Psikolojik Tanıda Resmin Önemi

Psikolojik Tanıda Resmin Önemi

1-KARALAMA DÖNEMİ (1-4)YAŞ ARASI
Çocuklar bu yaşlar arasında gelişi güzel çizimler yaparlar. Resimler daha çok oyun amaçlıdır. Çizgiler,tren rayı vb. dir.

2-ŞEMA ÖNCESİ DÖNEM (4-7) YAŞ ARASI
Üç yaş çocuğu tipik yuvarlak kafa çizebilir. İnsan çiz değince baş ve ayakları olan insan çizebilirler. Yüz hatlarını belirleyebilir. Dört yaş çocuğu kolları ve bacakları olan çöp adam çizebilirler. Beş yaşındaki çocuğunun yaptığı insan ve evler daha belirgin olmaktadır. Altı yaş çocuğunun yaptığı resimlerde artık yavaş yavaş konuda vardır. Resimlerde yer zemini çizgisi mevcuttur. Resimlerde saydamlık da vardır. Örneğin ev çizimlerinde evin içindeki eşyalarında çiziliyor olması gibi.

RENKLERİN ANLAMLARI (4-7) YAŞARASI
Dört beş yaşlarındaki çocuklar genelde renk ayrımı yapmadan resmi boyarlar. Bu yaşlarda ana ve ara renkleri öğrenebilirler. Mutlu resimlerde genelde sarı renk, üzüntülü resimlerde genelde kahverengi renk daha ağırlıktadır. Unutulmamalıdır ki çocuk hangi rengi seviyorsa, resimlerde ağırlık o renge doğrudur. Resimlerde ağırlık kırmızı renkse iddiacılığı ve saldırganlığı temsil eder. Pembe, sarı, turuncu……gibi sıcak renkleri seçen çocuklar sevecen, uyumlu, işbirlikçi……dir. Siyah,mavi, yeşil, kahverengi gibi soğuk renkleri seçen çocuklar, baskıcı aile ortamında yetişen iddiacı, çekingen, güçlükle kontrol edilen, uyumsuz, gerçek duygularını bastıran …. çocukları temsil edebilir.

3-ŞEMATİK DÖNEM (7-9) YAŞLAR ARASI
Resimler daha belirgin ve ayrıntılıdır. İlk bakışta resmin ne olduğu kolaylıkla anlaşılabilir. Resimler daha gerçekçidir. Resimde mekânsal ilişki vardır. Çocuklar yer çizgisi kullanırlar. Yer çizgisi çocuğun kendisi ve çevresiyle olan ilişkinin boyutunu temsil eder. Bu dönemde kuşbakışı resim çizimleri ağırlıktadır.

4-GERÇEKÇİLİK DÖNEMİ (9-12)YAŞLAR ARASI
Bu dönemde resimlerde daha ayrıntılı çizimler ve gerçekçi bir yaklaşım görülür. Resim konularında kızlar ve erkekler arasında farklılıklar gözlemlenir. Kız çocukları daha çok bebek resmi, portreler,elbiseler…erkek çocukları ise araba,gemi, uçak…çizerler. Resimleri beğenmeme, aşırı hassasiyet ve kendini ifade güçlüğü görülür.

5-DOĞALCILIK DÖNEMİ(12-14)YAŞLAR ARASI
Nesneler orantılıdır. Resimler perspektiftir. Yakın çevrede gördüğü objelerin orantılarını, boyutlarını ve derinliklerini çizgileriyle yansıtmaya çalışır. Renkleri ise en iyi şekilde kullanırlar.

ZİHİNSEL YETERSİZLİĞİ OLAN ÇOCUKLARIN RESİMLERİ
Resimlerde belirgin herhangi bir konu yoktur. Plansızdır. Yaşıtlarının resim özelliklerinden oldukça gerilik gösterir. Resim cılız ve ilkeldir. Çoğunlukla kâğıda resim yerine çeşitli karamalar yaparlar. Ayrıntılar bulunmaz. Örneğin insan resmi çiz dediğimizde sadece sınır belirten bir çizgi çizilir. Gözler, ağız, burun vs. çizilmez. Ev çizdiğinde çatısı kapısı, bahçesi başka bir yere çizilir. Çocukta resimleri ters çizme sıklıkla karşılaşılıyorsa öğrenme güçlüğü çekebileceği düşünülebilir. Örneğin ağaçların ters çizilmesi gibi.

ÜSTÜN YETENEKLİ ÇOCUKLARIN RESİMLERİ
Üstün kabiliyetli kişi diğer insanlardan farklı düşünebilme davranabilme kabiliyetine sahiptir. Resimlerde dikkati çeken ortak özellikler kısaca, akranlarından üstün bir performans göstermeleri, farklı kavramlar arasında mantıklı ilişkiler kurabilmeleri, gelişmiş hayal gücü, çizilen figürlerin hareket halinde olabilmesi, renklerin genelde canlı olması kağıdın tamamının kullanılması gibi……

UNUTULMAMALIDIR Kİ
Çok güzel resim yapan çocuk zekidir, zeki çocuklar güzel resim yaparlar DENİLEMEZ

ÇOCUĞUN PSİKOLOJİK ÖZELLİKLERİNİ YANSITAN RESİMLER
OKUL FOBİSİ:
Resimlerde aile bireyleri ağırlıklı olarak çizilir. Okul, öğrenci resmi çizmek istemezler. Ev ve evde mutlu çocuk resimleri çizerler. Resimler saydamdır.

GÜVENSİZLİĞİ YANSITAN RESİMLER:
Kâğıdın tamamı kullanılmaz, boşluklar fazladır. Çizimler yarımdır. Küçük figürler çizme ve kâğıdın bir bölümünü kullanma eğilimindedirler. İnsan figürlerinde el ve ayakların çizilmemiş olması güvensizliği ve çevreye uyumda yaşanılan güçlüğü, iletişim eksikliğini, paylaşım azlığını, kendinden başka insanlarla birlikte olmamayı, bencilliği de ifade etmektedir. Güvensiz çocuğun resimlerindeki çizgiler daha çok silik ve kesik kesiktir.

HİPERAKTİF ÇOCUKLARIN RESİMLERİ:
Taşkın ve çok renkli resim çizerler. Gerilimli oldukları için genelde karalamayı tercih ederler ve resimleri hep yarım kalır. Çizdiklerinde ise resimleri çok büyük olur.

CİNSEL KİMLİK KARMAŞASI:
Anne ve babaya aşırı yaklaşılması, zıt cinsel kimlikte çizimlerde yoğunlaşma, ev resimlerinde yatak odasının çizimi, etek giyen, çocuk emziren baba, ava giden sakal bırakan anne figürlerinin çizilmiş olması bize bazı ipuçları vermektedir.

AİLEDE İLETİŞİM KOPUKLUĞU VE PROBLEMLERİN OLDUĞUNU İFADE EDEN RESİMLER
Ailede iletişim kopukluğu, aileyi konu alan resimlerde açıkça görülmektedir. Resimde aile üyelerinin birinin veya birkaçının eksikliği.. ,(annenin,babanın,kardeşlerin,aile içinde yaşayan diğer fertlerin hala, amca,dede, ninenin ….. çizilmemiş olması ) Aile fertlerini çizmeyi ret etmesi,ebeveyn figürlerinin olmaması parçalanmış aileyi, sevgi eksikliğini, anne baba ve çocukların arasına nesnelerin yerleştirilmesi, aile bireylerinin arasına köprü, gökdelen evler, yol, ırmak, ağaçların…………….. çizilmesi, iletişim problemlerinin bir göstergesi olarak kabul edilebilir.

Anne babanın çok büyük çocuğun çok küçük veya anne babadan birinin büyük diğerinin küçük çizilmiş olması, ailede baskıyı, aile fertleri arasında problemin olduğunu, baskıcı ve otoriter tutumu, anne babanın çok abartılı çizimi onlara duyulan hayranlığı da temsil edebilir.
Resimde küçük kardeşin anne babanın elinden tutuyor olması ve diğer çocuğun çok uzaklarda çizilmesi veya hiç çizilmemiş olması, sevgi yoksunluğunu, kardeş kıskançlığını, kendisini yok saydığını, iç çatışmaların bir göstergesi olabileceği düşünülebilir.

