Üçleme

Üçleme


Üçleme, üç ilâhî varlığı içeren akideleri tanımlayan bir ifadedir. Farklı din ve mitolojilerde farklı kökenlere, özelliklere ve anlayışlara sahip farklı üçlemeler bulunmaktadır ve bu üçlemelerin çoğunun kendi bütünlüklerinde özel bir isimleri vardır. Örneğin Hint din ve mitolojisindeki Trimurti gibi. Bugün Türkçe'de üçleme dendiğinde sıklıkla Hristiyanlıktaki Teslis akla gelse de, üçleme daha genel bir anlama sahiptir.
Üçlemelere şu an varlığını sürdüren inanç sistemlerinde rastlandığı gibi (örneğin Hinduizm ve Hristiyanlık), bugün var olmayan antik dinî inanç ve mitolojilerde de rastlandığı olur. Üçlemelerin ortak bir geçmiş kültürü işaret ettiğine dair çeşitli hipotezler olsa da, bunların hiçbirisi kabul edilen bilimsel kuramlar değildir. Bununla birlikte arkeolojik ve tarihî bulgular komşu kültürlerde bulunan veya aynı topraklarda ardışık dönemlerde ikâmet etmiş topluluklardaki üçlemelerin arasında bir benzerlik, etkileşim ve belki nedensel bağlantı olabileceğini düşündürmüştür.
Bazı üçlemeler şunlardır:

• Babil tradisyonu:

Birinci üçlük: Anu (Gök tanrısı), Enlil (Yer, hava ve fırtına tanrısı), Ea (Irmaklar tanrısı).İkinci üçlük: Sin (Ay tanrısı), Şamaş (Güneş tanrısı), İştar (Bereket tanrıçası - Tammuz'un eşi-sevgilisi)Şeytan üçlüğü: Labartu - Labazu - Ahatsu.

• Guatemala tradisyonu: Bitol – Alom - Quhalom.
• Kelt tradisyonu: Teutates-Taranis-Esus.
• Peru tradisyonu: Paçakamak-Kon-Virakoça.
• Eski Mısır tradisyonu: İsis–Osiris–Horus
• Dogon tradisyonu: Nommo die-nommo tityayne-o nommo.
• Hitit tradisyonu: Teshup -Hepatu-Sharruma .
• İndo-aryen tradisyonu: Mitra–İndra–Varuna
• Mitanni tradisyonu: Mitrassil–İndar–Uruvanassel.
• Sabiî tradisyonu: Hibil-Şitil-Anuş.
• Etrüsk tradisyonu: Tinia-Uni- Minerva.
• Grek ezoterizmi: Phanes-Ouranos-Kronos.
• Grek mitolojisinde Silene (Selene)-Hekate-Artemis.
• Eski İran’ın Ehli Hak tradisyonu: Güneş’in efendileri olan üç kardeş ilah.
• Sümer ve İskandinav tradisyonlarında ve neo–platonizm’de de bu tür üçlü ilah gruplarına rastlanır.

ÜÇLEME a.
1. Üçlemek eylemi.
2. Birbiriyle ilgisi olan, bir bütün oluşturdukları düşünülen üç şey.

—Ed. Uç ayrı bölüme ayrılmış olan, ama bir dizi izleyen yapıt: Dante'nin üçlemesi. || Bağlantılı üç yapıttan oluşan dizi. || Kendi aralarında bağlantılı olan ve bir simge oluşturan üç kavram ya da nesneden bir araya gelen grup.

—Müz. Aynı ritim şeklinin iki notasına eşdeğer olan üç nota öbeği. (Üçleme bir basit nota şeklinin üçeı bölümüdür. Bu öbekleşmenin üstünde b.. 3 rakamı bulunur.)

—Ruhbil. Üçlemeler yöntemi, özneye sınırlı bir uyartılar topluluğundan alınan üç uyartının olası bütün birleşimlerinin sunulduğu ve her sunuluş sırasında öznenin uyartıları sınıflamak zorunda olduğu yöntem. (Bu yargılara dayanarak bir ölçek kurulabilir.)

—sıt. Üç kat, üçe katlanmış: Üçleme ip.

—Urgan. Üçleme halat, palamarlar, kablo bükümü halatlar ve urganlar dışında, üç kat ısparçenanın bir arada bükülmesiyle oluşturulan halatların genel adı.

—ANSİKL, Yunan tiyatrosunda, aynı tema üzerine temellenen üç oyun önce üç bölümü kronoloji sırasına ve mantık kurallarına göre birbirine bağlı olan bir bütün oluştururdu: buna bağlı üçleme denir. Sonra, Sophokles’ten başlayarak, oyunlardan her biri bağımsızlık kazandı: buna da serbest üçleme adı verilir.