GÜNEŞ DİL TEORİSİ
Atatürk öncülüğünde geliştirilen, Türk dili ile ilgili kuram (1935). Türkçenin en eski dil olduğunu; Hint-Avrupa, Hami-Sami vb. dil ailelerinin kaynağında Türkçenin bulunduğunu kanıtlama amacından yola çıkıldı. Diğer yandan, Türk dilinin özleştirilmesi sırasında, yabancı kökenli sözcükleri atmak yerine bunların aslında Türkçe kökenli olduğu, bunu kanıtlamak gerektiği öne sürüldü (örneğin; botanik, bitki; sosyal, soy; afrodit, avrat; elektrik, yıltırık; Amazon, amma uzun; Niyagara, ne yaygara). Türkiye’de Güneş Dil Teorisi’ne yol açan ilk çalışmalar 19.yüzyıl ortalarında başladı. Türk ve yabancılar bu konuda çeşitli eserler yazdılar. 1935’te psikanaliz çözümlemelerden yararlanan Avusturyalı Dr. Phil H. F. Kvergic’in, “La Pyschologie de Quelques des Langues Turques” (Türk Dillerindeki Kimi Unsurların Psikolojisi) adlı kitabını temel alan Atatürk, Güneş Dil Teorisi’ni geliştirdi. Teoriye göre, ilk insanlar her şeyin aslı olarak düşündükleri Güneş’e, ağ adını vermişlerdir. Güneş, zihinlerde birtakım soyut ve somut kavramlar oluşturmuştur. Her sözcüğün etimolojik çözümlemesinde bu ağ ya da onun değişmiş biçimleri (ığ, iğ, ey, iy) ortaya çıkmaktadır ve bütün dillerin ilk aşamalarındaki hecelerdir. 2 Kasım 1935’ten başlayarak Ulus gazetesinde yabancı sözcüklerin Türkçeymiş gibi etimolojik açıklamaları yer almaya başladı. Güneş-Dil Teorisi, Türk tarih tezine uygun olarak, en eski uygarlığı kuran Türklerin, göç yoluyla Türkçeyi de tüm yeryüzüne yaydıklarını öne sürüyordu. Ancak bu teori, bilimsel bir temele dayanmadığından sonradan terkedildi.