RESİMLERDEKİ FİGÜRLERİN ANLAMLARI İNSAN FİGÜRÜNDEKİ KISIMLARIN ANLAMLARI
Büyük veya çok küçük kafanın çizilmesi zihinsel aktivite de problemlerin olduğunu, zihinsel geriliği ifade eder.
Vücudun organlarının çizilmemesi veya eksik bırakılması, endişe duyulan, rahatsızlık hissedilen kısımları yansıtır.
Kolların abartılı çizimi, aile içi ve çocuğa yönelik şiddeti, kolların çizilmemesi ise güç ve kuvvetin azlığını,
Ağzın büyük veya küçük çizimi dil ve konuşma problemini, ağzın çizilmemesi iletişim problemlerini….
Gözlerin büyük çizimi merakı, boş ve anlamsız bakan gözlerin olması görme problemini ve görmeye bağlı öğrenme problemlerini…
Burunun abartılı çizimi astım, bronşit vb. solunum yoluna bağlı problemlerin olduğunu… burunun çizilmemesi güç savaşını, güçsüzlüğü, desteksizliği..
Kulakların normalinden farklı, büyük veya küçük çizimi işitmeye bağlı problemlerin olduğunu….
Ellerin çok büyük çizilmesi dayağı, şiddeti, çalma eylemlerini, çok küçük çizilmesi ise güvensizliği, çevreye uyum güçlüğünü ….

Ayakların abartılı çizimi kendine olan güveni, küçük çizilmesi ise güvensizliği ve yardımsızlığı,
cinsel organların çizimi saldırganlığı, aşırı endişeyi ve anne babayı çıplak görmüş olmayı temsil etmektedir.

Psikolojik Tanıda Resmin Önemi

EV FİGÜRLERİNİN YORUMLANMASI
Ev, çocuğun duygusal yaşamının oluştuğu merkezdir. Evin saydam olarak çizilmesi, yaşamı canlılığı, içini göstermeyen duvarların çizilmiş olması ise karamsarlığı, yaşam ifadesindeki güçlükleri, kendini anlatmakta karşılaşılan zorlukları ifade etmektedir.
Evlerdeki bacalardan yükselen kalın dumanlar, aile içinde yaşanılan kavgaları, çatışmaları, sürtüşmeleri gösterir.

Yüksek binalar ve gökdelenler, çocuktaki özlem ve komplekslerin, gerginliğin yansımasıdır. Ezilme ve başkaldırı vardır.
Evlerden çıkan yollar rehberliğe, yol gösterilmeye duyulan ihtiyaçtır.
Resimlerde, insan resimlerinin azlığı veya yokluğu sosyal ilişkilerde kopukluğu belirtir. İnsan figürünün çokluğu ise sosyal ilişkilerdeki gelişmişlik düzeyini belirtir.
Çizilen kuş resimleri özgürlüğe duyulan ihtiyacı belirtir.
Çizilen ağaçlarda meyve olması verimli olma isteği, yeşil yapraklı ağaçlar canlılığı, solmuş yapraklı ağaçlar ve yaprak dökümü ölüm isteğini, ağaç köklerinin olması içgüdüye önem vermesi ve bağımlılık duygularını yansıtır.
Resimlerde çok bulut veya koyu renkli bulutların olması, çözülemeyen problemleri ifade etmektedir.

ÇOCUK RESİMLERİNİN GENEL OLARAK YORUMLANMASINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR
Çocuğun bize kendisini yansıtması ve olaylar hakkında duygu ve düşüncelerini ifade etmesinde, yalın bir anlatım aracı olan resmin önemi büyüktür. Resim etkinliğinin aynı zamanda sözsüz dili oluşturması ve bu yolla anlatımın kolay olması, yaşı ve kişilik özellikleri nedeniyle sözlü iletişim kurmakta güçlük çeken çocukları tanımada da önemli bir teşhis aracı olmasını sağlamaktadır.
Çocuk resimlerini yorumlarken, dikkat etmemiz gereken bazı önemli noktalar bulunmaktadır.
Tek resimden yola çıkarak yapacağımız bir değerlendirme bize hatalı sonuç verebilir. Çocuğun diğer resimlerine de dikkat etmeli ve toplu bir değerlendirme yapılmalıdır. Resim değerlendirmesine başlamadan önce….. Çocuğun genel tutum ve davranışlarını, içinde yaşadığı psikolojik, sosyo-kültürel ve ekonomik durum, arkadaşlarıyla, kardeşleriyle ilişkileri, okul ve aile içi ilişkileri, çocuğun yaşını, cinsiyetini, ailede kaçıncı çocuk olduğunu varsa uyum ve davranış sorununun türünü, ailesinin genel özelliklerini, okul başarısını, çocuk hakkındaki genel izlenim ve görünüm, diğer önemli özellikleri de göz önünde bulundurulmalıdır.
Resim aynı zamanda öğrenilen bir davranıştır. Resim çizmede öğretmen faktörü de önemlidir. Çocuklar resim çizmeyi kendi kendilerine, ailelerinden, öğretmenlerinden veya arkadaşlarından öğrenebilirler. Konu seçimi yapmadan haydi bakalım bize bir resim çiz dediğimizde, çocuk ilgi ve ihtiyaçları doğrultusunda içinde yaşadığı psikolojik duruma uygun ve hayal gücünün de etkisiyle resim çizebilir. Serbest konu verdiğimizde çocuğun çizmiş olduğu resimdeki tema da çok önemlidir.
Resim, çocuğun küçük kas gelişimine yardımcı olduğu gibi bilişsel gelişimine de yardımcı olur, zekâsını geliştirir ve kişilik özelliklerini dışa vurur.

Bu kadar önemli olması nedeniyle, anne-babaya düşen görev gerekli malzemeleri temin etmek ve resim yapmaları için teşvik etmektir, bazen çocuğuyla birlikte resim yapmaktır. Fakat resmin boyutu ve rengi konusunda yönlendirilmemeli, bırakın ürünlerini istedikleri şekil ve renkte ortaya koysunlar. Özellikle 2-4 yaş arasında çocuğun tek istediği karalamaktır, bu esnada anne-baba mesela nasıl elma çizilir, nasıl boya yapılır şeklinde yol göstermeye çalışmaları duygusal bir kırıklığa neden olabilir. Onun için iyisi mi ebeveyn sadece karalama faaliyetinde çocuğa ilgi göstersinler.
Ayrıca kendisini sınırlı sözcük bilgisiyle ifade edemeyen çocuklar için, en kolay anlatım aracı resimdir. Çizdikleri resimler ile kendilerini ifade edebilirler. Çocuk çizdiği resimler de iç dünyasına ait bilgiler verir. Resimdeki nesnelerin, kişilerin çiziliş sırası-çiziliş biçimi, kullandığı renkler, resimdeki eksik öğelerin, resim içindeki karalamaların anlamları vardır. Aslında resim çocuğun iç dünyasının kâğıda dökülmüş halidir, bu yüzden çocukları tanımak için nasıl ki oyunlarına bakıyoruz aynı şekilde resimlerine de baka biliriz.
Yaptığı resimleri inceleyerek çocuk hakkında bazı bilgileri edinmek mümkün olabilmektedir. Çocuğun kendisini yansıtması ve olaylar hakkında duygu ve düşüncelerini ifade etmesinde, yalın bir anlatım aracı olarak resmin önemi büyüktür.
Çocuk resimlerini yorumlarken, dikkat etmemiz gereken bazı önemli noktalar bulunmaktadır. Tek resimden yola çıkarak yapacağımız bir değerlendirme bize hatalı sonuç verebilir, diğer resimlerine de bakmalı, sonrasında toplu bir değerlendirme yapılmalıdır

