Sa'd bin Ebi Vakkas

MsXLabs.org & İslam Ansiklopedisi

Sponsorlu Bağlantılar

Meşhur sahabi ve kumandan, Aşere-i mübeşşereden olan Sa'd B. Ebi Vakkas (d. ? - ö. 675), cennetle müjdelenen on sahabiden biridir.
Hz. Ebubekr'in delale­tiyle İslamiyet'i ilk kabul edenlerden­dir. Bir rivayete göre yedinci Müslümandır. Müslüman oluşuna sebep olan olayı şu şekilde anlatır:

"Müslüman olmadan önce rüyamda kendimi hiçbir şeyi göremediğim karanlık bir yerde gördüm. Bu arada ay doğdu ve ben onun aydınlığına tabi oldum. Benden önce bu aya kimlerin uymuş olduğuna bakıyordum. Onlar, Zeyd bin Harise, Ali bin Ebu Talib ve Ebu Bekir'di. Onlara ne kadar zamandan beri burada olduklarını sorduğumda, onlar da "Bir saat kadardır" dediler. Araştırdığımda öğrendim ki, Resulullah gizlice İslam'a davette bulunmaktadır. Ona Ecyad tepesi taraflarında rastladım. İkindi namazını kılıyordu. Orada islâmı kabul ettim. Benden önce bu kimselerden başkası iman etmemişti."

Hz. Peygamber'in annesi Âmine ile aynı kabileye yani Benî Zühre'ye mensubtur.
Sa'd bin Ebi Vakkas, Müşrikler'in tahrik ve alaylarına dayanamadığı bir gün eline geçirdiği bir kemik parçasıyla içlerinden birini yaraladı. Bu sebeple İslam uğruna ilk kan akıtan kişi olarak anılır.
615 yılında Habeşistan'a yapılan hicrete katıldı. Daha sonra 622 yılındaki hicrete katılarak Mekke'den Medine'ye göç etti.
Hz. Peygamber devrinde Bedir, Uhud, Tâif ve Tebük gazalarına iştirak etti ve peygamber tarafından bir çok seriyyede ordu kumandanı olarak görevlendirildi. Bedir Savaşı'na katıldı. Bu savaşta düşman ordusunun komutanlarından Said bin el-As'ı öldürerek Zülkife isimli kılıcını Hz. Muhammed'e getirdi. Uhud Savaşı'nda İslam ordusu iki ateş arasında kalınca Hz. Muhammed'i korumak için kalan bir kaç kişiden biriydi. Sa'd bin Ebi Vakkas bunların dışında Hendek, Hayber, Hudeybiye, Mekke'nin Fethi ve diğer gazvelere katıldı.
Hz. Muhammed'in ölümünden sonra Hz. Ebu Bekir'e biad etti. Hz. Ömer'in halifeliği sırasında Irak orduları başkumandanlığına getirilen Sa'd B. Ebi Vakkas Kadisiyye Savaşı'nda İran ordularını ağır bir mağlubiyete uğrattı ve Sasanîlerin başkenti Medain'e girdi. Sa'd M. 637 İranlıları ikinci bir defa bozguna uğ­rattı. M. 638 yılında Halife Hz. Ömer emriyle Kufe şehrini tesis etti ve bu şehrin ilk valisi oldu. H. 20/640–41 yı­lında azledildi. Hz. Ömer'in ölüm dö­şeğinde iken kendisinden sonraki halifeyi seçmeye memur ettiği altı kişi arasında Sa'd B. Ebi Vakkas da var­dı.
Hz. Osman halife olunca H. 25/645–46 tarihinde onu yeniden Kufe valiliğine tayin etti ise de bir müddet sonra tekrar azledildi. Devlet idaresinde çeşitli görevler aldıktan sonra Medine'ye yerleşti. Sa'd Hz. Ali halife olduktan sonra ölümü­ne kadar siyasete karışmadı. H. 55 / 675 tarihinde Medine'de yakınlarındaki Akik vadisinde vefat etti.
Sa'd or­ta boylu güçlü kuvvetli ve sözünün doğruluğuyla ma'ruf, zâhid ve mut­taki bir insandı.

SAD BİN EBU VAKKAS, arap komutan (öl. Medine 675). Bazı kaynaklarda adı Ebu ishak olarak da geçer. Genç yaşta İslamlığı kabul ederek Hz. Muhammet'in yanında savaşlara katıldı. Ömer’in halifeliği döneminde bütün İslam ordularının komutanlığına getirildi. Hastalığı nedeniyle bizzat savaşa katılamamasına karşın, ordusuyla Kadisiye'de Sasaniler’i bozguna uğrattı (636). Böylece Irak topraklarının müslümanların eline geçmesini sağladı. Ertesi yıl Celile’de sasani imparatoru Yezdigird lll’ü yeniden yenen Sad, halife Ömer'in isteği üzerine Küfe kentini inşa ettirdi, kendisi de buraya vali olarak atandı. Ancak kendisi için yaptırdığı görkemli bir saray yüzünden görevinden alındı, Muhammet bin Mesleme tarafından da saray ateşe verildi (640). Bununla birlikte eski hizmetlerini unutmayan Ömer, ölmeden önce yeni halifenin seçilmesi görevini yerine getirecek altı kişilik kurula onu da aldı. Osman’ın öldürülmesinden sonra çıkan olaylara karışmayan, halifelik önerilerini geri çeviren ve Ali'ye karşı Muaviye’yi desteklemeyen Sad, Ali'nin halife olması üzerine ona da biat etmeyerek, yaşamının son yıllarını Akik'te geçirdi.