Vergi nedir, kaç çeşit vergi vardır?

Vergi nedir, kaç çeşit vergi vardır?

Vergi nedir

Vergiler, devletlerin en önemli gelir kay­nağıdır. Vergiler hükümetler tarafından, yasaları ve kuralları uygulamak, savunma hiz­metlerini yerine getirmek, yollar, okullar, hastaneler yapmak ve genel olarak ülkeyi ya da yerel topluluğu yönetmek için yapılan harcamaları karşılamak üzere toplanır. Vergi­ler doğrudan merkezi devlete ya da yerel yönetimlere ödenebilir.

Günümüzde vergiler para ile ödenmekte­dir. Ama geçmişte sık sık mal ya da hizmet olarak ödendiği de olurdu. Örneğin çiftçile­rin, ürünlerinin bir bölümünü devlete verme­leri genel bir uygulamaydı. Öteki vergi yü­kümlüleri birkaç haftalığına orduya katılabilir ya da yeni yol ve bina yapımında devlet için ücretsiz çalışabilirlerdi. Böylece, vergilerini parayla değil, hizmet ederek öderlerdi.

Değişik ülkelerde insanların ödedikleri ver­giler arasında oldukça büyük farklar vardır. 1980'lerin sonunda toplam vergi gelirleri İs­veç'te ulusal gelirin yaklaşık yüzde 45'ine ulaşmışken, bu oran İngiltere'de yüzde 38, ABD'de yüzde 18, Japonya'da yüzde 26, Türkiye'de ise yüzde 15 olmuştur. Oranlar arasındaki bu büyük farklılığın nedeni, devle­tin mal ve hizmet sağlanmadaki payının ülke­den ülkeye değişmesidir. Örneğin, bazı ülke­lerde devlet parasız eğitim sağlarken, bazıla­rında eğitim paralıdır. Ayrıca, her devletin yaşlılara, hastalara, sakatlara ve işsizlere yap­tığı ödemeler de farklıdır. Transfer ödemeleri olarak adlandırılan bu ödemelerle vergi yü­kümlülerinden alınan paralar gereksinimi olan toplum üyelerine aktarılır.

Bazı devletler, eğitim ve sağlık hizmetlerini de içerecek biçimde, tüm mal ve hizmetlerin sağlanmasını özel sektöre bırakmayı yeğler. Özel şirketler bu hizmetleri para karşılığında sağlar. Aynı zamanda, hastalık ya da bir kaza sonucu tıbbi bakım için gerekli parayı ya da çalışılmayan sürede ücretlerin ödemesini sağ­layan özel sigorta şirketleri de vardır. Çoğun­lukla bu mallar, hizmetler ve transfer ödeme­leri devletin ve özel sektörün her ikisince de karşılanır. Böylece, bir ülkede devlet okulları ile özel okullar ve devletten alınan emekli aylığı ile özel sektörden alınan emekli aylığı birlikte bulunabilmektedir.

Vergilerin Kökeni ve Amaçları

Vergi koymanın nedenleri zaman içinde de­ğişmiştir. Eski dönemlerde, halktan vergi almanın başlıca nedeni savaşların ve hüküm­darın giderlerini karşılamaktı. Ülkeler büyü­yüp imparatorluklar geliştikçe, yönetim ve denetim için de para gerekir oldu. Aynı dönemde, yönetimler kamu yapılan da yap­tırmaya başladılar. Bu yapıların bir bölümü yalnızca hükümdarın gücünü göstermekle kalmıyor, dinsel bir anlam da taşıyordu. Bunların en iyi örneklerinden biri de Mısır Piramitleri'dir. Roma amfitiyatroları ve hamamları gibi başka bazı yapılar ise halkın kullanımına açıktı. Günümüzde, vergi gelirle­rinin genel olarak, halkın yararlandığı hizmet­lere harcanması olağan bir uygulamadır.