Kişisel Özellikleri Yansıtan Resimler
Özgüveni zayıf olan çocuklar resimdeki insan figürlerini kâğıdın ebadına göre küçük yaparlar ve kullandıkları renkler daha azdır. İnsan figürlerinde el ve ayakların çizilmemiş olması güvensizliği ve çevreye uyumda yaşanılan güçlüğü, iletişim eksikliğini, paylaşım azlığını, kendinden başka insanlarla birlikte olmamayı, bencilliği de ifade etmektedir. Güvensiz çocuğun resimlerindeki çizgiler daha çok silik ve kesik kesiktir.
Hiperaktif çocuklar, taşkın ve çok renkli resim çizerler, gerilimli oldukları için genelde karalamayı tercih ederler ve resimleri hep yarım kalır. Çizdiklerinde ise resimleri çok büyük olur.
Ev içinde şiddete maruz kalan çocukların resimlerinde şiddet içerikli çizimler görülebilir. Dayak atan anne-baba, ebeveyninin bağırması karşısında saklanan çocuk çizimleri VB. tüm bunlar çocuğun korkularını yansıtır.
Ailede iletişim kopukluğu, aileyi konu alan resimlerde açıkça görülmektedir. Resimde aile üyelerinin birinin veya birkaçının eksikliği, aile fertlerini çizmeyi ret etmesi, ebeveyn figürlerinin olmaması parçalanmış aileyi, sevgi eksikliğini, anne baba ve çocukların arasına nesnelerin yerleştirilmesi, aile bireylerinin arasına köPRü, yol, ırmak, ağaçların çizilmesi, iletişim problemlerinin bir göstergesi olarak kabul edilebilir.
Çocuklar ev çizimlerinde de ölen kişinin ayrıldığını göstermek için ölen kişiyi ayrı bir ev, kalanlarında yaşadığı başka bir ev biçiminde kâğıda yansıtabilirler.
Okul korkusu olan çocuklar, okul içinde kendisiyle birlik de anne-babasını da çizebilmektedir.
Anne-babası boşanmış çocuklar resimlerinde anne ve babasını farklı evlerde çizebildikleri gibi anne-babasına olan özlemlerini resimde anne-babasına sarılmış bir çocuk resmederek de gösterebilirler.
Resimde küçük kardeşin anne babanın elinden tutuyor olması ve diğer çocuğun çok uzaklarda çizilmesi veya hiç çizilmemiş olması, sevgi yoksunluğunu, kardeş kıskançlığını, kendisini yok saydığını, iç çatışmaların bir göstergesi olabileceği düşünülebilir.

Bazı Çizimlerin Anlatmak İstediği
Ay ve Güneş
Genelde bütün çocukların çizmiş olduğu resimlerde mutlaka ay ve güneş yer almaktadır. Bu tür resimlerde güneş, mutluluğu, sıcaklığı, güven ve gücü yansıtmaktadır. Bazı psikologlara göre ise bundan maksat babadır. Eğer çocuk babası ile iyi ilişkiler içindeyse güneş hep parlak, etrafına ışık saçan ve açık bir alandadır, ama eğer baba ile çocuk arasındaki ilişki iyi değilse güneşin dağların arkasındaki hali çizilir. Ay ise yokluğu yansıtır, genelde ölüm, kabir ve mezarlık gibi resimlerde ay çizilir.

Otomobil
Günümüz toplumunda otomobil gücün bir göstergesidir, dolayısıyla genelde erkek çocukların resimlerinde otomobil sıkça göze çarpmaktadır. Araştırmacılara göre çocuğun resimlerinde sürekli olarak otomobili çizmesi ve kendisini de onu sürerken yansıtması, teknolojiye, dış dünyaya ve mekanik yaşam sitiline ne kadar bağımlı olduğunu gösterir.

Hayvanlar
Çocuğunuzun resimlerinde değişik hayvan çizimlerini görmenizin birçok anlamı olabilir, doğru sonuca varabilmek için bu tür resimlerin çok çizilmesi ve onunla konuşmanız şarttır. Köyde yaşayan, hayvanat bahçesine giden yahut evde hayvan besleyen bir çocuğun hayvan resmi çizmesi çok doğaldır. Öyleyse yaşam tarzı da resimlerin anlatmak istediklerini bilmemizde önemlidir.
Bazen çocuk yapmış olduğu bir hata ya da günah duygusunu resimlerinde hayvan olarak çizebilir. Örneğin gece yatağına idrarını yapan bir çocuk sabah annesi tarafında azarlanmışsa, bu suçluluk duygusuyla kertenkele, yılan gibi sürüngen hayvanları çizecektir. İç dünyasında huzursuz olan çocuklar da vahşi hayvanların resmini çizer, örneğin yenidünyaya gelen kardeşini kıskanan bir çocuk kurt resmini çizer. Çizilen kuş resimleri de özgürlüğe duyulan ihtiyacı belirtir.

Ev
Ev, çocuğun duygusal yaşamının oluştuğu merkezdir. Evin saydam olarak çizilmesi, yaşamı canlılığı, içini göstermeyen duvarların çizilmiş olması ise karamsarlığı, kendini anlatmakta karşılaşılan zorlukları ifade etmektedir. Evlerdeki bacalardan yükselen kalın dumanlar, aile içinde yaşanılan kavgaları, çatışmaları, sürtüşmeleri gösterir. Evlerden çıkan yollar rehberliğe, yol gösterilmeye duyulan ihtiyaçtır.

İnsan
Resimlerde, insan resimlerinin azlığı veya yokluğu sosyal ilişkilerde kopukluğu belirtir. İnsan figürünün çokluğu ise sosyal ilişkilerdeki gelişmişlik düzeyini yansıtır

Ağaç
Çizilen ağaçlarda meyve olması verimli olma isteği, yeşil yapraklı ağaçlar canlılığı, solmuş yapraklı ağaçlar ve yaprak dökümü ölüm isteğini, ağaç köklerinin olması içgüdüye önem vermesi ve bağımlılık duygularını yansıtır.

Çocuk Ve Resim

MsXLabs.org

Çocuğun kendini ifade etmesinin en etkili yollarından biri resim çizmektir. Resim çizmek, çocuğun önceden öğrenmiş olduğu bazı sözcük ve ifade biçimlerinden daha güçlü, daha yalın bir anlatım şekli olarak da düşünülebilir. Çocuğun yaptığı çizim ve boyama sonucunda oluşan lekeler, çizgi ve şekiller iletişimin belirtileridir (Artut, 2004; 2007). Çocuklar için resim yapmak yepyeni bir şey yaratmak amacıyla farklı deneyimleri bir araya getiren bir süreçtir (Malchiodi,1998). Çocuk, çizdiği resimler aracılığıyla iç dünyasını, bilinçdışı isteklerini, duygularını yansıtır. Resim, okulöncesi dönemde çok önemlidir. Çocuk resminde, iç dünyasındaki duygularını yansıtır ve deneyimini anlatarak kendisini ifade eder (Samurçay, 2006). Resim çocukların sadece iç dünyalarını değil, dış dünya deneyimlerini de aktarır (Malchiodi, 2005). Çoğu zaman yaşadığı bu duyguları sözlü olarak anlatamayan çocuk, bunları çizimlerinde belirgin hale gelir (Chandler ve Johnson,1991). Ayrıca çocuk resimleri konu ve figür seçiminde rol oynayan kültürel ve sosyal belirleyicileri de değerlendirme olanağı verir.

Çocuk resimleri ile ilgili araştırmalar Freud ve Jung’un çalışmalarının artan ünüyle ortaya çıkmıştır. Cooke (1885), sanatsal gelişimin evrelerini tanımlayan bir makale yazmıştır. Ricci (1887), İtalyan çocukların resimleri üzerine gözlemlerini yayınlamış ve ilk çocuk resimleri koleksiyonunu oluşturmuştur. Burt (1921), insan resmi çizmeyi birkaç zeka testinden biri olarak kullanmıştır. Goodenough (1926) ve Haris (1963), insan figürü çizmede yaşla ilgili normları zeka yaşıyla ilişkilendirerek araştırmışlardır. Koppitz (1968), çocukların yaptıkları insan figürlerinin çocuğun ruhunu yansıttığını ileri sürmüştür (Malciodi, 2005).

Resim yapmanın çocuğun gelişimine etkileri şu şekilde sıralanabilir:

• Çocuk resmi görsel bir iletişim aracı olarak kullanır.
• Sözel olarak söyleyemediklerini resimle ifade eder.
• Biçimsel anlatımla ilgili becerilere sahip olur.
• Bilinçaltında yatan korku, endişe gibi duygularını resim aracılığıyla dışarıya atarak rahatlar.
• İstek, arzu ve hayallerini kâğıda yansıtır.
• Sanata ve tasarıma dair yaratıcılığını ve hayal gücünü geliştirir.
• Resmin yaşamıyla olan bağlantısını ve yararlarını kavrar.
• Özgün ve yaratıcı fikirler geliştirir.
• Estetik kişilik kazanarak, duygularını düzene sokar.
• İnce motor becerilerinde başarılı sonuçlar elde eder.
• Sanat eserlerine ilgi duyar.

Çocuk resmi üzerinde yapılmış pek çok çalışmada; insan figürünün en gözde konu olduğu (Matthews, 1984; Manning,1987; Luguet,1913) ve de konu seçiminde cinsiyet farklılıklarının etkili olduğu (Goodenugh,1926; Koppitz,1968) saptanmıştır. Golomb (2004), bilişsel gelişim açısından en çok bilginin çocukların insan figürü çizimlerinden elde edildiğini ve çocukların tipik olarak karalamadan ilk temsili şekillere ve formlara, daha sonra da karmaşık insan figürü tasarımlarına doğru ilerlediklerini saptamıştır. Gelişimsel açıdan bakıldığında çocukların insan figürü çizimlerinde cinsiyete ilişkin özellikler ilk olarak 6 yaşında genellikle giysiler konusundaki tercihlerinde görülmektedir. Kız çocuklar genellikle resimlerinde elbiseler, erkek çocuklar pantolon çizerek cinsiyete ait özellikleri belirtmektedirler yani, çocukların çizimlerine basit ayrıntılar koyarak kızlarla erkekleri ayırt ettiği görülmektedir (Malchiodi, 1998).

