Ivan Sergeyevich Turgenev

TURGENEV (İvan Sergeyevich), rus yazar (Orel 1818 - Bougival 1883). Bir toprak sahibinin oğluydu; beş bin serfini acımasızca yöneten annesinden nefret ederek onun malikânesinde büyüdü, daha sonra öğrenim için Berlin'e gitti ve orada hegelci düşünceyi keşfetti. Ülkesine döndükten sonra ilk hikâyelerini yazdı (Andrey Kolosov, 1844). 1843’te tanıştığı kadın şarkıcı Pauline Viardot'ya çılgınca âşık oldu, onun yanı başında yaşayabilmek için memurluktan istifa etti ve bu herhalde platonik ilişki sanatçının ölümüne kadar sürdü. 1852’de, devrimci bir özellik taşıyan Avcının notlan (Zapiski ohotnika) sayesinde zamanının en seçkin yazarları arasına girdi, ancak hükümetin yıldırımlarını da üzerine çekti; dönemin hükümeti Turgenev’i Gogol üzerine yazmış olduğu bir makaleden ötürü kendi topraklarında sürgüne mahkûm etti (1852). Birçok hikâyenin ardından {iki dost [Dva Priyatelya], 1853; Sakin bir köşe, 1854; Jakov Pasıynkov, 1885), ilk romanı olan Rudin'de (1856), alman üniversitelerinde okumuş ve Fransız devrimi’nin çekiciliğine kapılmış 1840’lı yılların genç idealistlerinin bir tablosunu çizdi. Bundan böyle ancak zaman zaman kalacağı Rusya'yı terk etmesine izin verilen Turgenyev, Fransa ve Almanya'da yaşadı. Bir asilzade yuvası (Dvoryanskoye gnezdo) [1859] adlı yapıtında slavcı tezlere yaklaştı ve onu olumlu bir kahraman yaratamamış olmakla kınayanlara karşı Devrimden önce (Nakunune, 1860), Babalar ve oğullar (Otkıy i deti) [1862] adlı yapıtlarıyla yanıt verdi; Turgenyev bu son romanında, "nihilist" diye nitelediği yeni çevrelerin insanını betimledi, ancak, kültürlü bir senyör ve ihtiyatlı bir reformcu sayılarak eleştirmenlerden hakaretler gördü. Gururu kırılan yazar, slavcılar ve batıcılar (Duman [Dıym], 1867) ve halkçı aydınlar arasındaki ideolojik tartışmaları (Ham toprak [Nov], 1877) yalnızca uzaktan izlemekle yetindi. Ölümünden önce Turgenyev, birkaç hikâye (Bahar seli [Veşniye Vodıy], 1870), uyaksız şiirler ve Kırda bir ay (Mesjak v derevne) [1850’de yazılmış ve 1879’da temsil edilmiştir] adlı bir piyes de kaleme aldı. Kimilerince yapmacıklı bir yazar olmakla eleştirilen Turgenyev, gene de, hafif, imalı anlatım tarzı, dili ve aşk çözümlemelerinin derinliğiyle, en iyi anlatılarında klasik bir yazar olmayı başarmıştır.