Semai Nedir?

Semai
MsXLabs.Org & Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi & Vikipedi

Halk şiirinde hecenin sekizli ölçüsüyle koşma biçiminde söylenen şiir. Genellikle en az üç, en çok da 5-6 dörtlük olduğu gibi, altı dörtlükten fazla semailer de vardır. Koşmadan, ölçüsü ve ezgisiyle ayrılır. Özel bir ezgiyle söylenen semaide sevgi, doğa, ayrılık temaları işlenir. Aruzlu semailer gazel, murabba, muhammes, müseddes biçiminde olabilirler. Burada ayırıcı özellik ezgidir. Aynı kalıpta olup bir dizesi ikiye bölünebilen semailere de "musammat semai" denir. Aynı kalıba mefâilün-fâulün ya da mefâîlün parçalarının ikinci dize olarak eklenmesiyle oluşan semailer ise "ayaklı (yedekli) semai" adını alır.

Semai, halk şiirinde hecenin sekizli ölçüsü ile koşma biçiminde düzenlenen ve özel bir ezgi ile söylenen şiirlerdir.

Genel özellikleri

• Genellikle en az üç, en fazla beş dörtlükten oluşurlar.
• Çoğunlukla doğa, güzellik, ayrılık,kavuşma gibi duygusal ve lirik temaları işlerler.
• Semainin hece ölçüsünün yanında aruz kullanılarak yazılanları da vardır.
• Güney Anadolu’da yaşayan Varsak Türkmenlerine ait halk şairleri tarafından söylenen şiirlerdir.
• Özel bir bestesi vardır.
• 8’li hece ölçüsü ile söylenir.
• Şiirin sonuna doğru mahlas kullanılır.
• Yaygın olmayan bir nazım şeklidir.
• Dili sade ve yalındır halkın günlük yaşantıda kullandığı deyim ve deyişlerden yararlanılır.
• Birçok yönüyle koşmalara benzerler.Aralarındaki tek fark olarak semailerin 8'li hece ölçüsüyle yazılmaları koşmaların ise 11'li hece ölçüsüyle yazılmalarıdır.
• En güzel örneklerini Karacaoğlan,Erzurumlu Emrah vermiştir.
• İlk dörtlüğü aaab abab aaba abcb şeklinde diğer dörtlükler dddb eeeb fffb şeklindedir.

Semai, "işitilerek öğrenilen şiir" demektir.

Âşık edebiyatının kimi yönlerden koşmaya benzeyen bir nazım biçimidir. Semainin başlıca özellikleri şunlardır:

8'li hece ölçüsüyle söylenir. Koşma gibi 3-6 dörtlükten oluşur. Halk şiirinde aruzla söylenmiş semailer var­sa da bunlar Divan şiirine özenen kimi ozan­lar tarafından söylenmiştir.

Uyak düzeni koşmaya benzer. Koşmada işlenen temalar ve konular sema­ide de işlenir. Söyleyenleri bellidir.

Semainin de güzelleme, koçaklama, taşla­ma... gibi türleri vardır.

Genellikle aşk ve doğa konusu işlenir. Kafiye düzeni ve dörtlük sayısı bakımından Koşmaya benzer; fakat semailerde 8’li hece ölçüsü kullanılır. Ayrıca semailerin kendine özgü bir de ezgisi vardır. Karacoğlan’ın semaileri ünlüdür.

Semai
Halk şiirinde hecenin sekizli ölçüsü ile koşma biçiminde düzenlenen ve özel bir ezgi ile söylenen şiirlerdir. Genellikle en az üç, en fazla beş dörtlükten oluşurlar. Çoğunlukla doğa, güzellik, ayrılık. kavuşma gibi duygusal ve lirik temaları işlerler. Semainin hece ölçüsünün yanında aruz kullanılarak yazılanları da vardır.

ÖRNEK SEMAİ: Karacaoğlan

ELİF
İncecikten bir kar yağar
Tozar Elif Elif diye
Deli gönül abdal olmuş
Gezer Elif Elif diye

Elif’in uğru nakışlı
Yavru balaban bakışlı
Yayla çiçeği kokuşlu
Kokar Elif Elif diye

Elif kaşlarını çatar
Gamzesi bağrıma batar
Ak elleri kalem tutar
Yazar Elif Elif diye

Evlerinin önü çardak
Elif’in elinde bardak
Sanki yeşil başlı ördek
Yüzer Elif Elif diye

Karac’oğlan eğmelerin
Gönül sevmez değmelerin
İliklenmiş düğmelerin
Çözer Elif Elif diye

Kaynak