Balkan savaşları.
Turk-sırp savaşı (1876). Bosna-Hersek ayaklanması ile Bulgaristan olayları, Avrupa büyük devletlerinin Osmanlı devletine karşı olumsuz tutumu, bağımsızlıklarını kazanmak ya da ayrıcalıklarını genişletmek isteyen Sırbistan ve Karadağ emaretleri için uygun ortam yarattı. Sırbistan prensi Milan, Bulgaristan’daki düzensizliğin kendilerini rahatsız ettiğini ileri sürerek, Osmanlı devletine savaş açtı (1 temmuz 1876); ertesi gün Karadağ da Sırbistan'ın yanında yer aldı. Savaşı kazanacağına inanan, ama büyük devletlerin müdahalesinden çekinen OsmanlI devleti ilk önlem olarak, Sırbistan’ ın Paris antlaşması hükümlerine aykırı davrandığını ve kendini savunmak için savaşa başladığini.duyurdu. Osmanlı ordusunun sırp saldırısını durdurması ve Sırbistan topraklarına girmesi üzerine prens Milan, büyük devletlere başvurarak ateşkes için aracı olmalarını istedi (24 ağustos 1876). Büyük devletler tarafından ateşkese zorlanan Osmanlı devleti, Sırbistan emaretini kendi egemenliğinde saydığından başka devletlerin aracılığı ve kefaleti altındaki bir ateşkesi kabul etmedi. Abdülkerım Paşa’ya askeri harekâtı durdurmasını bildirdi ve 14 eylülde de barış koşullarını ilgili devletlere iletti. Büyük devletler bu koşulları kabul etmeyerek osmanlı ordusunun başarılarını hiçe sayan isteklerde bulundular (21 eylül 1876). Bu arada Rusya’dan yardım alan Sırplar toparlandılar ve savaşa yeniden başladılar (25 eylül 1876). Osmanlı ordusu, rus subaylarının yönettiği sırp kuvvetlerini Aleksinac’ da yendi (29 ekim 1876). Prens Mılan'ın ateşkes için yardım istemesi üzerine, Rusya, Osmanlı devletine bir ültimatom vererek iki aylık ateşkes imzalanmasını, yoksa savaş açacağını bildirdi (31 ekim 1876). Rusya ile savaşı göze alamayan Osmanlı devleti ateşkes imzalamak zorunda kaldı (1 kasım 1876). Balkanlar'daki durumu görüşmek üzere İngiltere'nin öncülüğünde toplanan İstanbul konferansı sorunu çözemedi. Sonunda, Rusya sorunu tek başına çözmek için Osmanlı devletine savaş açtı (19 nisan 1877). Böylece, "Doksanüç harbi” olarak anılan 1877-1878 Türk-rus savaşı başlamış oldu.
lürk-rus savaşı (1877-1878).
Batı’da Ayastefanosa (Yeşilköy), Doğu’da Erzurum’a kadar ilerleyen Ruslar, Osmanlı devletine ağır koşullar içeren Ayastefanos antlaşması'nı kabul ettirdiler.
Sırp-bulgar savaşı (1885).
Doğu Rume li'nin Bulgaristan ile birleşmesinden (1885) sonra, Sırbistan, Balkanlarda siyasal den genin bozulduğu gerekçesiyle 13 kasımda savaş ilan etti. Ama, Bulgaristanda, Slivnica’da yenilgiye uğrayan Sırplar, Avusturyalılar'ın kabul ettirdiği barış antlaşmasıyla (28 kasım) Pirot kentini yitirdiler. Bükreş antlaşması’yla Rumeli ile Bulgaristan'ın birleşmesi kabul edildi (3 mart 1386).
Türk-yunan savaşı (1897).
Osmanlı devletine karşı ayaklanan Girit'in çağrısı üzerine Yunanistan, Tesalya'da Osmanlılar'a saldırıya geçti ve Girit'e bir işgal birliği gönderdi. Yunanlılar'ın uğradığı bir dizi yenilgi sonunda, büyük devletlerin araya girmesiyle ateşkes yapıldı. (YUNAN SAVAŞI.)
Birinci Balkan savaşı (1912-1913).
Sırbistan, Bulgaristan, Yunanistan ve Karadağ’ ın birleşik kuvvetlerine yenilen Osmanlı devleti,Enez - Midye hattının batısında kalan toprakları balkanlı müttefiklere bıraktı.
ikinci Balkan savaşı (1913).
Türkler'den alınan toprakların paylaşılması konusunda anlaşmazlığa düşmeleri Bulgaristan ile eski müttefikleri Sırbistan ve Yunanistan arasında yeni bir savaşa yol açtı. Bu durumdan yararlanan Türkler de Kırklareli ve Edirne'yi Bulgarlar’dan geri aldılar
Birinci Dünya savaşı ’nda Balkan savaşları
ÇANAKKALE SAVAŞLARI,MAKEDONYA, SIRBİSTAN seferleri.
