Sakarya Meydan Muharebesi hangi yılda başlamıştır?

Sakarya Meydan Muharebesi hangi yılda başlamıştır?

Sakarya meydan savaşı

Kurtuluş savaşı'nda türk kuvvetlerinin yunan ordusuyla giriştiği önemli ve en uzun süreli çatışma (23 ağustos-13 eylül 1921).

Yunan genelkurmayı, Kütahya ve Eskişehir savaşlarından (10 temmuz-24 temmuz 1921) sonra, Sakarya’nın doğusuna çekilen türk ordusuna son darbeyi indirmek amacıyla hazırlıklarını tamamlayıp harekete geçti. Bu arada, türk ordusu da kesin sonuçlu bir meydan savaşı için tüm birliklerini Sakarya’nın doğusunda 100 km genişliğindeki bir cephe hattında topladı. Eskişehir'den Ankara üzerine yürümeye başlayan (13 ağustos) yunan ordusunun güç ve bölünümü: başkomutan general Papulas ve kurmay başkanı albay Pallis yönetiminde vrihisar-Sarı köy-Mihalıçcık çizgisi doğrultusunda yer alan merkez grubu; general Polimenakos komutasındaki III. Kolordu, general Kondulis buyruğundaki I. Kolordu ve general prens Andreas yönetimindeki II. Kolordu ile 3. Tümenden oluşan güney kanat grubu; general Trikupis komutasındaki 4., 9. ve 11. tümenlerden meydana gelen kuzey grubu olarak toplam 88 000 piyade, 1 500 süvari, 2 085 hafif ve 685 ağır makineli tüfek, 368 top, 18 uçak.

Türk kuvvetlerini güney kanadından kuşatarak Ankara’yı almak ve Anadolu hükümetine Sevr antlaşmasını kabul ettirmek amacını güden Yunanlılar’ın karşısındaki türk ordusunun gücü ve dağılımı: karargâhı Alagöz'de bulunan başkomutan Mustafa Kemal (Atatürk) Paşa, Genelkurmay başkanı Fevzi (mareşal Çakmak) Paşa ve Batı cephesi komutanı İsmet (İnönü) Paşa yönetiminde K. Sakarya dirseğinde (Mihalıççık köprüsü ile demiryolu arasında) albay Kâzım (Özalp) buyruğundaki mürettep kolordu; Çanakçı-Yıldıztepe arasında albay Halit (Akmansu), komutasındaki takviyeli 11. Tümen; Yıldıztepe-llıca arasında albay Kemalettin Sami (Gökçen) yönetimindeki 61. ve 5. Kafkas tümenleri; Ilıca-Tamburoğlu arasında Yusuf izzet (Met) Paşa buyruğundaki 8., 15. ve 7. tümenler; Tamburoğlu-Mangal dağı çizgisinde albay Selahattin Adil'in (Adil) başında bulunduğu takviyeli II. Kolordu; Çal dağı batısında yedekte bekleyen albay izzettin Bey (Çalışlar) komutasındaki 23., 24.ve 57. tümenler; Kaltaktı ve güneyinde albay Fahrettin (Altay) buyruğundaki V. Süvari kolordusu olarak toplam 45 000 piyade, 5 000 atlı, 345 hafif ve 525 ağır makineli tüfek, 181 Sakarya meydan savaşı top, 3 uçak, ileri harekâta geçtiğinden (13 Mustafa Kemal Sakarya'da ağustos) bu yana (22 ağustos) 120 km yol (muharebe idare yerinde) alarak Sakarya'nın batısına dayanan yunan kuvvetleri, sonunda uçak ve topçu desteğinde güneyden türk ordusunun sol kanadına büyük bir saldırı başlattı.

23 ağustos.
Meydan savaşının ilk günü. Mangal dağını gerektiği gibi tutmayan albay Selahattin Âdil komutasındaki türk birlikleri, yunan güney kanat grubunun şiddetli saldırısı karşısında akşama doğru bu tepeden çekilmek zorunda kaldılar.

24 ağustos.
Mangal dağının geri alınması için 4. ve 24. tümenlerce yapılan karşı saldırılar Yunanlılar tarafından püskürtüldüğünden sonuç vermedi. Ayrıca, yunan merkez grubuna bağlı 7 Tümen de Beylikköprü'nün iki yanından geçerek türk karşı saldırılarına karşın Sakarya’nın doğu kıyısında tutunmayı başardı. General prens Andreas komutasındaki II. Kolordu da güneyde Kerpiç doğrultusunda bir kuşatma hareketine girişti.

25 ağustos.
Yunan merkez grubu, albay Halit Bey'le albay Kemalettin Sami komutasındaki kuvvetlerin savunduğu Çanakçı -Yıldıztepe ve Yıldıztepe-llıca boyunca uzanan cephede saldırıya geçti. Daha sonra general Kondulis buyruğundaki I. Kolordu'nun da saldırıya katılması sonucu Ilıca ile Türbetepe'nin bir kesimi türk birliklerinin elinden çıktı.

26 ağustos.
Yunan II. Kolordusu Kartaltepe'nin iki yanından, general Kondulis'in I. Kolordusu Türbetepe’nin elinde bulunan kesiminden ve general Polimenakos'un III. Kolordusu da Yıldıztepe-llıca arasından saldırıya geçti. Şiddetli çarpışmalar sonunda albay Fahrettin Bey'in, V. Süvari kolordusu ile albay Halit ve albay Kemalettin Sami beylerin kuvvetleri çekilince, Yusuf İzzet Paşa ve albay izzettin Bey de çekilmek zorunda kaldılar. Böylece Kartal- tepe ile Türbetepe yunan ordusunun eline geçti. Aynı akşam başkomutanlık karargâhında yapılan bir toplantıda ismet Paşa'nın cepheyi 40-50 km gerideki Abdüsselam dağı-Malıköy-Alagöz dağı çizgisine çekerek hükümet merkezinin de Kayseri’ye taşınması önerisine karşı, cephe geriye çekildiği takdirde görevden hemen ayrılacağını bildiren Fevzi Paşa’nın kararlı tutumuna katılan Mustafa Kemal Paşa, cephe komutanlarına kanlannın son damlasına kadar direnişi sürdürmelerini buyurdu.

DEVAMI Sakarya Meydan Muharebesi (Sakarya Meydan Savaşı)