İzolasyon Trafoları
VIP Bir Dünyalı
İzolasyon Trafoları (Yalıtım Transformatörleri)
Birçok AC hattına bağlanan güç aletlerinde izolasyon trafoları (transformatör yalıtıcıları) kullanılır. İzolasyon trafoları, hem giriş ile çıkış arasında güvenlik yalıtımı sağlar. Sekonder sargı şebekeden tamamen izole edildiğinden kullanıcı ve cihaz şebekenin sağlayacağı yüksek akımdan trafonun gücü oranında korunmuş olurlar. Sekonder sargıda oluşabilecek kısa devre veya yüksek akım ihtiyacında, sekonder geriliminde düşmeolacak ve elektrik etkisine maruz kalan şahıs sistemden ayrılabilecektir.
Bu yüzden sistemlerde kullanılacak izolasyon trafosu, makinenin güç ihtiyacı ile sınırlı yapılır. Sistemlerde güç devresi diye olarak adlandırılan ve işin yapıldığı kısımlarda güç ihtiyacının fazla olması kullanılacak izolasyon trafosunun da güçlü seçilmesini gerektirir. Maliyetin yüksek olmaması için güç devrelerinde izolasyon trafosu kullanmak yerine, direk şebekeye bağlantı seçilir. İnsanın temas halinde olduğu kumanda devreleri ise izolasyon trafosundan beslenir. Güç devresinden gövdeye kaçak olması durumunda bu problem, topraklama ve kaçak akım rölesi kullanılarak giderilir.
Elektrik şoklarının kullanıcı ve sistemler üzerindeki etkisini azaltmak için ekstra düşük voltaj (ELV - Extra Low Voltage) kullanılması ihtiyacı doğdu. Uluslararası Elektroteknik Komisyonu (IEC) alternatif akımda 50 V remenans ve doğru akımda 120 volt değerlerini, insan hayatı için tehlikeli değerler olmasına rağmen, üst sınır olarak tespit etti. Gelişmeler insanın temas halinde olduğu izolasyon trafosu çıkışlı 110-220 Volt AC gerilim yerine, bazı alanlarda 24 Volt DC gerilimin kullanılması şeklindedir. Kullanıcının 24 Volt DC gerilim ile teması hayati tehlike oluşturmaması, 24 Volt DC gerilimlerde oluşacak aşırı yüklenmelerin ve kısa devrelerin yük üzerindeki yıkıcı etkilerinin az olması tercihi belirlemiştir.
Yalıtım trafoları AC hat dalgalanmalarına karşı (ani yükselme ve geri kalmalar) koruma sağlamaz. Elektrostatik kalkanlar (şok bobinleri), hızlı geçişlere karşı sınırlı bir koruma sağlarlar. 
AC hatlarda yalıtım transformatörleri yerine, voltaj yükselme önleyecileri (surge protector) ve hat yakalıyıcıları ( line arrestors) , AC hatta oluşan dalgalanmaları (transient) ve yıldırım düşmelerine karşı en iyi korumayı sağlar.
Sponsorlu Bağlantılar
Birçok AC hattına bağlanan güç aletlerinde izolasyon trafoları (transformatör yalıtıcıları) kullanılır. İzolasyon trafoları, hem giriş ile çıkış arasında güvenlik yalıtımı sağlar. Sekonder sargı şebekeden tamamen izole edildiğinden kullanıcı ve cihaz şebekenin sağlayacağı yüksek akımdan trafonun gücü oranında korunmuş olurlar. Sekonder sargıda oluşabilecek kısa devre veya yüksek akım ihtiyacında, sekonder geriliminde düşmeolacak ve elektrik etkisine maruz kalan şahıs sistemden ayrılabilecektir.
Elektrik şoklarının kullanıcı ve sistemler üzerindeki etkisini azaltmak için ekstra düşük voltaj (ELV - Extra Low Voltage) kullanılması ihtiyacı doğdu. Uluslararası Elektroteknik Komisyonu (IEC) alternatif akımda 50 V remenans ve doğru akımda 120 volt değerlerini, insan hayatı için tehlikeli değerler olmasına rağmen, üst sınır olarak tespit etti. Gelişmeler insanın temas halinde olduğu izolasyon trafosu çıkışlı 110-220 Volt AC gerilim yerine, bazı alanlarda 24 Volt DC gerilimin kullanılması şeklindedir. Kullanıcının 24 Volt DC gerilim ile teması hayati tehlike oluşturmaması, 24 Volt DC gerilimlerde oluşacak aşırı yüklenmelerin ve kısa devrelerin yük üzerindeki yıkıcı etkilerinin az olması tercihi belirlemiştir.İzolasyon trafoları 3 fazlı iletim hattına nötr iletkeni bulunmaması durumunda da kullanılmaktadır. Primer tarafı iki fazdan beslenen trafonun çıkışında nötr hattı elde edilmiş olur.
Yalıtım trafoları AC hat dalgalanmalarına karşı (ani yükselme ve geri kalmalar) koruma sağlamaz. Elektrostatik kalkanlar (şok bobinleri), hızlı geçişlere karşı sınırlı bir koruma sağlarlar.
Motor sürücüleri yalıtım trafoları kullanmaz, bunun yerine doğru akıma çevrilmiş AC hatta direk bağlı yüksek frekanslı IGBT’leri kullanırlar. DC yalıtım bobinleri (chokes) , AC hatlarda meydana gelen dalgalanmaları (fluctuations) azaltmak için kullanılırken, voltaj yükselmelerini (surge) önleyen aletler ve diğer ileri kontrol takımları AC hatta meydena gelen dalgalanmaları (fluctuations) azaltır. Bu motor sürücülerinin yaygın kullanımı, bunların en zor şartlarda bile güvenilirliğini ve uygunluğunu ispatlamıştır.
AC hatlarda yalıtım transformatörleri yerine, voltaj yükselme önleyecileri (surge protector) ve hat yakalıyıcıları ( line arrestors) , AC hatta oluşan dalgalanmaları (transient) ve yıldırım düşmelerine karşı en iyi korumayı sağlar.
Editör: Uğur YÜCEL
Kaynak:Yoncaeğitim
Kaynak:Yoncaeğitim