Sosyalleşme sürecinde olan çocuğun hayatında ailenin yeri büyüktür. Çocukların çizdikleri aile konulu resimler, içinde yaşanılan sosyal çevrenin çocuk üzerindeki etkilerinin belirlenebilmesinde araç olarak kullanılabilir. Literatüre bakıldığında aile çizimlerinde, çocuğun ailesindeki bireylere karşı tavır ve tutumu, çocuğun aile içindeki bireyleri ve kendi rolünü nasıl algıladığını yansıttığı ifade edilmektedir. Çocukların yaptığı aile resimlerini inceleyen araştırmacılar aile resimlerinin, açıkça ifade edilenlerin dışında çocuğun duygu ve davranışlarını simgeleyen çizim, biçim ve içerik özelliklerini de bulundurduğunu vurgulamaktadırlar. Çocuk, bu özellikleri aile bireylerini çizerken bilinçdışı olarak ifade edebilir (Di Leo,1983).

Çocukların resim yapma gelişimine ilişkin yapılan ilk çalışmalarda, çocukların resimlerinin karalama, şematik evre ve natüralistik evre olmak üzere üç gelişimsel evreden geçtiği ileri sürülmüştür (akt. Yavuzer, 2000; Burt, 1921), Goodenough (1926) ve ardından Lowenfeld’in (1947) yapmış olduğu çalışmalar, çocukların resim gelişim evrelerinin farklılaşmasına neden olmuştur. Lowenfeld (1947), yaptığı çalışmalar sonucunda çocukların resim gelişiminin altı evreden oluştuğunu öne sürmüştür. Lowenfeld’e (1947) göre bu evreler; karalama (2-4 yaş), şema öncesi (4-7 yaş), şematik (7-9 yaş), gerçeği çizme (9-11 yaş), sahte gerçeklik (10-13 yaş) ve karar dönemidir (ergenlik dönemi).

Yavuzer (1997) ise, çocuk resmindeki gelişimi beş evrede ele almıştır:
1. Karalama dönemi (2-4 yaş)
2. Şema öncesi dönem (4-9 yaş)
3. Şematik dönem (7-9 yaş)
4. Gerçekçilik (Gruplaşma ) dönemi (9-12 yaş)
5. Görünürde doğalcılık dönemi (12-14 yaş)
Bu evrelerde çocuklar ilkel çizgilerle başlayıp zamanla çizgilerdeki güçsüz ama özgür havadan kurtulur, içinde yaşadığı kültür ve toplumun bazı zevk ve ölçülerine uyma eğilimi göstermektedirler.

Karalama dönemi
(2-4 yaş); 2-4 yaş arasını kapsar. Küçük kas gelişimine paralel olarak çocuk, çizimlerini denetim altına almaya başlar. Kellogg (1969), otuza yakın ülkeden, bir milyonun üzerinde çocuk resmi inceleyerek, karalamadan dairesel hareketlerin keşfine kadar olan evrede (karalama evresi) yirmi adet şekil olduğunu saptamıştır (Schirrmacher, 1998; Kırışoğlu, 2002).

1,5-2 yaş arasındaki çocukların yaptıkları anlamsız karalamalardan sonra, 2-4 yaşlarında çocuğun yaptığı düz çizgi karalamaları şema öncesi dönemde giderek insan figürüne dönüşmeye başlar böylece çizgiler anlam kazanır. Önceleri düz çizgilerle insan kolu, bacağı, gövdesi; yuvarlak çizgilerle baş ve yüz çizen çocuk kendine göre bir insan şeması yaratmaya çalışmaktadır. Bu sebeple çizdikleri resimler her gün aynı resmi çizse de farklılıklar gösterir (Kehnemuyi, 1977). 3-4 yaşında çoğu çocuk gözlemlenebilir simgesel şekillerde gerçeklik hakkındaki fikirlerini sunmak için gereken becerilere sahiptir (Collado, 1999).

Karalama döneminin sonu ve şema öncesi döneminin başında, çocuklar oldukça tanınabilecek biçimler çizmeye başlarlar. Ancak yine de kesin olarak ne çizdiğini söylemek zordur. Şema öncesi dönemde dairesel ve uzunlamasına çizgiler belirginleşir. Beş yaşında çocukların çizimlerinde artık insanlar, evler ve ağaçlar belirmeye başlar ve rahatça ne çizdiği anlaşılır hale gelir. Bu yaştaki çocukların çoğu, bir kafa ve gövde çizebilirler. Kafada gözler, bir burun, bir ağız olur, kollar ve bacaklar ise, gövdeden çıkar. Yüz önden görünümüyle çizilir ve ifadesizdir. Baştan çıkan kol ve bacaklar ve eller parmaklı ya da parmaksız olabilir. Çocuk 6 yaşına geldiğinde, çiziminde biçimler ve şekiller bir konu etrafında gelişmeye başlar (Yavuzer, 2000; Artut, 2004). Karalama döneminde küçük çocuklar basit karalamalar yaparken, gerçekte algıladıklarından daha ziyade bildikleri şeyleri gelişen becerileri ile sergilerken, karar döneminde perspektifi kapsayan görsel realizmi kazanarak çizgisel gelişimlerini tamamlarlar (Tallandini ve Valentini, 1991).

Şema Öncesi Dönem (4-7 Yaş): Bu dönem işlem öncesi dönemin bir parçasıdır. Çocukta artık sembolik düşünce, bağlantıları görme ve sınıflandırma, sayıları anlama yeteneği yavaş yavaş artmaktadır. Çocuk artık kendini çevrenin bir parçası olarak görmeye başlar. Çevresindeki nesne ve insanlarla özdeşim kumaya başlar. Lowenfeld’e göre bu dönemde çocuk resim yapma, düşünme ve gerçek arasındaki ilişkileri keşfetmeye başlar (akt. Malchiodi, 2005). 5 yaşında çocuk insan figürü çizerken baş, baştan çıkan kolla ve bacaklar yaparken bazı organları daha büyük çizebilir, parmaksız eller çizebilir. Altıncı yaşa yaklaştıkça hem kalem kontrolü gelişir hem de figürlere boyun, parmaklar, kulaklar ve gözbebeği gibi ayrıntılar eklenir (Yavuzer, 1993). Sürekli değişen insan şeması 6 yaşındaki çocuklar önceden çizmekte zorlandığı detayları resimlerine ekleyebilirler. Yüz özellikleri daha doğru çizilir. Ayak ve saç gibi detaylar resme eklenebilir. İnsan figürünün yanına güneş, ağaçlar ve çiçekler gibi başka elemanlar eklenir (Chandler, Johnson, 1991).

6 yaşına gelen çocukların resimleri giderek konulu olmaya başlar. Kendilerinin ve ailelerinin resimlerini yapmak en sevdikleri konulardır (Malchiodi, 2005). Öznel bir görüşe sahip olan çocuğun resimlerinde hiçbir kısıtlama yoktur. Tamamen duyguları ve hayalleriyle hareket eder. Bu nedenle figürler şematiktir. Vücut oranları gerçeği yansıtmaz ve resimlerinde perspektife rastlanmaz (Yavuzer, 1993).

