğubilimcilerinin İstanbul şubesi müdürü oldu (1927) Türkiye'deki üniversite reformunda (1933) getirildiği İstanbul Üniversitesi arap-fars filolojileri bölümü profesörlüğünde 1949’a kadar kaldı.

Bu süre içinde birçok öğre tim üyesi yetiştirdi; Türkiye’ye Doğu araştırmalarında bilimsel metin yayımı ve inceleme yöntemlerini getirdi. 1949’dan sonra uzun yıllar Frankfurt am Main Üniversitesi'nde doğubilim dersleri verdi. Başlıca yapıtları; çeşitli tarihlerde almanca ve resimli olarak yayımlanan karagöz ile ilgili Karagös. Türkische Schattenspiele (3 cilt, 1924), İslam edebiyatı ile ilgili yazın sanatlarından söz eden Abdülkahir el -Cürcani'nin Esrar ü/-be/aga'sının Die Geheimnisse der \Vorfkunsl adıyla almanca çevirisi (1959),

Mesnevi’nin başındaki on sekiz beyitte adı geçen ney çalgısının niteliği ve tarihsel gelişimini tonu edinen Das Proömium des Matnawi-i Mawlawi (1939), mevlevi müziği hakkında Der Reigen der tanzenden Demische (1938), Meviana ve çevresindekilerden söz eden Mawlana Galaladdin Rumi und sein Kreis (1942), Attar'ın bütün yazılarını tanıtan Das meer der seele (Leıden. 1955).

Ritter Hellmut

(d. 27 Şubat 1892, Hessisch Lichtenau - ö. 19 Mayıs 1971, Oberursel, Taunus),
İslam araştırmalarıyla tanınan Alman Doğubilimci.

Halle-Wittenberg Martin Luther Üniversitesi’nde öğrenim gördü. Hamburg Üniversitesi’nde asistan (1914), I. Dünya Savaşı sonrasında profesör (1919) oldu ve Doğu dilleri dersleri verdi. Alman Doğubilim Araştırmaları Derneği’nce İstanbul’a gönderildi (1926). 1933 Üniversite Reformu’ndan sonra İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arap ve Fars filolojilerinde profesör olarak çalıştı (1936-48). II. Dünya Savaşı’ndan sonra Doğu araştırmalarını geliştirmek amacıyla Uluslararası Doğu Araştırmaları Derneği’ni kurdu. Bu derneğin yayın organı olarak Leiden’de yayımlanan Oriens dergisini yönetti (1948-58). Frankfurt Johann Wolfgang Goethe Üniversitesi’nde Doğu dilleri profesörlüğü yaptı (1948-60). Bir süre Beyrut Amerikan Üniversitesi’nde Arap filolojisi dersleri verdi.

Ritter, Alman Doğubilim Araştırmaları Derneği’nin yardımıyla İstanbul’da “Bibliotheca Islamica” adlı bir yayın dizisi yayımladı. Eş’ari gibi bilginler ile Nizamî ve Attar gibi şairlerin yapıtlarını bilimsel yöntemlerle yayıma hazırladı. Yönetimine katıldığı Der İslam dergisinde pek çok araştırması yayımlandı. Mevlânâ Celaleddin Rumi’nin yanı sıra Mevlevi müziği ve ney gibi konularda da yazılar yazdı. Karagöz oyunlarıyla ilgili çalışmalannı Karagös-Türkische Schattenspiele (1924-53, 3 cilt; Karagöz-Türk Gölge Oyunları) adlı yapıtında toplamıştır. Öbür yapıtları arasında Der Reigen der tanzenden Derwische (1938; Mevlevi Semaları), Das Proömium des Matnawi-i Mawlawi (1939; Mevlevi Mesnevisinin Girişi), “Mawlana Galaladdin Rumi und sein Kreis” (1942; ”Mevlânâ Celaleddin Rumi ve Etrafındakiler”, 1940, 42), Das Meer der Seele (1955; Ruhların Denizi) sayılabilir.