Arama

Güzelleme Nedir?

Güncelleme: 31 Ağustos 2012 Gösterim: 10.614 Cevap: 2
Efulim - avatarı
Efulim
VIP VIP Üye
23 Temmuz 2012       Mesaj #1
Efulim - avatarı
VIP VIP Üye
Güzelleme Nedir?
MsXLabs.org & MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi &Vikipedi
Sponsorlu Bağlantılar

Halk şiirinde, konusu insan ve doğa güzelliği olan koşmaların genel adı. Genellikle 11'li hece kalıbıyla söylenir. Dörtlükler arasına bağlantı sözleri eklendiği de olur.

Güzelleme, Âşık Halk Edebiyatı'nda kullanılan; konusu aşk ve sevgi olan lirik şiirlere verilen ad. Güzellemeler, semai ya da koşma nazım biçimleriyle yazılırlar.

Anlamsal yapı

Güzellemeler coşku ve övgü içerikli şiirlerdir. Sevilen kişilere veya varlıklara karşı olan bağlılığı ifade etmek için yazılırlar. Güzellemelerde ele alınan konular ayrı ayrı ya da birlikte ele alınabilir. Özele indirgendiğinde, temel güzelleme temleri: bir kadına, at gibi Türk kültüründe önemli yeri olan hayvan ya da varlıklara, doğaya... duyulan sevgidir. Bunun yanında güzellemeler özlem gibi düşünsel-estetik konuları da işler. Güzellemeler halk edebiyatında en çok tercih edilen türlerdendir. Bugün güzellemeler anlamsal boyutta özellikle adlandırma bazında modern edebiyata da tesir etmiştir. Örneğin Tuna'yı anlatan bir seyahat kitabına Tuna Güzellemesi adı verilirken, İkinci Yeni şiirinin temsilcilerinden Cemal Süreya'nın anlam bakımından güzellemeye yaklaşan bir şiirinin adı da güzellemedir. Güzelleme yalnızca koşma biçimine mensup şiirler için kullanılan bir tabir olmayıp, anlamsal bir içeriği vardır. Bunun için güzelleme konularını işleyen semailer de güzelleme olarak değerlendirilir. Güzelleme türünün en önemli temsilcisi olarak lirik söyleyişleriyle 17. yüzyıl halk ozanı Karacaoğlan kabul edilmektedir.Karacaoğlan'dan örnek bir güzelleme incelersek:
Kömür gözlüm ne salının karşımda,Gündüz hayalimde, gece düşümde.Bir güzelin sevdası var başımda,Yar sevdası çetin olur yaradan. Görüldüğü gibi bu şiirde ozan yârini ne kadar sevdiğini lirik bir söylemle dile getirmiştir. İşte güzellemeler, anlatılan duyguyu lirik bir biçimde övgüyle anlatan Türk halk şiiri ürünleridir.
Sen sadece aynasin...
Tusubasa_ozora - avatarı
Tusubasa_ozora
Ziyaretçi
24 Temmuz 2012       Mesaj #2
Tusubasa_ozora - avatarı
Ziyaretçi
güzelleme nedir

Sponsorlu Bağlantılar
Halk edebiyatımızda saz şairleri güzelleme de, söylerler. Genellikle geçimlerini sağlamak için köy köy gezen ve her yerde saygı gören ve konuk edilen saz şairleri, gördükleri ilgi ve ikram karşısında gerek ev veya kahvehane sahi­bine ve kendisini dinleyen topluluğa o anda birer dörtlük söyleyerek hoşamedide bulunurlar. Aynı kural saz şairlerinin davet edildikleri sünnet törenleri ile düğünlerde de uygulanır. Ayrıca doğa güzelliklerini dile getirmek, kadın, at, silah ve benzeri şeyler için de güzellemelerin yazıldığı görülmüştür. Konya Aşıklar Bayramı'nda her yıl sazlı güzellemeler, ayrıca sazsız, sözlü güzelle­meler söylenmektedir