Okulöncesi dönemde çocuğun kullandığı renklerin gerçekle bir bağlantısı yoktur (Kehnemuyi, 1977). Çocuk hoşuna giden renkleri coşkuyla kullanır. Örneğin kırmızı bir güneş, mavi bir köpek yapabilir. Çocuk çok sevdiği birinin resmini yapmak istediğinde, çok sevdiği rengi seçecektir. Çocuk içinden gelen coşkuyla rengi kullandığı için özgür bırakılmalıdır. Kız çocukları renk seçimine erkek çocuklardan daha fazla önem vermektedir. Bazı çocuklar resimlerinde sarı, kırmızı, turuncu renkleri; bazıları mavi, yeşil gibi soğuk renkleri tercih etmektedir. Uzmanlar sıcak renkleri seçen çocukların sevecen, uyumlu, işbirlikçi; soğuk renkleri seçen çocukların iddiacı, huysuz ve uyumsuz davranışlar sergilediklerini belirtmektedirler. Sürekli soğuk renkleri seçen anaokulu çocukları duygularını bastırma ve gizleme eğilimi göstermektedirler. Yapılan birçok araştırma, kırmızı rengi çok fazla kullanan çocukların saldırgan ve iddiacı davranışlar sergiledikleri görülmektedir. Doğal gelişim süreci içinde çocuğun renk seçiminin soğuk renklerden sıcak renklere doğru değişim gösterdiği görülür. Örneğin tuvalet eğitimi zamanında baskı gören çocukların resimlerinde kahverengi ve maviyi çok fazla kullandığı görülmüş, baskı ortadan kalktıktan sonra diğer renkleri kullanmaya başlamışladır (Yavuzer, 1993). Burkitt ve arkadaşları (2003) çocukların resimlerinde kullandığı renk ile duygusal tepkileri arasında bir ilişki olduğunu saptamışlardır. Çocukların resimlerinde kullandıkları renkler onların fiziksel özelliklerini de yansıtabilir. Perkins sağlıklı ve hasta çocuklarla yaptığı araştırmada ciddi ölümcül hastalığı olan çocukların resimlerinde hastalıklarının farkında olduklarının göstergesi çeşitli renkler kullandıklarını tespit etmiştir. Hasta çocuklar tarafından en çok kullanılan renk siyahtır. (Kırmızı renk hem sağlıklı hem hasta çocuklar tarafından kullanılmış fakat hasta çocuklar daha fazla kullanmıştır ve çoğunlukla kanla ilişkili olduğu tespit edilmiştir (Malchioldi, 2005: 259). Bach’a göre çocukların resimlerinde kullandığı renklerin belli anlamları vardır ama kullanılan rengin yoğunluğu da önemidir. Yoğunluk rengin parlaklığını canlılığını ifade eder. Çocuk resimlerinde yeşil renk genel olarak büyüme ve gelişmeyi ifade etse de koyu yeşil mi açık yeşil mi olduğu da önemlidir (Malchioldi, 2005: 262).

Kırmızı; saldırganlık ve öfke ifade edebilir. Ayrıca çocuğun resimlerinde keskin ve sert hatlar görebilirsiniz. ([urlRapeutic Child | A general blog of wonderful things[/urrmızı birçok anlama gelebilir: enerji, nefret, bir problemin göstergesi, tehlike, fiziksel hastalık, aşk, vb. Kırmızı renk hayati önem taşıyan bir konunun, problemin, duyguların patlaması ya da tehlikenin sinyallerini verebilir, şiddetli bir hastalığı yansıtabilir.
Pembe; kırmızıdan daha az etkili bir ton olarak, geçmişte yaşanan bir problemin ya da hastalığın çözümünü çağrıştırabilir.
Turuncu; endişeli bir durumu çağrıştırabilir. Özellikle yaşam ile ölüm arasındaki mücadeleyi, azalan enerjinin ya da tehdit edici durumlardan kurtulmanın bir göstergesi olabilir.
Sarı renk; çocuğun hala ailesine bağımlı olduğunu ifade eder. Çocuk fazla heyecanlıdır. Sarı genelde ışık, enerji ve olumlu hislerle ilişkilendirilmektedir.
Mavi; sakinliği ifade eder. Çocuğun kendine olan güveninin işaretidir. Duygularını artık daha iyi kontrol edebilir.
Yeşil; çocuk yaşıtlarına göre daha olgundur ve özgüveni vardır. Sağlıklı bir vücut, büyüme ya da yaşamın yeniliği gibi anlamları çağrıştırır.
Koyu yeşil sağlık ve iyileşmenin bir göstergesi iken açık yeşil ise fiziksel zayıflığı ya da sağlığa kavuşulmuş olmanın bir göstergesidir.
Mor; sıkıntı verici (ağır) bir sorumluluk, ya da birinin “elinin mahkûm olduğu bir durum” anlamına gelebilir. Sahip olma ya da kontrol etme ihtiyacına ya da başkalarının kontrolü ve desteğine duyulan ihtiyaca işaret edebilir ([urlRapeutic Child | A general blog of wonderful things[/urlchiodi ve Furth, 2002)

Çocuklar her renge aynı derecede ilgi duymazlar. 5-8 yaş çocukları arasında yapılan araştırmada çocukların en fazla kullandığı renkler erguvan rengi, kırmızı, sarı, mavidir. Siyah, beyaz, gri ve koyu kahverengiyi ise itici bulmaktadırlar.

Birçok denemeden sonra çocuk artık kendine göre bir insan şeması oluşturmuştur. Bu evrede vücudun çocuk için önemli olan parçaları abartılır. Önemsiz olan parçalar ise hiç çizilmeyebilir. Bu aşamada, cinsiyet faktöründen kaynaklanan farklılıkları görebiliriz (Kırışoğlu, 1998). Cox (1992) çalışmasında; 5-6 yaş çocukları mesafe bilgisini resme yansıtmak için nesnenin boyutlarını dikkate alırken, 7-8 yaşına geldiklerinde sayfanın üst ve alt kısımlarını da kullanmaya başladığını ileri sürmüştür. Yine 7 yaşından sonra çocuklar uzaktaki nesneleri küçük, yakındakileri ise büyük çizebilmektedirler. Golomb (1987), çocukların kompozisyon oluşturma ve anlam bütünlüğü sağlamadaki yeterliliğe 9 yaşında ulaştıklarını ve bu yaştan sonra da çizimi planlamada bir gelişme olmadığını tespit etmiştir (Kındap, 2005).

Ives (1984), 5-7 yaş arasında duygular somut bir biçimde ifade edilirken 9 yaşından itibaren çizimde kullanılan soyut ifadelerin sayısının arttığını belirtmiştir (Kındap, 2005).

Ayrıca ince motor becerilerinin 5-9 yaşları arasında hızla geliştiği dikkate alındığında, kronolojik yaşın resim gelişiminde önemli bir faktör olduğu ortaya çıkmaktadır (Cherney ve ark., 2006).

Gerçekçilik dönemi (9-12 Yaş); Bu dönemde çocuk bedensel ve psikolojik gelişim açısından kritik bir dönemdedir. Resme gerçekçi bir anlayışla yaklaşırlar. İnsan çizimlerindeki vücut bölümleri arasında orantı vardır. Kızlar daha çok bebek resmi, elbiseler çizerken erkekler ise araba, uçak vb. resimler çizer. Bu dönemde çocuğun yaptığı resimlerde yetişkinlere özgü gözleme dayanan ölçütlere rastlanır. Çocuk, yaptıklarını gerçeklerle karşılaştırır, aynılarını yapmak ister yapamadığı durumlarda umutsuzluğa düşebilir.

Doğalcılık Dönemi (12-14 Yaş); çoğu yetişkin bu evreye erişemez. Çünkü bir önceki evrede cesareti kılan çocuk resim yapayı zamanla terk eder. Ancak 13- 14 yaşlarına geldiğinde resim yapmaya devam eden çocukların resimlerinde perspektifin tam ve etkin bir şekilde kullanıldığı görülür. Resimdeki ayrıntılar artar. Renk ve desene daha çok dikkat edilir. Soyut imgeler yaratmaya başlarlar (Malciodi, 2005).

Çocuk Ve Resim -Ali Çankırılı'dan Çocukların Resimlerindeki Figürlerin Anlamları
MsXLabs.org

İNSAN FİGÜRÜNÜN DETAYLARI VE ANLAMLARI(2-7 YAŞ)
Boyun: Çocuklar 6 yaşına kadar boyun kısmını görmezden gelirler.Boynun kalın ve kısa çizilmesi veye hiç çizilmemesi çocuğun öfkesini kontrolde problem yaşadığını yansıtmaktadır.İnce ,uzun boyun kişinin istek ve arzularını sürekli bastırma eğiliminde olduğu ve sürekli kendini kontrol etme ihtiyacı duyduğu anlamına gelir.Abartılı çizilmiş boyun , akıl ile duygular arası iletişimde yetersizlik işareti olabilir.
Omuzlar ve gövde: Resimde yuvarlak ve yumuşak hatları olan gövde ve omuzlar uyumlu ve geçimli özellikleri gösterirken;köşeli ve sert hatlar saldırgan dürtülerin varlığına işarettir.Sert vücut hatlarıyla çizilen çocukların problemlerini fiziksel şiddet kullanarak çözdüğü görülmektedir.
Kollar: İki yana açılmış kollar insanlarla yakın ilişki kuran, sevecen çocukların çizimlerinde görülür.Gövdeye bitişik çizilen kollar insanlarla ilişki kurmada zorlanan çocukların çizimlerinde görülür.Kolların hiç çizilmemesi çevreyle kopuk ilişkilerin varlığına işarettir.
Eller: Çocuğun dış dünyaya ilgi duyduğunu, insanlarla ve diğer canlılarla iletişim kurmaktan hoşlandığını gösterir.

