Kontrollü ve kontrolsüz hücre bölünmesinin kanser ile ilişkisi var mıdır?

Kanser Hücreleri ile Normal Hücreler Arasındaki Fark

Her organik yaşam formu, tek bir hücreden başlar. Hücreler bir dokuyu oluşturur, dokular bir organı oluşturur ve organlar bir insanı oluşturur. Tek bir hücrenin yüz trilyon kere farklı hücrelere bölünmesi büyüme olarak adlandırılan süreçtir. Bu, vücutta meydana gelen eşsiz karmaşık bir süreçtir. Normal bir hücre, düzgün bir yaşam döngüsü ve çoğalma gerçekleştirir. Asıl soru, neden anormal hücre büyümeleri olur?

Anormal veya mutasyona uğramış hücreler kanserli hücrelerdir. Mutasyon bir organizma, virüs ya da kromozom dışı DNA ya da diğer genetik elementlerin genomunun nükleotid dizisinin sürekli değişikliğidir. Diğer bir deyişle genetik materyalin değişimidir. Bu durum belli bir hücre DNA’sının mutasyona uğramasına neden olacak farklı bir sinyal almasıyla olur. Hücreler birbirleriyle sinyal yoluyla iletişim kurarak aksiyonlarını belirlerler. Normalde bir hücre bir hata algıladığında, kendini imha eder veya vücut savunma sistemi onu ortadan kaldırır. Ama, hücre mutasyonunu tespit edilemez hale getiren bazı durumlar vardır, ve bu tespit edilemeyen mutasyona uğramış hücreler çoğalarak ve düzensiz büyüyerek kanser hücrelerini meydana getirir.

Kanser hücreleri normal hücrelerden farklıdır. Her iki hücrenin farklı karakteristiği vardır. Bu farklı karakteristikler sayesinde araştırmacılar kanser hücresi ile normal hücreyi birbirinden ayırt edebilir. Çoğu terapi ve tedavi, normal hücreleri tahrip etmeden kanser hücrelerini ortadan kaldırmayı için denemek için tasarlanmıştır.

Normal Hücreler
Normal hücreler normal vücut fonksiyonları için gerekli olan özellikleri taşır. Bu hücreler şekil ve boyut olarak farklı olabilirler. Normal hücreler vücutta yapacakları işleve göre ne tür bir hücre olacaklarsa ona göre şekillenirler. İnsan hücreleri gerçek genetik bilgiyi -DNA (deoksiribonükleik asit) ve RNA (ribonükleik asit)- içeren çekirdeği (nükleus) içerdiğinden ökaryot yapıdadır. Bu genler, tüm hücresel faaliyetlerden ve işleyişten sorumludur. Sağlıklı hücreler sadece vücudun onlara ihtiyacı olduğu durumlarda daha fazla hücre üretmek için düzenli bir şekilde bölünürler. Sağlıklı hücreler mitoz, mayoz ve hücre ölümünü (apoptozis) içeren bir yaşam döngüsünü izlerler.

Kanser Hücreleri
Kanser hücrelerinin ayrı ve belirgin iki özelliği vardır:

• Hücre büyümesinin dış sinyaller tarafından düzenlenmemesi.
• Doku istilası ve uzak bölgeleri kolonize etme kapasitesi.

Anormal hücrelerin kontrolsüz büyümesi tüm neoplazmların (ur, tümör) bir özelliğidir. Tümörler iyi huylu veya kötü huylu olabilirler.

İyi Huylu Tümör ile Kötü Huylu Tümör Arasındaki Fark

• İyi huylu tümör: Kanserli olmayan hücrelerin anormal şekilde büyüdüğü hücre büyümesidir. Vücudun diğer kısımlarını istila etmezler. Ameliyatla alınabilir ve hayati tehdit içermez.
• Kötü huylu tümör: Kanserli hücrelerin anormal şekilde büyüyüp diğer doku ve organları imha ettiği hücre büyümesidir. Kan dolaşımı ve lenf sistemi yoluyla seyahat ederek vücudun diğer kısımlarında yeni tümörler oluşturabilir. Kanserli hücrelerin vücudun bir kısmından başka bir kısmına geçme işlemi metastaz olarak bilinir.

