Empedans (Öz Direnç)

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Öz direnç, (empedans ya da elektriksel empedans olarakta adlandırılır)





Alternatif akım'a (İngilizce'de AC) karşı koyan zorluk olarak adlandırılır. İçinde kondansatör ve endüktans gibi zamanla değişen değerlere sahip olan elemanlar olan devrelerde direnç yerine öz direnç kullanılmaktadır. Öz direnç gerilim ve akımın sadece görünür genliğini açıklamakla kalmaz, ayrıca görünür fazını da açıklar. DA (DC) devrelerinde öz direnç ile direnç arasında hiçbir fark yoktur. Direnç sıfır faz açısına sahip öz direnç olarak adlandırılabilir.
Öz direncin genellikle sembolü ile gösterilir ve hem genliğini hem de fazını ifade eden gösterim 'dir. Bununla beraber karmaşık sayı ifadesi devre analizi uygulamalarında daha sık kullanılır. Empedans (öz direnç) ifadesi ilk olarak Temmuz 1886'da Oliver Heaviside tarafından kullanıldı.1893'de Arthur Kennelly de öz direnci karmaşık sayılarla ilk kullanandı.
Öz direnç, frekans domeninde gerilimin akıma bölümüdür. Diğer ifadeyse, gerilim–akım oranı belirli ω sıklıktaki tek bir karmaşık kuvvettir. Öz direnç genellikle karmaşık sayıdır. Fakat bu karmaşık sayı, Uluslararası Birimler Sistemi (SI)'ya göre direnç ile aynı birime sahiptir ve o da ohm'dur. Sinüzoid bir akım veya gerilim için, Karmaşık öz direncin kutupsal form, gerilim ve akımın genlik ve fazını ifade eder. Özellikle,

• Karmaşık öz diencin genliği, voltaj genliğinin akımın genliğine oranıdır.
• Karmaşık öz direncin fazı, akımla gerilim arasındaki faz farkıdır.

Empedansın çarpmaya göre tersi admittanstır. (örn, admittans akımın gerilime oranıdır ve siemens olarak bilinir. Eskiden birimi mho idi).

Öz Direnç (Empedans)

Bir iletkenin birim uzunluk ve birim kesitteki parçasının, elektrik akımına karşı gösterdiği direnç. Özdirencin birimi “ohm.cm” olup, 1 ohm.cm, bir cm uzunluğunda ve 1 cm2 kesitli bir iletkenin direncine eşittir.

Bir iletkenin özdirenci, iletkenin cinsine, sıcaklığına da bağlıdır. O°C de direnci R0 ve özdirenci š0 olan bir iletkenin t °C’deki direnci ve özdirenci :

R = R0 (1+at) , P= P0 (1+at) olur.

(a), özdirencin sıcaklıkla değişme katsayısı olup mâdenî iletkenlerde pozitif, elektrolitlerde, kömür, cam ve porselende negatif; konstantan ve magnanin gibi bâzı alaşımlarda ise hemen hemen sıfırdır.

Metaller soğukken özdirenç düşer, sıcakken artar. Bir ametal olan karbonun özdirenci, sıcaklıkla azalır. Bâzı metal bileşiklerinin özdirenci (meselâ selenyum) sıcaklıktan etkilenmez. Bundan başka selenyumun özdirenci aydınlanmanın, bizmutunki ise içinde bulunduğu manyetik alanın şiddetinin tesirindedir. Mutlak sıfır noktasında (-273°C) bütün iletkenlerin özdirenci sıfıra eşittir. Özdirenç ne kadar küçükse iletkenlik o derece iyidir. Bâzı önemli metallerin özdirenci ohm x cm cinsinden şöyledir:

Gümüş: 1,6 x 10-6

Bakır: 1,8 x 10-6

Nikel: 12 x 10-6

Demir: 90 x 10-6