Kaynak
eku123 - avatarı
eku123
Ziyaretçi
31 Ağustos 2012       Mesaj #3
eku123 - avatarı
Ziyaretçi
Âşık edebiyatında insan ve doğa güzelliklerini işleyen koşmalardır. Güzellemelerde genellikle aşık olunan kadın, kız, gelin veya çok sevilen dağ, ağaç, hayvan, çiçek gibi unsurlar işlenir.
Türk Halk Edebiyatı nazım türlerindendir. Bir kimseyi, bir güzeli, bir yeri, herhangi bir tabiat manzarasını övmek maksadıyla söylenen şiirlere denir. Güzellemelerde esas unsur güzelliktir. Anlatılan ister bir sevgili, ister herhangi bir insan veya tabiat manzarası olsun, şairin gayesi gördüğü güzelliği dile getirmektir.
Güzellemeler nazım şekli bakımından koşmaya veya destana benzer. Onbirli hece vezni ile söylenirler. Güzellemelerin ilk dörtlüğünün birinci ve üçüncü mısraları ile ikinci ve dördüncü mısraları kendi aralarında kafiyelidir. Bazan ilk dörtlüğün birinci ve üçüncü mısraları kafiyesiz olabilir, ancak ikinci ve dördüncü mısraları mutlaka kafiyelidir.
İlk dörtlüğünün birinci ikinci ve üçüncü mısraları birbiriyle kafiyeli güzellemeler de vardır. Birinci dörtlükten sonra gelen dörtlüklerin hepsinin ilk üç mısrası birbiriyle kafiyeli, dördüncü mısrası ise birinci dörtlüğün son mısrası ile kafiyelidir. Bu izahımıza göre Güzellemelerin kafiye şeması şöyle çıkarılabilir:
abab / cccb / dddb / eeeb
veya abcb / cccb / dddb / eeeb
veya aaab / cccb / dddb / eeeb
Daha çok koşma biçiminde söylenen gü­zelleme, koşmanın konusuna göre aldığı adlardan biri sayılır. Genç kız ve gelinler için söylenen güzellemelerde onların cilve­sinden; ağız, diş, yüz, kaş, göz ve saç güzelliğinden; boylarının uzunluğundan söz edilir. Doğa güzellemelerinde dere, pınar, çiçek, dağ ve ağaçlarla ilgili izlenimlere, övgülere yer verilir. Âşığın bu varlıklardan yola çıkarak kendi sorunlarını dile getirme­si, sevgilisinden ya da felekten yakınması güzellemelerde sık rastlanan özelliklerden­dir. Gezginci âşıkların sıla özlemini dile getiren şiirleri de güzelleme sayılır. Bazen bir güzellemede birkaç konunun birlikte ve karışık olarak anlatıldığı da olur. Azerbay­can ve Doğu Anadolu’da yetişen bazı âşıklar güzelleme dörtlüklerinin arasına bağlantı sözleri eklerler. Bu bağlantı sözleri yerine, güzellemenin konusuna uygun ba­yanların yerleştirildiği de olur. Güzelleme­ler, saz eşliğinde ve konuya göre oynak ya da hüzünlü makamlarla söylenir.Âşık edebiyatında güzelleme söyleyen pek çok âşık vardır. Başta Karacaoğlan olmak üzere Türkmen âşıklarının birçoğu güzellemeleriyle ünlüdür.
Güzelleme Örneği
Nasıl vasfedeyim güzelim seni
Rumeli Bosna’yı değer gözlerin
Dünyaya gelmemiş eşin akranın
İzmir’i Konya’yı değer gözlerin
Kimsede görmedim sendeki nazı
Tunus Tırablus Mısır Hicaz’ı
Kars’ı Kağızman’ı Acem Şiraz’ı
Girid’i Yanya’yı değer gözlerin
Yüzünde görünür Yusuf nişanı
Yüzünü görenler çeker efganı
Büsbütün Gürcistan Erzurum Van’ı
Belh-i Buhaça’yı değer gözlerin
Ruhsatı’m eyledim senin de mehdin
Al yanaktan bir buse ver himmetin
Yüzbin saraf gelse bilmez kiymetin
Âhirî dünyaya değer gözlerin

Kaynak