Arama

Zambak (Lilium)

Güncelleme: 24 Aralık 2008 Gösterim: 8.873 Cevap: 1
BrookLyn - avatarı
BrookLyn
Kayıtlı Üye
24 Aralık 2008       Mesaj #1
BrookLyn - avatarı
Kayıtlı Üye
Zambak
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Sponsorlu Bağlantılar

800px Lil ciliatum 01Infl Tuerkei KC3BCmbet 85

Zambak (Lilium), zambakgiller (Liliaceae) familyasının Lilium cinsinden genellikle soğan ile üreyen mevsimlik çiçekli bitkilerin adıdır. Zambakgiller familyasında bu cinse ait 110 civarında bitki türü vardır. Genellikle bahçe ve süs bitkisi olarak kullanılır, bazı soğanlı türleri de insanlar tarafından yenilebilir. Bu cinse ait zambak türü asıl zambaktır, isminde zambak geçen başka bitkilerde olmasına rağmen onlar diğer gruplara aittir. Zambak bitkisinin çiçekleri kimi ülke mutfaklarında besin olarak tüketilmektedir.

Bilimsel sınıflandırma
  • Alem: Plantae (Bitkiler)
    • Şube: Magnoliophyta (Kapalı tohumlular)
      • Sınıf: Liliopsida (Bir çenekliler)
        • Takım: Liliales
          • Familya: Liliaceae (Zambakgiller)
            • Cins: Lilium
Türler
Tanınan bazı türler:
  • Lilium albanicum
  • Lilium amabile
  • Lilium amoenum
  • Lilium anhuiense
  • Lilium arboricola
  • Lilium auratum – Altın ışınlı Japon zambağı
  • Lilium bakerianum
  • Lilium bolanderi
  • Lilium bosniacum - Bosna zambağı
  • Lilium brevistylum
  • Lilium brownii
  • Lilium bulbiferum – Portakal zambağı
  • Lilium callosum
  • Lilium canadense – Kanada zambağı
  • Lilium candidum – Meryemana zambağı
  • Lilium carniolicum
  • Lilium catesbaei
  • Lilium cernuum
  • Lilium chalcedonicum – Sarıklı zambak
  • Lilium columbianum
  • Lilium concolor
  • Lilium dauricum
  • Lilium davidii
  • Lilium distichum
  • Lilium duchartrei
  • Lilium fargesii
  • Lilium floridum
  • Lilium formosanum
  • Lilium grayi
  • Lilium habaense
  • Lilium hansonii
  • Lilium heldreichii
  • Lilium henrici
  • Lilium henryi – Henry zambağı
  • Lilium huidongense
  • Lilium humboldtii – Humboldt zambağı
  • Lilium iridollae
  • Lilium jankae
  • Lilium jinfushanense
  • Lilium kelleyanum
  • Lilium kelloggii
  • Lilium lancifolium (L. tigrinum) – Kaplan zambağı
  • Lilium lankongense
  • Lilium ledebourii
  • Lilium leichtlinii
  • Lilium leucanthum
  • Lilium lijiangense
  • Lilium longiflorum – Paskalya zambağı
  • Lilium lophophorum
  • Lilium maritimum
  • Lilium martagon – Martagon zambağı
  • Lilium matangense
  • Lilium medeoloides
  • Lilium medogense
  • Lilium michauxii – Carolina zambağı
  • Lilium michiganense – Michigan zambağı
  • Lilium monadelphum
  • Lilium nanum
  • Lilium neilgherrense
  • Lilium nepalense
  • Lilium occidentale
  • Lilium orientale
  • Lilium oxypetalum
  • Lilium papilliferum
  • Lilium paradoxum
  • Lilium pardalinum – Panter zambağı
  • Lilium parryi
  • Lilium parvum
  • Lilium philadelphicum – Odun zambağı
  • Lilium pinifolium
  • Lilium pomponium
  • Lilium primulinum
  • Lilium pumilum – Kore zambağı
  • Lilium pyrenaicum
  • Lilium pyrophilum
  • Lilium regale – Regal zambağı
  • Lilium rhodopaeum
  • Lilium rosthornii
  • Lilium rubescens
  • Lilium saccatum
  • Lilium sargentiae
  • Lilium sempervivoideum
  • Lilium sherriffiae
  • Lilium souliei
  • Lilium speciosum – Japon zambağı
  • Lilium stewartianum
  • Lilium sulphureum
  • Lilium superbum
  • Lilium taliense
  • Lilium tianschanicum
  • Lilium tsingtauense
  • Lilium wallichianum
  • Lilium wardii
  • Lilium washingtonianum
  • Lilium wenshanense
  • Lilium xanthellum
  • Lilium gloriosoides

