hesap makinesi

KALKÜLATÖR olarak da bilinir
aritmetik işlemleri otomatik olarak yapmak ve bazı matematiksel fonksiyonları hesaplamak amacıyla kullanılan makine.

Modern hesap makinelerinin ilk örneği, 1642’de Blaise Pascal’ın icat ettiği sayısal toplama-çıkarma makinesidir. Bundan yaklaşık 30 yıl sonra Leibniz, toplama-çıkarmaya ek olarak çarpma-bölme de yapabilen ve karekök alabilen daha gelişkin bir makine yaptı. Özellikle 19. yüzyılın sonlarında gittikçe küçülen ve kullanılması kolaylaşan makineler gerçekleştirildi. 20. yüzyılın başlarında masa hesap makineleri ve başka hesaplama aygıtları geliştirildi. Bu makinelerin bazıları tuşla çalıştırılıyor, bazılarında ise sayılar önceden delinmiş olarak ve dönen bir silindir aracılığıyla makineye veriliyordu; bu silindirin döndürülmesinde sonraları elektrik motorları kullanılmaya başladı.

1950’lerin ortalarında elektronik veri işlem sistemlerinin gelişmesiyle elektronik aygıtlar mekanik hesap makinelerinin yerini almaya başladı. Gittikçe minyatürleşen yarıiletken aygıtların gelişmesiyle temel aritmetik işlemleri yapabilen, basit matematiksel fonksiyonları (örn. trigonometrik ve ters trigonometrik fonksiyonlar) hesaplayabilen, verileri ve komutları belleğinde saklayabilen, küçük bilgisayarlara benzer programlanabilme yeteneklerine sahip ve mekanik makinelere oranla çok daha hızlı çalışan cep ve masa hesap makineleri ortaya çıktı.

Bu tür hesap makinelerinin önceden programlanmış ve 5 binden fazla program adımı içeren değişik yazılım modüllerini kullanabilen gelişkin modelleri yapıldı. Bazı cep ya da masa makineleri, çıktılarını kâğıt bobin üzerine yazabilecek biçimde tasarımlanmış- tır; bazı makineler ise grafik çizebilmekte ve alfabetik karakterleri yazabilmektedir.