RESİMLERİ DEĞERLENDİRMEDE İNSAN FİGÜRÜ
Çocuk resimlerini değerlendirirken insan figürü bize çok önemli ipuçları vermektedir.
İnsan figürlerinin azlığı: Ev çizimlerinde insan figürlerine yer verilmemesi, aile çizimlerinde insan figürlerinin azlığı sosyal ilişkilerde çekingenliği, kendini ifade etme yetersizliği ve özgüven eksikliğini anlatmaktadır.
İnsan figürlerinin çokluğu: Ev çizimlerinde insan figürlerinin ve aile üyelerinin çokluğu sosyal ilişkilerde gelişmişliği, özgüveni ve insan sevgisini göstermektedir.
Arkası dönük insan figürü: Sosyal fobiyi ve iletişim kopukluğunu gösterir.
Aile üyelerinden birinin eksik çizilmesi: Anne veya babanın eksik çizilmesi boşanmayı, parçalanmış aileyi; kardeşin eksik çizilmesi onunla problemi olduğunu, onu kıskandığını, onu sevmediğini gösterir.
Aile üyeleri arasına nesneler çizilmesi: Anne ve babann bir nesne çizilmesi anne baba geçimsizliğine; anne baba ile çocuk arasna ağaç, yol, köprü, nehir gibi bir engel çizilmesi anne baba ilgisizliğine dikkat çekmektedir.
Aile üyelerinden birinin büyük çizilmesi: Annenin veya babanın büyük çizilmesi, ailede onun sözünün geçtiğini ve çocuğun ondan çekindiğini gösterebilir. Çocuk bazen hayran olduğu ve özdeşleştiği aile üyesini de büyük çizebilir. Eğer baba büyük, anne çocuktan daha büyük çizilirse; babanın anne üzerinde baskı kurduğu ve ona şiddet uyguladığı sonucu çıkarabilir.
Annenin elinden tutan küçük çocuk: Resimde annenin elinden tutan küçük bir çocuk var ve resmi çizen çocuk uzakta duruyorsa, arkası dönükse veya resimde hiç yoksa ciddi bir kardeş kıskançlığının göstergesi olabilir.

EV ÇİZİMLERİNİN YORUMU-1
Ev çizimlerini doğru yorumladığımızda dış gerçeklik ile çizerin iç dünyası arasında sıkı bir ilişki olduğunu görüyoruz. Bu açıdan baktığımızda evin ve çevresinin sembolik anlamı önem kazanmaktadır.
Çocuklar, 5 yaşından itibaren gerçek dünyaya uyum göstermeye başlarlar; 7 yaşına doğruda aileden ve okuldan aldığı değerler ve kurallar eğitimi vasıtasıyla benmerkezci kişilikten sosyal kişiliğe doğru adım atmaya ve çevre şartlarına uyum sağlamaya başlarlar. Bazı çocuklar uyum sağlamaya başlarlar. Bazı çocuklar uyum çabaları sırasında anne babanın ve okulun beklentilerini karşılamayabilir. Ailede ihmale, baskıya ve istismara maruz kalabilir. Bu çocuklar, söz ile ifade edemediği ve ifade etmekten korktuğu ruhsal sıkıntılarını farkında olmadan çizdiği ev ve ağaç resimlerine yansıtmaktadır.
Yuvarlak ev:Çocukların ilk ev çizimleri genellikle yuvarlak olup ana rahmine benzemektedir. Daha sonra yuvarlak bir eve yuvarlak bir çatı eklemektedir. Okul öncesi bir çocuk için evin anlamı anne kucağıdır. Anne kucağı ve anne sevgisi çocuk için hayati bir öneme sahiptir. Çocuğun anne kucağından kopması, kendi işini kendisi görmesi ve sorumluluk alması zor bir süreçtir. Yuvarlak ev çizen bir çocuğu anaokuluna göndermek kolay değildir.
Kare ev:Çocukların en çok çizdikleri ev tipi, üçgen çatısı olan kare evlerdir. Kare korumayı, sınırları, dengeyi sembolize eder. Ev resmi çizen bütün çocukların kolektif bilinçaltında bu sembolik bilgiler saklı olduğu için farkında olmadan üçgen çatısı olan kare evler çiziyorlar.

EV ÇİZİMLERİNİN YORUMU-2
Evin detayları
Çatı: Kare evin üstündeki üçgen çatı bir anlamda insan başını temsil eder. Mutlu evlerin çatıları genellikle kırmızıya, mutsuz evlerin çatısı da siyaha boyanmaktadır. Mutsuz evlerin çatısında bacaya rastlanmaz. Bacası olsa da tütmez.
Pencereler: Evlerde yuvarlak ve oval pencerelere çok az rastlandığı halde bazı çocuk çizimlerinde evlerin pencereleri yuvarlak veya ovaldir. Yuvarlak pencereler bilinçaltında gözü sembolize eder. Bir başka açıdan baktığımızda yuvarlak çizim kare çizimden daha kolay olduğu için bu çocuklar kare veya dikdörtgen pencere çizmek yerine yuvarlak pencere çizerler. Kimi çocuklarda aynı eve hem kare hem de yuvarlak pencereler çizebiliyorlar.
Perde: Perde çocuk resimlerinde 6. yaştan sonra ortaya çıkar. Perde, genel olarak aile mahremiyetini ve özelini temsil eder.
Lamba: Sıcaklık ve sevginin sembolüdür. Işıklı bir lamba evde hayat olduğunu gösterir.
Ön kapı: Dış dünya ile ilişkileri iyi olan evin dış kapıları geniş, çift kanatlı ve tokmaklıdır. Dış dünya ile ilişkisi sınırlı olan evin kapısı küçüktür, tokmağı ve zili yoktur. Ön kapısı olmayan bir ev dış dünyaya kapalı, kendi içine kapanmış, eşi dostu olmayan bir evdir.
Merdiven: Bir hedefe ve ideale ulaşmak için kat edilecek aşamaları temsil eder. Bir başka açıdan baktığımızda çocuğun sorumluluk almaya hazır olduğunu gösterebilir.
Baca: Baca konusunda çok ilginç bir şey söyleyeceğiz. Küçük çocukların ev çizimlerinde, çizim yaptıkları sırada mevsim yaz olsa bile, tüten bir baca vardır. sebebine gelince,küçük çocuklar gördüklerini değil, hayal ettiklerini ve bilinçaltında olanı çizerler. Bacada duman olması o evde sobanın yandığını, yemek piştiğini; yani o evde yaşayan insanlar olduğunu gösterir. Eğer çocuğun hayalindeki ev aile ilişkileri sıcak mutlu bir evse, bu ev bacası tüten bir ev olmalıdır. Ailede adam yerine konan, duygularını dile getirmesine izin verilen çocukların çizdiği evlerin bacasından dumanlar kıvrılarak çıkacaktır.
Evin çevresi: Çocuk bilinçaltında evin çevresinin de anlamı vardır. Ailenin çevreye karşı duyarlı olup olmadığı, çocuğunu önemseyip önemsemediği, dış dünyayla iletişimde olup olmadığı çocuğun çizdiği evin çevresinden belli olur. Çocuğunu önemseyen bir ailenin evinin önünde oyun alanı veya çocuk parkı vardır.