Kanser Hücreleri ile Normal Hücreler Arasındaki Fark

Hücre Bölünme Kontrolü Bozulursa
Hücre bölünme kontrolünün ortadan kalkması sonucunda ya kanserlerde olduğu gibi aşırı hücre çoğalması ve buna bağlı hızlı hücre ölümleri, ya da hücre bölünmesinin yavaşlamasına bağlı doku kayıpları görülecektir.Yetişkin bir insanda, kan hücreleri dışında yaklaşık 1013-14 kadar hücre bulunmaktadır. Sayıları oldukça fazla olan bu yapı birimlerinde büyüklük açısından farklar da gözlenir. Örnek olarak, insanın en büyük hücresi dişi yumurta hücresi (=ovum) olup 200 μ büyüklüğündedir. Beyincikte 4 μ büyüklüğünde hücrelere rastlanırken beyinde piramidal hücreler 150 μ'a varan büyüklüktedir. Bu örnekleri genişletebiliriz. Hücre büyüklüklerinin canlıların büyüklüğü ile ilgisi yoktur. Vücut büyüklüğü hücre sayısına bağlıdır. Örnek olarak; farenin karaciğer hücresi ile filin karaciğer hücresi hemen hemen aynı büyüklüktedir. Dış görünümleri incelendiğinde her hücrenin belirli bir biçimi, büyüklüğü ve ağırlığı tanımlanır. Hücrenin kimyasal birleşimi %75-80 su, %15 protein (yapı proteinleri, enzimlen, aminoasitler) %3 yağ ve %1 elektrolitlerden oluşmuştur. Hücrenin şekli sitoplazma akıcılığı, yüzey gerilimleri ve komşu hücrelerden gelen basınç etkisi ile değişmektedir. Hücrelerin erken gelişim dönemlerindeki şekli yuvarlaktır. Organizmada örneklerini gördüğünüz şekilde, yuvarlak şeklini
koruyan hücreler olmakla beraber, yassı, prizmatik, armutsu, piramidal ve kübik şekilli hücreler de bulunmaktadır. İnsan vücudunda 200 çeşidin üzerinde hücre tipi vardır. Bunlar epitel dokusu, bağ dokusu, kas dokusu, kemik dokusu ve sinir dokusu gibi dokularda yer alırlar. Dokularda çeşitli hücre tiplerini birarada görmek de mümkündür.

Kanser (Kontrolsüz Hücre Bölünmesi)
Vücudumuzda tüm organlar hücrelerden oluşur. Hücreler vücudumuzun en küçük yapıtaşlarıdır ve ancak mikroskopla görülebilirler.
Sağlıklı vücut hücreleri (kas ve sinir hücreleri hariç) bölünebilme yeteneğine sahiptirler. En hücrelerin yenilenmesi ve yaralanan dokuların (vücut içi ve dışındaki) onarılması amacıyla bu yeteneklerini kullanırlar. Fakat bu yetenekleri de sınırlıdır. Sonsuz bölünemezler. Her hücrenin hayatı boyunca belli bir bölünebilme sayısı vardır. Sağlıklı bir hücre gerektiği yerde ve gerektiği kadar bölüneceğini bilir.

Buna karşın kanser hücreleri, bu bilinci kaybeder, kontrolsüz bölünmeye başlar ve çoğalırlar. Kanser hücreleri birikerek tümörleri (kitleleri) oluştururlar, tümörler normal dokuları sıkıştırabilirler, içine sızabilirler yada tahrip edebilirler. Eğer kanser hücreleri oluştukları tümörden ayrılırsa, kan yada lenf dolaşımı aracılığı ile vücudun diğer bölgelerine gidebilirler. Gittikleri yerlerde tümör kolonileri oluşturur ve büyümeye devam ederler. Kanserin bu şekilde vücudun diğer bölgelerine yayılması olayına metastaz adı verilir.
Kanserler oluşmaya başladıkları organ ve mikroskop altındaki görünüşlerine göre sınıflandırılırlar. Farklı tipteki kanserler, farklı hızlarda büyürler, farklı yayılma biçimleri gösterirler ve farklı tedavilere cevap verirler. Bu nedenle kanser hastalarının tedavisinde, var olan kanser türüne göre farklı tedaviler uygulanır.

Kanserin Nedenleri ?
Kanserin sebebi henüz kesin olarak bilinmemektedir. Kanser hastalığı için iki grup risk faktörü vardır. Kanser için risk faktörleri yaşam şekillerine, yaşa, cinsiyete ve aile öykülerine bağlı olarak değişir. Bir başka risk grubu ise çevresel faktörlerdir.

• • Sigara alkol kullanımı,
• • Uzun süre ve tehlikeli saatlerde güneş altında kalma,
• • Aşırı dozda röntgen ışınına maruz kalma,
• • Bazı kimyasal maddeler (katran, benzin, boya maddeleri, asbest v.b.)
• • Bazı virüsler
• • Hava kirliliği
• • Radyasyona maruz kalma,
• • Kötü beslenme alışkanlığı

Kanser Tehlikesinin 7 Habercisi
Kanserin belirti ve bulguları köken aldığı doku ve organlara göre değişir. Hatta bazen hiç belirti ve bulgu vermeden kontrol muayenelerinde kanser tanısı konulabilir.
Aşağıdaki belirtilere dikkat edin:
1. Rahim ve makattan gelen normal olmayan bir kanama veya akıntı
2. Memede veya vücudun herhangi bir yerinde ortaya çıkan şişlik ve sertlikler
3. İyileşmeyen yaralar
4. Uzun süreli ses kısıklığı ve öksürük
5. Yutkunma güçlüğü ve hazımsızlıkBen ve siğillerde meydana gelen büyüme, kanama, renk değişikliği, yara
6. Büyük ve küçük abdest yapmakta ki değişiklikler