Öte yandan, hükümetler ulusal gelirin bi­reyler arasında bölüşümü yani gelir dağılımı ile de ilgilidir. Vergileme ile sağlanan gelir, bir grup insandan (genellikle, varlıklılardan) bir başka gruba (genellikle, geliri az olanlara) gelir aktarımında kullanılır. Yardıma gereksinimi olan insanlara yapılan ödemelerin ilk örneği, İngiltere'de Kraliçe Elizabeth döneminde (1558–1603) çıkanları Yoksullara" Yardım Yasası'dır. Daha sonraları, 1889'da ilk olarak Almanya bütün işçileri kapsayan bir emeklilik tasarısı hazırlamıştır.

Vergilemenin bir başka amacı da, "lüks" olarak değerlendirilen belirli mallar üzerine yüksek vergiler koyarak ek kaynak sağlamak­tır. Örneğin, bazı ülkeler alkollü içkilerden ve sigaradan yüksek vergi alır. Sigara ve alkollü içki fiyatım yükselten bu vergiler, aynı za­manda, insanların sağlığa zararlı bu malları daha az satın almasını sağlar. Ama bu tip vergilerden, alım gücü yüksek olan varlıklı kişilerden çok yoksullar etkilenir.

Vergi türleri nelerdir?
Vergiler, dolaylı vergi ve dolaysız vergi olarak genel bir şekilde ikiye ayrılır.

Dolaylı vergi; kişilerin devletten bir hizmet almaları veya bir malı satın almaları sonucunda meydana gelir. Örneğin; oturduğun semtin marketinden aldığın çikolata ve meyve sularını alırken bile, devlete belli bir oranda vergi ödersin. Bu vergileri, K.D.V. ve Tekel vergisi olarak da sayabilirsin.

Dolaysız vergi ise, ticaret ile uğraşanların kazandıklarından veya bir iş yerinde ücretli olarak çalışan memur ve işçilerin ücret ve maaşlarından kesilen vergidir. Bir örnek gerekirse, anne veya babanın çalıştığı iş yerlerini düşünebilirsin. Devlet, anne ve babanın her ay aldığı maaşın belirli bir oranı kadar vergi alır. Devlet, bu vergileri çalışan ve maaşı olan her vatandaşından keser.

Vergi ödemenin yararları nelerdir?
Aynı ülkede yaşayan, devletin sunduğu hizmetlerden yararlanan vatandaşlar olarak hepimizin devlete vergi ödemesi gerekir. Bu ödediğimiz vergiler ile devlet bizlere çeşitli olanaklar sağlamaktadır. Devlet, vatandaşlarının çok daha rahat yaşayabilmesi için, biz vatandaşlardan aldığı vergiler ile halkına çeşitli kullanım olanakları yaratır. Bu olanakları, eğitim aldığın okulu yaptırmak, kullandığın suyu veya televizyon seyredebilmen için harcadığın elektriği evine getirmek olarak sayabiliriz. Vergi ödemek, bir ülkede yaşayan her vatandaşın en kutsal görevlerinden biridir. Devletin de bu vergilerden topladıklarıyla en iyi şekilde hizmet sunması da, vatandaşlarına karşı yerine getirmesi gereken en önemli görevlerden biridir.

Vergi Türleri
0001 YILLIK GELİR VERGİSİ
0002 ZIRAİ KAZANÇ GELİR VERGİSİ
0003 GELİR VERGİSİ S. (MUHTASAR)
0004 GELİR GÖTÜRÜ TİCARİ KAZANÇ
0005 GELİR GÖTÜRÜ SERBEST MESLEK KAZANCI
0006 GELİR GÖTÜRÜ ÜCRET
0007 DAĞITILMAYAN KAR STOPAJI
0010 KURUMLAR VERGİSİ
0011 KURUMLAR VERGİSİ STOPAJI (KVKM24)
0012 GELİR VERGİSİ (GMSI)
0014 BASIT USULDE TİCARİ KAZANC
0015 GERÇEK USULDE KATMA DEĞER VERGİSİ
0017 GÖTÜRÜ USULDE KATMA DEĞER VERGİSİ
0020 MEP İŞTİRAKÇİSİ KURUMLAR VERGİSİ

DEVAMI Vergi Nedir?