BrookLyn - avatarı
BrookLyn
Kayıtlı Üye
24 Aralık 2008       Mesaj #2
BrookLyn - avatarı
Kayıtlı Üye
Zambak

Sponsorlu Bağlantılar
zambak2bw7

Çok eskiçağlardan beri, eşsiz güzellikteki çiçekleriyle en sevilen süs bitkileri arasında yer alan zambakların (Lilium) 90 kadar türü vardır. Lale ve sümbül gibi zambakgiller (Liliaceae) familyasının üyesi plan bu türlerin tümü toprakaltında geliştirdikleri soğanlardan büyür. Birbiri üstüne kapanan etli pul yapraklardan oluşmuş bu soğanlardan çıkan dik gövdelerinin ucunda tek tek yada öbekler halinde iri çiçekler açar. Zambak çiçekleri birbirinin tıpatıp aynı olan alımlı üç taçyaprak ile üç çanakyaprak, altı erkekorgan ve üç gözlü bir dişiorgan içerir.

Zambak türleri içinde belki de en iyi tanınanı beyaz zambak yada mis zambağıdır (Lilium candidum). 1,5 metreye kadar boylanabilen bu türün huni biçimli iri, beyaz çiçekleri vardır. Bu hoş kokulu ve alımlı çiçeklerinden ötürü bitki eskiçağlarda bile çok sevilmiş ve çeşitli mimari bezemelere konu olmuştur. Örneğin, Girit'teki yaklaşık İÖ 1600'lerden kalma Knossos Sarayı'nda iç duvarları beyaz zambak resimleri süsler. Gösterişli zambak türlerinin çoğu Japonya kökenlidir. Bunlardan altın çizgili zambak (Lilium auratum), ortası san çizgili ve koyu mor benekli sarımsı beyaz çiçekler açar. Lilium regale iç yüzü beyaz, dış yüzü pembe çiçekleriyle oldukça ilginç bir türdür. Japon zambaklarının san, kırmızı ve turuncu çiçekli çok değişik türleri de vardır. Alpler'de, Avrupa'nın güneyinde, Türkiye'de ve Kafkasya'da ise türkalacası (Lilium martagon) denen yaygın bir zambak türüne rastlanır. Doğada kendiliğinden büyüyen yabanıl zambaklar çoğunlukla dağ yamaçlarında yada orman içlerindeki iyi akaçlanmış topraklarda yetişir. Bu yüzden, bahçe zambaklarının da iyi akaçlanmış yerlere dikilmesi ve yalnızca çok kuru havalarda sulanması gerekir. Zambaklar genellikle yarı gölgeli ve rüzgârdan korunmuş yerleri sever. Zambak soğanları çoğunlukla sonbaharda ya da ilkbaharda ekilir. Soğanlar toprağa yerleştirildikten sonra çevresi kumla doldurulmalıdır. Zambak soğanlarını oluşturan pul yaprakların bazılarının dibinden çıkan yavru soğancıklar yeni bitki üretmekte kullanılır. Zambaklar tohumdan da üretilebilir, ama bu yolla çok geç çiçeklenir. Gerçek bir zambak türü olmadığı halde halk arasında, yanlışlıkla zambak denen başka bitki türlerine de rastlanır. Örneğin, süsenler bunların başında gelir. Kumzambağı gibi bazı bitkilere ise çiçeklerinin benzerliğinden ötürü zambak adı yakıştırılmıştır.

Ayrıca Bknz

Zambak ve Sağlık için Faydaları

Kaynak: MsXLabs.org & Temel Britannica

Son düzenleyen asla_asla_deme; 21 Mayıs 2010 12:22

Benzer Konular

7 Şubat 2010 / Misafir Ziraat
26 Mayıs 2015 / Jumong Taslak Konular
16 Şubat 2010 / _KleopatrA_ Botanik
1 Şubat 2016 / Safi X-Sözlük