ÇOCUK ÇİZİMLERİNDE AĞAÇ FİGÜRÜNÜN YORUMU
Ağaç gövdesi: Her çocuk, genellikle, yaşına, gelişme düzeyine ve ruhsal durumuna uyan bir ağaç çizmektedir. Bazen bir çocuğun çizdiği ağacın gövdesinde bir veya birkaç çizik ve yarık olduğunu görürüz.
Çocuğun ve ailenin geçmişini incelediğimizde bu yarık ve çiziklerin çocuğun geçirdiği travmaları (anneden ayrılma, ev veya okul değiştirme, ağır bir hastalık veya ameliyat geçirme, vb.) temsil ettiğini fark ederiz. Gövdenin yapısı, anne ile olan ilişkisine de ışık tutar. Düz ve pürüzsüz bir gövde, yeterli koruma ve besleme görevi yapmayan anneyi sembolize edebilir. Çünkü düz ve pürüzsüz bir gövdeye tırmanmak çok zordur.
Ağacın kökleri:Çocuk çizdiği ağaçta kökleri de göstermiş ise; o çocukta anneye güven duygusunun sağlıklı geliştiğini söyleyebiliriz. Anneye güven duygusu, özgüven, babaya güven, insanlara güven ve Allah'a güven gibi diğer güven duygularının temelini oluşturmaktadır. Çocuklar, 4-5 yaşından itibaren ağaç resimlerinde kökleri de çizdikleri görülmektedir. Çizdiği ağacın köklerine bakarak çocuğun anne ile olan duygusal ve ruhsal ilişkisi hakkında bilgi sahibi olabiliriz.
Ağacın meyveleri:Çocuğun çizdiği ağaç çiçekli veya meyveli bir ağaçsa; bu iyiye işarettir. Ağaç çocuğu, meyveleri de başarısını sembolize ediyor olabilir. Bu durumda çizer okula başlamış, ders çalışan, ailesi ve öğretmeni tarafından sevilen, sorumluluk alabilen bir çocuktur.
Ağaç ve hayvanlar: Çocuklar bazen ağaçla birlikte hayvan resimleri de çizerler. Ağacın dalına konmuş bir kuş, çocuğun anneden bir beklentisi bir isteği olduğunu gösterir. Yavru bekleyen kuş, ileriye dönük güzel hayalleri olan bir çocuğu sembolize eder. Ağacın yanında veya yakınındaki hayvan(kedi, köpek, at vb.) evcil bir hayvansa; çizenin hayvan sevgisini gösterir. Eğer aslan, kurt, ayı, tilki gibi vahşi ve yabani bir hayvansa; çizerin geleceğe ait endişeleri ve korkuları olabilir.

ÇOCUK FİGÜRLERİNDE DOĞA FİGÜRLERİ
Güneş figürü ve bulutlar:Annesiz çocukların veya annesiyle sorunu olan (annesi çalışmak zorunda kalan, annesi uzun süre hastanede yatan ya da ruhsal tedavi gören, annesinden şiddet ve baskı gören) çocukların resimlerinde güneş yer almaz. Yer alsa da tam değildir. Ya yarımdır, ya önünde bulutlar vardır veya batmak üzeredir.
Bulutlar, çoğunlukla, diğer aile üyelerini temsil eder. Eğer bulutlar veya bulutlardan biri güneşin önünü kapatmış ise; aile üyelerinden biri çocuk ile anne arasına girmiş demektir. Bu anneyi üzen kavgacı bir baba olduğu gibi, annenin ilgisini ve sevgisini üzerine çeken yeni doğmuş bir kardeş de olabilir.
Çiçek figürü: Mutlu evlerin bahçesinde ve giriş yolunun iki tarafında mutlaka çiçek figürleri görülür. Mutsuz çocuk çizimlerinde çiçeğe pek rastlanılmaz. Çocuk için rahatlıkla çiçeğin mutluluk ve neşe sembolü olduğunu söyleyebiliriz.
Ağaç figürü: Çocuk resimlerinde ağaç figürü çiçekle aynı zamanlarda ortaya çıkmaktadır. Ağaçlar meyveli ise, bolluk ve bereketi temsil eder. Meyveli ağaç aynı zamanda başarı, yardımlaşma, hediyeleşme ve işbirliği anlamına gelebilir. Çalışkan, bağımsız, sorumluluk alabilen, özgüveni yüksek çocukların ağaç figürleri daima meyveli olup; kırmızı, yeşil ve sarı renklerle boyanmıştır. Yaprak döken ağaçlar, yapraksız ve meyvesiz ağaçlar karamsarlığı ve ölümü temsil edebilir. Ağacın köküyle birlikte çizilmesi aileye bağımlılığı ve özgüven eksikliğini gösterebilir. Eğer çiçekler birkaç saplı ve taç yaprakları bol ve çok renkli ise; ağaçlar da çok dallı ve özenle çizilmiş bol meyveli ise bunları çizen çocuğun sabırlı, dikkat süresi uzun ve yaptığı işten zevk alan bir çocuk olduğunu söyleyebiliriz.
Hayvanlar: Kuşlar, çocuk çizimlerinde dört yaşından itibaren görülmeye başlar. Güneşli, açık hava, açık renkli bulutlar, çiçekler ve ağaçlar ile birlikte çizilen kuşlar mutluluğu ve yaşama sevincini sembolize eder.
Evin dışında tavşan, koyun, kuzu, kedi, köpek figürleri tabiattaki canlılığı ifade eder. Evin bahçesinde kulübesinde veya kulübe önünde tavşan ve köpek; evin içinde bir köşede kedi, kafeste kuş; akvaryumda balık çocuktaki hayvan sevgisini ve dostluğunu sembolize eder.

İNSAN FİGÜRÜNÜN DETAYLARI VE ANLAMLARI(2-7 YAŞ)-1
Kafa: Resimde kafanın normalden büyük çizilmesi duygusal ve sosyal iletişimde yetersizlik belirtisi olmakla beraber kendini zekaca yaşıtlarından geri gören ve anne baba tarafından okul başarısı düşük bulunan çocuklarda görülebilir. Normalden küçük çizilen kafa arkadaş edinmede ve insanlarla ilişki kurmada zorluk çeken, içe kapanmaya eğilimli çocuklarda görülür.
Saçlar: Çocuklar 3 yaşından sonra cinsiyetlerinin farkına varmaya başlarlar.İnsan çizerken erkeklerin saçlarını kısa,kızlarınkini uzun çizerler.Çocuğun resimde bastırarak boyadığı saçlar çocuğun fiziksel olarak daha güçlü olma arzusunu göstermektedir.Ebeveynin saçını bastırarak boyaması otorite kurma,aile içinde söz sahibi olma isteği konusunda ipucu verebilir.
Ağız: Çocuk için kafada yer alan en önemli organ ağızdır.Eğer kalın çizgilerle belirtilmiş,dişlerin göründüğü açık bir ağızsa insanlarda konuşma isteğini;kapalı,dar, çizgi şeklinde ağız ise insanlarla ilişki kurmaktan çekindiğini gösterir.Kızgınlığını kötü ve küfürlü sözlerle ifade etmekte olan çocukların ağzı fazla açık çizdiği görülür.
Gözler: Göz yuvarlağının içine göz bebeği çizen bir çocuk,özünün,kişiliğinin farkına varmış demektir.Okula başlamış bir çocuk insan resmi çizerken göz yuvarlağının içine göz bebeği koymazsa, bu çocuğun kişiliğinin farkında olmadığını, zihinsel ve duygusal yönden geri kaldığını,iç dünyasının boş olduğunu söyleyebiliz. Çocuklar göz çizerken genelde düz bakış tercih ederler. Sağa ve sola bakan gözler utangaçlığı ve özgüven eksikliğini yansıtıyor olabilir.Belirgin,iri,ayrıntılı çizilen gözler aşırı gözlemciliğe,dış dünya ile aşırı ilişki kurma isteğine,canlı ilişkilerin varlığına işaret olabilir.
Burun: Burun genellikle ağız ve gözlerle birlikte çizilmektedir.Burun, ben algısı ve özgüven sembolüdür.Çocuk zihinsel olarak geliştikçe çizdiği burun şekli de basitten burun deliklerini de içeren üç boyutluya doğru gelişim gösterir.Çizdikleri insan yüzünde burnu olduğundan büyük çizen çocuklarda ben algısı gerçek benin üzerinde olabilir.Burnu çok küçük çizenlerde benlik algısı gerçek benin altında ,özgüvenleri zayıf çocuklarda olabilir.
Kulaklar: İnsan yüzüne kulak çizen bir çocuk bilinçli dinleme yapma becerisi kazanmış demektir.Evde sık eleştirilen ,azar işiten ,hakaret gören çocuklar insan yüzünü çizerken kulakları atlayabilir.Kulakları büyük çizen bir çocuk dinlemekten hoşlanmaktadır.
Çene: Başın çizimi çene ile sonlandırılmaktadır.Köşeli veya geniş çizilen çene,kişinin sürekli başkalarından destek bekleme ve başkalarına güvenme ihtiyacı içinde olduğu şeklinde yorumlanabilir.Güçlü görünme isteğinin de belirtisi sayılabilir.

Şekillerin Psikolojik Anlamı
MsXLabs.org

Çoğumuz, elimize bir kalem geçirince küçük şekiller çizmeye başlarız. Şimdilerde psikologlar, kişilerin ruh dünyalarına ayna tutmak amacıyla bu küçük şekillerden yararlanmaya başladılar...

