Cümlede anlatım özellikleri nelerdir?

Cümlede anlatım özellikleri nelerdir?

Cümlede Anlatım Özellikleri
MsXLabs.org

Doğrudan Anlatım
Bir kişinin sözünü aynen koruyarak yazıda vermektir. Parçada yer alan tanık göstermeler de genellikle doğrudan aktarmalarla yapılır.

Yıllardır bu proje üzerinde çalışıyorum, dedi.
Yahya Kemal : “Kökü mazide olan âtiyiz.” diyor.

Dolaylı Anlatım
Bir kişinin sözünü içerik açısından değil, aktarım açısından değiştirerek vermektir.

Yıllardır bu proje üzerinde çalıştığını söylüyor.

Mecazlı Söyleyiş
Cümlenin bütününde gerçekten farklı bir olgu ya da düşüncenin ifade edilmek istenmesidir. Atasözleri ve özdeyişlerde sıkça rastlanan bir anlatım tarzıdır.

Acı patlıcanı kırağı çalmaz.
Körle yatan şaşı kalkar.

Tarizli Söyleyiş
İlk bakışta anlaşılması zor bir alay ya da yergi barındıran, sözün karşıt anlamlar içerdiği anlatım çeşididir. Bir tür mecazi kullanımdır.

Ne kadar kibar olduğun bağırıp çağırmandan anlaşılıyor.

Kinayeli Söyleyiş
Bir ifadenin hem gerçek hem de mecazi anlama gelebilmesidir. Kinayeli ifadelerde amaç, mecaz anlama işaret etmektir.

Hamama giren terler.
Gülü seven dikenine katlanır.
Sonunda Cengiz’in de gözü açıldı.

Mübalağalı Söyleyiş
Bir varlığı ya da durumu abartarak anlatmaktır.

Yürümekten ayaklarımıza kara sular inmişti.

Cümlelerde Üslüp Özellikleri



Örnek:

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde söyleyenin düşüncesi, kinayeli bir biçimde dile getirilmiştir?

A) Otel görevlisi salondaki televizyonun sesini sonuna kadar açmış ama kimse dinlemiyor.
B) Eh, bu hızla gidersek, okula belki yarın sabah varırız.
C) Bu küçük tatil köyünde, her sabah üçe kadar arabesk türünde parçalar çalınıyor.
D) Son on yılda tükenen hayvan ve bitki türü, daha önceki elli yılda yok olanlara eşitmiş.
E) Gürültüyle etkili bir biçimde savaşabilmek için bir yasa çıkarılması gerekir.

Çözüm:
Kinaye toplumda “iğneleyici, dokundurmacı konuşma” olarak da bilinir. B seçeneğinde kinayeli bir anlatım söz konusudur. İfadede gerçek ve mecaz anlama birlikte yer verilmiştir.
Yanıt B