İkinci Dünya savaşı’nda Balkan savaşları.
Ekim 1940’tan mayıs 1945'e kadar, Balkanlar hemen hemen sürekli çarpışmalara sahne oldu. İtalya-Yunanistan çatışması barutu ateşledi. Mussolini, 28 ekim 1940'ta Arnavutluk üzerinden Yunanistan) istila etti ve hızlı bir zafer kazandığını düşündü. Ama, 21 kasımdan başlayarak Badoglio komutasındaki İtalyan tümenleri Arnavutluk’ta geri püskürtüldü. Papaghos kuvvetlerinin ilerlemesini ancak hava koşulları durdurabildi.
İtalyan müdahalesi ingilizler'in Girit'e gelmelerine yol açtı. Bunun üzerine Hitler, SSCB’ye saldırmadan önce kanatlar daki tehdidi ortadan kaldırmak için, Yunanistan) işgale karar verdi (Marita harekâtı). Ne var ki, Belgrad'daki hükümet dar besi (27 mart 1941) sonunda Yugoslavya İngiliz tarafına geçince, Hitler, birkaç gün içinde bu ülkeye karşı bir harekât planı hazırlattı. VVehrmacht’ın Macaristan, Romanya ve Bulgaristan’da duraklamasıyla 6 ni san 1941 ’de iki harekât birden başlatıldı.
Şiddetle bombalanan Belgrad. 8 nisanda Sofya, Timişoara ve Balaton gölünden hareket eden üç zırhlı birlik kolu tarafından işgal edildi (12 nisan). Aynı anda, Kârnten’den hareket eden von VVeichs’ın ordusu, kolayca Hırvatistan’a girdi ve 15 nisanda Saraybosna’ya ulaştı. Bir itaiyan ordusu Dalmaçya'ya girdi. 17 nisanda Yugoslavya teslim oldu. Yunanistan, XII. Ordu' nun (List) çifte harekâtıyla ele geçirildi. Yunan-bulgar sınırını koruyan Metaksas hattına yapılan saldırı, üç gün içinde (6-9 nisan) Selanik’in alınması ve yunan II. Ordusu’nun teslim olmasıyla sonuçlandı. O sırada Vardar'da birdenbire ortaya çıkan 40. Zırhlı birlik (Stumme), Yunanlılar) Yugoslavlar’dan ayırdı; 8 nisanda Prilop’a, 10 nisanda Flörina'ya girerek, Arnavutluk ve Trakya'daki yunan orduları arasına yerleşmiş İngiliz sefer birliklerini (general Wilson) batı yönünden yardı. Yeni ZelandalIlar, sefer kuvvetlerinin büyük bölümünün Girit'e gitmek üzere Pire’den gemilere bindirilmesi için, 22-25 nisan arasında Thermopylai'de çarpıştılar. Nisanın 26'sında Korinthos kıstağı, 27’sinde de Atina Almanlar’ın eline geçti. 30 nisanda, Girit dışındaki tüm Yunanistan VVehrmacht denetimine girdi.
Yugoslavya ve Yunanistan’ın işgali, şiddetli direniş eylemleriyle karşılaştı. General Mihajlovid’in Çetnikler’i (Cetnici).Tİto' nun partizanları, yunan ELAS ve EDES direnişçileri, Balkanlar'da, 20’ye yakın alman tümenini kıpırdayamaz duruma soktu. İtalya’nın teslim olmasından sonra Tito, bir İngiliz misyonunun yardımıyla, gerçek bir ordu kurdu (250 000 kişi) ve öylece ülkesini, sovyet yardımı olmadan özgürlüğe kavuşturdu.
Sovyetler, 1944 ağustosunda Romanya'ya, daha sonra da Macaristan (Malinovskiy) ve Bulgaristan’a girdiler. Tolbuhin, Sofya'dan (15 eylül) Morava yoluyla Tito' nun kurtardığı Belgrad'a kadar ilerledi (19-20 ekim). Eylülde Yunanistan'ı boşaltan von VVeichs kuvvetleri, kendilerine Tito'nun kurtuluş ordusu arasından geçit açmak zorunda kaldılar. Tito'nun ordusu 1945 başlarında Sava ile Drava arasında saldırıya geçerek 1 mayısta Trieste'ye girdi ve 3 mayısta İtalya’daki ıngiliz kuvvetleriyle birleşti.
Balkan şampiyonaları, Balkan ülkeleri arasında, atletizm dışında kalan olimpik spor dallarında yapılan karşılaşmalar. Önceleri, Balkan oyunları kapsamında yer alan tüm karşılaşmalar, 1936'dan sonra ayrı ayrı yapılmaya başlandı. Büyükler, gençler ve yıldızlar kategorilerinde, her yıl başka bir Balkan ülkesi tarafından düzenlenir.
Kaynak: Büyük Larousse