İkilemeler

Güncelleme: 19 Mayıs 2014 Gösterim: 4.316 Cevap: 1

_Yağmur_

VIP VIP Üye

29 Nisan 2010 Mesaj #1

VIP VIP Üye

İkileme Nedir? Yapı Yönüyle İkilemeler
MsXLabs.org

Sponsorlu Bağlantılar

Duygu ve düğünceleri daha güçlü ifade edebilmek için yapılan söz tekrarlarıdır. Aynı zamanda yeni anlam türetme yollarından biridir.
İkilemelerle tekrarlar birbirinden farklıdır, tekrarlarda araya virgül girer; fakat ikilemelerde virgül kullanılmaz.

Akşam, akşam, yine akşam… (Tekrar)
Akğam akğam nereden çıktı bu maç. (İkileme)

Bununla birlikte peş peşe gelen fakat ikileme olmayan ifadelere dikkat etmek gerekir. Bu ifadelerde ikileme gibi duran sözcükler cümlenin farklı öğesinde yer alırlar. Halbuki ikilemenin her iki sözcüğü de aynı öğede yer almalıdır.

Dağ dağa kavuşmaz, insan insana kavuşur. (İkileme değil)
El ele tutuşalım. (İkileme)

Oluşumları Bakımından ikilemeler
İkilemeler çeğitli şekillerde oluşturulabilir:

1. Anlamsız iki sözcükten oluşanlar

Eciş bücüş, abur cubur, ıvır zıvır

2. Anlamlı + anlamsız sözcükten oluşanlar

Eski püskü, eğri büğrü, ufak tefek, çoluk çocuk

3. Yakın anlamlı sözcüklerle kurulanlar:

Yalan yanlış, açık seçik,
Kılık kıyafet, mal mülk,

4. Zıt anlamlı sözcüklerle kurulanlar

Az çok, iyi kötü, ileri geri
Sağlı sollu, gece gündüz

5. Yansıma sözcüklerden oluşturulanlar

fiırıl şırıl, mışıl mışıl, tıkır tıkır
Takır takır, horul horul

6. Aynen tekrar yoluyla oluşturulanlar

Güzel güzel, soğuk soğuk
Tatlı tatlı, mavi mavi, açık açık

7. İsim tamlaması şeklindeki ikilemeler

Cömertler cömerti, suyunun suyu
Güzeller güzeli, padişahlar padişahı

8. 'M' eklemeliler

Ev mev, para mara, kitap mitap
Ders mers, iş miş, hediye mediye

9. Hâl eki almış olanlar

Baş başa, kana kana, baştan başa
Biz bize, dişe diş, günden güne

Kaynak

BEĞEN Paylaş Paylaş

Son düzenleyen Mira; 19 Mayıs 2014 20:20 Sebep: Mesaj içeriği değiştirildi.

"İnşallah"derse Yakaran..."İnşa" eder YARADAN.

Cevapla

_Yağmur_

VIP VIP Üye

14 Ekim 2010 Mesaj #2

VIP VIP Üye

İkilemeler (Tekrarlar)

Sponsorlu Bağlantılar

Aynı cinsten kelimelerin yinelenmesiyle oluşan gruplara ikileme denir. İkilemeler farklı şekillerde oluşturulur. Bunlar

1)Aynı kelimenin tekrarlanmasıyla yapılır:

ağır ağır, güzel güzel, tatlı tatlı, konuşa konuşa, atlaya atlaya, koşa koşa, deste deste, soğuk soğuk,…

2)Zıt kelimelerin tekrarlanmasıyla yapılır:

İyi kötü, aşağı yukarı, büyük küçük, alt üst, düşe kalka, bata çıka …

3)Biri anlamlım diğeri anlamsız iki kelimenin tekrarlanmasıyla yapılır.

ev mev, kitap mitap, su mu, sıkı fıkı, tek tük, saçma sapan, ufak tefek …

4)Her ikisi de anlamsız kelimenin tekrarlanmasıyla yapılır.

ıvır zıvır, çıtı pıtı, abuk sabuk, paldır küldür, apar topar, mırın kırın…

5)Yakın anlamlı kelimelerin tekrarlanmasıyla yapılır.

akıl fikir, ak Pak, mal mülk…

6)Eş anlamlı kelimelerin tekrarlanmasıyla yapılır.

bitmek tükenmek, sağ salim, doğru dürüst, ses seda, güçlü kuvvetli…

7) Yansımayla yapılır:

tıkır tıkır, çatır çatır, horul horul, gümbür gümbür…

İKİLEMELERİN GÖREVLERİ:

1)İkilemeler isim olarak kullanılabilir:

*Çarşıdan öteberi aldık.

*Bu ıvır zıvırı tavan arasına kaldırın.

*Babadan bize mal mülk kalmadı.

2)İkilemeler sıfat olarak kullanılabilir.

*Bebeğin kırmızı kırmızı yanakları vardı.

*Üzerinde eski püskü bir ceket vardı.

*Sınıfta pırıl pırıl simalar vardı.

3)İkilemeler zarf olarak kullanılabilir.

*Bu konuyu enine boyuna düşündük.

*Öğretmen konuyu yavaş yavaş anlattı.

*Çamura bata çıka ilerliyorduk.

SORU: Aşağıdaki cümlelerde geçen ikilemelerden hangisi yapılışına göre ötekilerden ayrı bir özellik göstermektedir?

A)Üstüne doğru dürüst bir şey giy.

B)Böyle yalan yanlış bilgiler,kişiyi gülünç duruma düşürür.

C)Yollar bitmek tükenmek bilmiyor.

D)İki köy arasındaki uzaklık,aşağı yukarı 4 km idi.

E)Dağcılar,güç koşullar içinde sağ salim tepeye vardılar.

SORU: Aşağıdaki dizelerden hangisinde ikilemeler görev yönünden diğerlerinden farklı kullanılmıştır?

A)Durup el bağlayanlar karşında yaran saf saf.

B)Ağır ağır çıkacaksın bu merdivenlerden.

C)Yüce yüce yaylaların sana yaylak olsun.

D)Dostlarla da yollar ayrıldı bir bir.

E)Gidiyorum gurbeti gönlümde duya duya.

kaynak

BEĞEN Paylaş Paylaş

"İnşallah"derse Yakaran..."İnşa" eder YARADAN.

Cevapla

İkilemeler

Benzer Konular

Benzer Konular

MsXLabs Üye Girişi

İkilemeler

Benzer Konular

Benzer Konular