Elinizin altında bulunan kağıt parçalarına farkında bile olmadan çizdiğiniz şekiller, sizin ruh halinizi ele vermeye yetiyor. Bu konudaki ilk araştırmalar ve bulgular, psikanalizin babası sayılan Sigmund Freud'un sayesinde saptanmıştı. Psikiyatristler, ellerinin altındaki örnekler sayesinde hastalarının sorunlarını daha kolay günışığına çıkarmaya başlamışlardı. Öyle ki, çeşitli karalamaların anlamlarını kapsayan kitaplar elden ele dolaşmaya bile başlamıştı.

Bilinçaltında gizli kalan duygu ve düşünceleri, bir kağıt parçası üzerindeki şekillerin açıklaması, gerçekten şaşırtıcı bir keşifti. Sakın, ‘‘Ben hiç öyle şekiller çizmem’’ diye bir iddiada bulunmayın. Mutlaka zaman zaman ve farkına varmadan bir yerlere şekiller çiziyorsunuzdur. Ne düşündüğünüzü bilmeden ve herhangi bir cismin resmini yapmayı düşünmeden çizdiğiniz şekiller aslında sizi ele veriyor. Psikiyatristlere rehber olan şekillerden bazıları hakkında size de bilgi vermek istiyoruz. Böylece belki kendinizi daha iyi tanıma fırsatını bulursunuz. Kendi kendinizin psikoloğu olup iç dünyanızda kopan fırtınalar hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz. Kuşkusuz şekillere verilen anlamların birer matematik formülü gibi kesin olduğunu söyleyemeyiz. Sadece yıllar boyunca ruhbilimcilerin yaptıkları çalışmalardan sonra vardıkları sonuçları sizlere aktaracağız. Kendinizi daha iyi tanımak için aynaya değil, defter köşelerine, kağıt parçalarına rasgele çizdiğiniz şekillere bakın...

Şekiller anlatıyor

Resim yapmak amacıyla kalemi elinize aldığınız zaman çizgilerinize büyük özen gösterirsiniz. Ama duygularınızın, düşüncelerinizin dışa vurumu sayılan o küçük şekillerin çizilmesinde aynı özeni göstermezsiniz. Psikiyatristler, kişilerin belli bazı şekilleri çizmeye meraklı olduklarını saptadılar...

ÜÇGEN: Öğrenmeye susamış, araştırıcı, tehlikelere atılmayı göze alan ve güçlü bir iradeye sahip biri sürekli üçgen çizer. Bu kişi zor karar verir ama hiç kimse onu kararından döndüremez.

KÜP: İşte size pratik, gerçekçi biri. Güven altında olmaya büyük önem verir, mesleğinde ve ilişkilerinde sağlam temeller kurabilmek için canla başla çalışır. Küp çizen kişilerin hayal güçleri kuvvetlidir aynı zamanda prensip sahibi olurlar.

YILDIZ: Altı köşeli yıldız çizen kişilerin insan doğasının erkek ve dişi yanları arasında bir denge kurabildikleri anlaşılır. Meraklı, öğrenmeye açık, konuları derinlemesine inceleyen kişilerdir.

KALP: Aşırı derecede duygusal kişiler, akıllarına estikçe kalp çizerler. Aşkta sadakat onlar için çok önemlidir. Her daim hislerinin sesini dinleyerek hareket ederler.

ÇİÇEK: Daha çok kadınların çiçek resmi çizdiklerini söylenebilir. Hayatlarının en romantik dönemini yaşayanlar çiçek çizmeye meraklı oluyorlar. Bu kişiler duyarlı ve dost canlısı olurlar.

KUŞ: Uçan bir kuş çizen kişilerin hayal güçleri çok kuvvetlidir. Her zaman büyük hayaller peşinde koşmaya bayılırlar. Ayrıca seyahat etmeyi, macera yaşamayı da severler.

DAİRE: Daire şekli sonsuzluğu, bütünlüğü, birliği ve korumayı simgeler. Kalbi sevgi dolu olan esprili kişiler, daire çizmekten hoşlanırlar. Genelde kendilerini ikinci planda tutarlar.

PARALEL ÇİZGİLER: Soğukkanlı ve acil durumlarda hemen harekete geçmeyi başaran kişilerdir. Ne istediklerini çok iyi bilirler. Eğer çizgiler diagonal çizilmişse, o kişinin lider olma eğiliminde olduğu söylenebilir.

KARE: Ciddiyeti, kararlılığı simgeler. Pratik amaçlara yönelen ve özü sözü doğru kişiler kare çizerler. Hayatlarını güvence içinde sürdürmeye çalışırlar.

RASTGELE ÇİZGİLER : Yukarı aşağı, sağa sola, iç içe veya karşılıklı çizgiler sizin dolaylı düşünme eğilimi içerisinde olduğunuzu ve kısmen de olsa rahatsızlık duyduğunuzun göstergesidir.

OKLAR : Uzun kısa eğri büğrü çizdiğiniz oklar motivasyon ve kararlılık habercisidir. Dik ve düzgün bir ok hedefe gösterilen önemi, desenli bir ok ise arzuları belirtir.

İMZALAR : İmzasını atan insanlar ise ki bu kategoride yer almaktayım; zamanlarının çoğunu kendilerini geliştirmeye ve donatmaya sarf ettikleri kanıtlanmıştır. Eğer imza düzenli ve anlaşılırsa, bu o kişinin çok açık sözlü olduğunun göstergesidir. Karmaşık ve anlaşılmayan imza bireyin kişiliğinin de karmaşık olduğuna işarettir. Bu insanlar aynı zamanda barış yanlısı olurlar. Rekabet ve kişiler arası mücadelenin oluşmaması için ellerinden geleni yaparlar. Daima kendilerini teyit etmeye çalışırlar. Biraz etrafındakilere de dikkat etmeleri iyi olur.

EV : Bireyin güvenlik ihtiyacında olduğunu hatta eğri büğrü çizilen ev de ailede yaşanılan sıkıntıların bir belirtisi olduğu da net bir şekilde belirtilmektedir.

İSİM : Zaman zaman başkalarının çoğu zaman da kendi isminizi yazıyor olabilirsiniz. Eğer kendi isminizi yazıyorsanız dikkat çekmekten hoşlanıyorsunuz; başkasının ismini yazıyorsanız aklınızın o kişiyle dolu olduğunu yansıtmaktadır .

ÇÖP ADAM : Çöp adam deyip geçmeyin yansıttığı kişilik gayet ilginç; duygularını kontrol altına almayı başarmış olma duygusunu belirtir.

Derlemedir

Neden Resim Yaparız?
MsXLabs.org

Bunun cevabı her insan için farklı olabilir

.

Resim kısaca insanların duygularını, düşüncelerini ve kendilerini, kendi hissettikleri çizgileriyle ifade etme sanatıdır. İnsanlar duvar resimlerinin yazının bulunmasından önceki dönemlerde kendilerinin hissettikleri çizgileriyle ifade etmişlerdir. İnsanların kendilerini bu şekilde ifade etme ihtiyacı duymaları tarihe ışık tutmuştur. Böylece insanların bu ihtiyacı hissetmeleri geçmişte yaşanan olayları inceleme fırsatı sunmuştur. Resimler; insanların sanatı merak etmesinden ve kendilerince kurdukları hayal gücünden meydana gelmektedir.

Bizim de resim yapmamızın birçok nedeni vardır; örneğin, yapacak daha iyi bir şey bulamadığımız için, var olduğumuza emin olmak için, sadece onun bizi anladığını düşündüğümüz için resim yaparız. Hayattan kopmak istediğimiz için, hatta hayata tahammül edebilmek için resim yaparız. Dünyanın kirinden ve yükünden kurtulabilmek için, hayatta her şeyin mümkün olduğuna kendimizi inandırmak için, hayatla barışmak için, hayata tahammül edemediğimiz için, başka bir dünyayı aramak, başka bir dünya yaratmak, dünyayı değiştirmek istediğimiz için resim yaparız.

Artık çok geç olup yapacak bir şey kalmayınca, hayatı sevmediğimiz için ya da hayattan nefret ettiğimiz için resim yaparız. Mutlu olduğumuz için, mutlu olmadığımız için ya da mutlu olmak için resim yaparız. Bazen insan olduğumuzu hatırlamak için bazen de her şeyi unutmak için resim yaparız. Kendimiz olamadığımız için, kendimiz olabilmek için resim yaparız. Kısaca, yaptığımız resim kendimizi bulmamızı sağlar ve her yaptığımız resimde kendimizi keşfederiz.

Kaynak